Sztuka z kresek

Czasami, aby stworzyć dzieło sztuki, wystarczy kilka kresek lub proste kształty, a kompozycja staje się unikatowa - i zapisuje się w historii sztuki jako nowy, odrębny nurt. Tak było w przypadku neoplastycyzmu, kierunku zapoczątkowanego w latach dwudziestych $\text{XX}$ wieku przez Pieta Mondriana. Ten holenderski malarz propagował w swoich pracach abstrakcję geometryczną, charakteryzującą się użyciem linii pionowych i poziomych, nachodzących na siebie. Powstałe w ten sposób kwadraty oraz prostokąty mają barwy podstawowe: żółtą, czerwoną i niebieską, a także białą, szarą i czarną, które artyści nazwali nie‑kolorami.

Piet Mondrian wraz z Theo van Doesburgiem założył w roku $1917$ w Lejdzie grupę artystyczną o nazwie „De Stijl” (niderl. – styl). W czasopiśmie o takim samym tytule publikowane były teorie dotyczące neoplastycyzmu i główne koncepcje kierunku. Linie pionowe w pracach oznaczać miały dynamikę, czyli męskość, a linie poziome stateczność, która z kolei miała być wyrazem kobiecości. Charakterystyczne cechy stylu to prostokątność, brak dekoracji, abstrakcja i odrzucenie natury na rzecz docenienia pracy człowieka – artysty operującego geometrią i określoną paletą barw, w celu wywołania u odbiorcy jasnych, prostych reakcji i emocji: zainteresowania, zaintrygowania, zaskoczenia, jak również spokoju, poczucia symetrii, ładu itd.

Na najbardziej reprezentatywnych pracach z tego okresu ($1917$–$1931$) widzimy różne układy prostokątów i kwadratów. Ich rozmiary są dowolne, kolory figur zdecydowane, a kontury wyraziste. Tło prac jest zwykle białe, co jeszcze bardziej wzmacnia efekt afirmacji geometrii, kultu form czystych, pozbawionych ozdobników.

RfEPjHIZG5nND

Ilustracja przedstawia powierzchnię, którą tworzą stykające się ze sobą prostokąty różnej wielkości. Część prostokątów jest biała, jeden jest niebieski, inny żółty, czarny, czerwony.

R1SONtCREB2X9

Zdjęcie ukazuje pionowe i poziome kreski w postaci różnej długości wąskich prostokątów. Prostokąty nie stykają się ze sobą. Mają one kolory: czerwony, niebieski, czarny, żółty.

Raa0r1os2nSxm

Ilustracja przedstawia powierzchnie, na której w poziomie i w pionie są kolorowe, przecinające się linie, a także gdzieniegdzie większe i mniejsze prostokąty. Występują cztery kolory: żółty, czerwony, niebieski, biały.

R7ucDDhMj1XGc

Zdjęcie przedstawia obrócony kwadrat w taki sposób, że dolną część stanowi jeden z jego kątów. Powierzchnia kwadratu jest wypełniona przylegającymi do siebie kwadratami i prostokątami różnej wielkości w odcieniach żółtego, szarego.

Dzieła te do dzisiaj inspirują grafików, projektantów czy fotografów: słynne kolorowe prostokąty i kwadraty stały się rozpoznawalnym motywem, a ich użycie w innych pracach wymaga posiadania stosownych licencji bądź uprawnień. Wizjoner stylu, artysta i kreator mody Yves Saint Laurent w jednej ze swoich kolekcji wykorzystał wzór z obrazów Mondriana. Model „Mondrian” pojawił się na rynku w $1965$ roku i szybko zyskał ogromną popularność, a sam wzór – znany dotąd tylko z galerii sztuki – trafił do kultury masowej.

R5ulpogAqHTJC

Zdjęcie ukazuje sukienkę wiszącą na manekinie. Sukienka jest bez rękawów. Wzór na materiale stanowią prostokąty w kolorach: białym, czerwonym, niebieskim, żółtym. Miejsca styku prostokątów ro czarne linie.

Malarze tworzący w nurcie neoplastycyzmu używali w swojej pracy pędzli i farb, natomiast w dalszej części e‑materiału zapoznasz się z możliwością rysowania linii i prostych kształtów w programie graficznym.

Rastrowe linie i kształty

W programie GIMP najprostszymi narzędziami do rysowania linii są Pędzel oraz Ołówek. Rozmiar i kształt końcówki możemy ustawić na pasku opcji po lewej stronie.

Aby narysować dowolną krzywą, wystarczy nacisnąć lewy przycisk myszy i przytrzymując go, wyznaczyć kształt linii. Nieco inaczej postępujemy, gdy linia ma być prosta: w takiej sytuacji najpierw klikamy miejsce, w którym chcemy umieścić początek linii, a następnie wciskamy klawisz Shift i – przytrzymując go – klikamy punkt, w którym linia ma się zakończyć. Kolejne kliknięcia (wciąż przy wciśniętym klawiszu Shift) powodują dołączenie następnych odcinków do tych już istniejących.

Tworzenie ścieżek

ŚcieżkiścieżkaŚcieżki to przydatne narzędzie do tworzenia wektorowych kształtów, występujące w każdym programie do edycji grafiki. Ścieżkę tworzymy za pomocą narzędzi do rysowania i zaznaczania. Jeśli gotowa ścieżka tworzy kształt, można wypełnić jego zarys lub utworzyć na jego podstawie zaznaczenie.

Wybieramy narzędzie Ścieżki i naciskając lewy przycisk myszy, zaczynamy rysować. Powstaje ścieżka, która będzie zapisywana w panelupanelpanelu Ścieżki.

Tworzymy kolejne punkty, przytrzymując klawisz Ctrl i klikając w wybrane miejsca w obszarze dokumentu. Zamykamy kształty poprzez łączenie pierwszego punktu z ostatnim. Jeśli chcemy, aby kolejne kształty stanowiły odrębne obiekty (np. po to, by każdy z nich wypełnić innym kolorem), musimy dodać je jako osobne ścieżki. Użyjemy w tym celu opcji Tworzy nową ścieżkę na dole panelu narzędzia Ścieżki . W przeciwnym wypadku kolejne ścieżki będą dołączane do już istniejącej, a edycja (np. obrysowanie ścieżki) będzie miała wpływ na każdą z nich.

Jeśli chcemy narysować krzywą zamiast łamanej, potrzebujemy punktu kontrolnegopunkt kontrolnypunktu kontrolnego zaokrąglonego. Przytrzymujemy przycisk myszy i przeciągamy punkt – pojawią się uchwyty, którymi możemy manipulować i nadawać ścieżce pożądany zaokrąglony kształt.

RMeXtmSDwCA0L

Ilustracja przedstawia kształt, którego dolną część stanowi linia prosta, a górną linie zakrzywione, łuki. Poszczególne odcinki są oddzielone od siebie małymi okręgami.

Edycja ścieżek

Narysowana ścieżka składa się z odcinków i krzywych, na których znajdziemy punkty kontrolne. Można je dodawać, usuwać oraz edytować.

Każdy spośród punktów wchodzących w skład ścieżki możemy edytować na kilka sposobów (należy pamiętać o zaznaczeniu narzędzia Ścieżki):

• wciskając klawisz Ctrl lub wybierając z lewego przybornika opcję Modyfikacja, możemy dodawać i edytować punkty;

• korzystając z opcji Modyfikacja, możemy też usuwać punkty ze ścieżki: w tym celu klikamy w punkt, jednocześnie naciskając Shift + Ctrl;

• gdy chcemy zaokrąglić jednocześnie oba ramiona punktu, w trybie Projektowanie przytrzymujemy  Shift i chwytamy za jeden z dwóch dostępnych uchwytów wychodzących od punktu kontrolnego;

• przesuwanie punktów odbywa się bez konieczności używania dodatkowych skrótów klawiszowych, wystarczy kliknąć na punkt i – trzymając go – przesunąć w odpowiednie miejsce – musimy być jednak cały czas w trybie Projektowanie;

• tryb Przesunięcie pozwala na zmianę położenia całej ścieżki, a nie jej poszczególnych punktów.

W prosty sposób możemy utworzyć zaznaczenie ze ścieżki, posługując się dodatkowymi przyciskami w panelu opcji narzędzia Ścieżki po lewej stronie.

W tym samym miejscu znajduje się opcja wypełniania ścieżki kolorem.

Narysowaną ścieżkę możemy też obrysować.

Kształty z zaznaczenia

Chcąc narysować kształt geometryczny, jak elipsa czy prostokąt, powinniśmy skorzystać z opcji Zaznaczenie.

Tak utworzony kształt kolorujemy za pomocą opcji Wypełnienie kubełkiem lub Gradient. Aby móc edytować kształty niezależnie od siebie, dobrze jest umieszczać je na osobnych warstwach, które następnie wypełnimy kolorem.

Pamiętaj, że aby utworzyć kwadrat lub koło (a nie prostokąt czy elipsę), przytrzymujemy klawisz Shift przy tworzeniu zaznaczenia.

Zaznaczenie możesz też przekształcić w ścieżkę - wystarczy kliknąć prawym przyciskiem myszy i kolejno wybrać Zaznaczenie | Przekształć na ścieżkę. Efekt zauważysz w panelu Ścieżki.

Słownik