Skanowanie na ratunek

RAHNclBLHmf611

Zdjęcie przedstawia otwarty laptop, obok którego znajduje się skaner z otwartą pokrywą. Leżą na nim cztery prostokątne zdjęcia przygotowane do skanowania. Obok skanera leży para białych rękawiczek i plik starych zdjęć w plastikowej torebce.

Żeby wykonać jakiekolwiek operacje „naprawcze”, musimy najpierw zrobić cyfrową kopię zdjęcia – proces taki nazywamy digitalizacjądigitalizacjadigitalizacją. Aby z papierowej fotografii stworzyć elektroniczną, korzystamy ze skanowania, czyli z zamiany dokumentu na cyfrowy plik. Skanery wysokiej jakości pozwalają na bezpośrednie przekazanie wybranego dokumentu do komputera – kładziemy zdjęcie na czytniku, kopiujemy i przesyłamy obraz na dysk wskazanego urządzenia. Takie działanie jest jednak czasochłonne, każde zdjęcie należy najpierw umieścić w skanerze, a następnie odpowiednio przyciąć, „obrobić” w programie graficznym. Podbicie koloru czy wykadrowaniekadrowaniewykadrowanie każdej fotografii z albumu rodzinnego wymaga wówczas wielogodzinnej pracy przed monitorem.

Z pomocą przychodzą aplikacje na smartfony, służące do „robienia zdjęć zdjęciom”, czyli do szybkiego skanowania grafik. Programy te potrafią oznaczyć, edytować szczegóły i pokolorować wskazane fragmenty, a także odrestaurować dany dokument czy – przeciwnie – nadać mu np. efekt retro, wystylizować dane ujęcie na jeszcze bardziej oddające klimat epoki, potęgujące czarno‑białą stylistykę fotografii. Co istotne: aplikacje do skanowania posiadają opcje eliminacji odblasków, cieni czy odbić, „czyszcząc” nasze analogowe zdjęcia z już posiadanych defektów, jak również likwidując ewentualne problemy z oświetleniem, które mogą powstać przy skanowaniu plików.

Co możemy naprawić?

Podczas renowacji zdjęć historycznych czekają na nas różne pułapki. Mimo tego, co powszechnie sądzi się o programach do obróbki, nie zawsze odtworzymy brakujące fragmenty, które np. zostały oderwane. Jeżeli na fotografii brakuje części kapelusza, fragmentu płaszcza lub kawałka nogawki, powinniśmy sobie poradzić z uzupełnieniem grafiki. Jeśli natomiast zniszczony został fragment zdjęcia przedstawiający głowę, a nie posiadamy innego zdjęcia tej osoby, nie uda nam się odtworzyć twarzy.

Nieco inaczej sytuacja przedstawia się w przypadku elementów, które powtarzają się na zdjęciu, a część z nich została zabrudzona. Wówczas dysponujemy narzędziami, dzięki którym nieuszkodzony element możemy skopiować i nanieść na zabrudzony obszar.

Jeśli pracujemy nad zdjęciem czarno‑białym lub wykonanym w sepiisepiasepii, sprawa jest dosyć prosta. Wszelkie mankamenty bardzo łatwo zamaskować, dobierając właściwy poziom szarości lub sepii. Odnowienie zdjęcia kolorowego jest bardziej skomplikowane, ponieważ przy dużej liczbie kolorów wyraźniej widać szczegóły, a co za tym idzie – również dokonane zmiany.

Renowacja uszkodzonych zdjęć może dotyczyć:

• poprawienia rysunku,

• zwiększenia ostrości,

• usuwania skaz i przebarwień,

• uzupełniania brakujących fragmentów.

Omówimy je szczegółowo.

Pobierz pliki, aby odtworzyć procesy omówione w materiale

Poprawienie rysunku

Stare zdjęcia leżące latami w szufladzie blakną i stają się coraz mniej wyraźne. Photoshop daje nam możliwość przywrócenia im dawnej świetności. Korzystając z opcji Jasność/Kontrast oraz manipulując Krzywymi, możemy przywrócić szczegóły, które wyblakły wraz z upływem czasu.

Zdjęcie z klifem ma zdecydowanie za niski kontrast. Spróbujmy to naprawić.

RDL9rJy2FCG5I

Czarno‑białe zdjęcie przedstawia wysokie, skaliste nabrzeże przylegające do brzegu morza. Zdjęcie jest przyszarzone, nie do końca ostre.

Z menu Obraz wybieramy Dopasowania, a następnie Jasność/Kontrast, po czym podnosimy wartość kontrastu.

R1Izlho7fhTDk

Ilustracja przedstawia otwarty program do edycji zdjęć Photoshop. W oknie programu znajduje się czarno‑białe zdjęcie przedstawiające wysokie, skaliste nabrzeże przylegające do brzegu morza. Obok niego otwarte jest okno dialogowe umożliwiające modyfikację jasności i kontrastu. Jasność ustawiona jest na 0, kontrast na 20. Zaznaczone są opcje użyj dziedziczenia i podgląd. Po boku okna znajdują się przyciski: ok, anuluj, auto.

Następnie korzystamy z narzędzia Obraz | Dopasowania | Krzywe (Ctrl + M), aby osiągnąć większą głębię obrazu. Narzędzie to pozwala nam w łatwy sposób dostosować zarówno poziom jasności, jak i kontrastu zdjęcia. Możemy w nim sterować punktami w całym zakresie tonalnym obrazu. Początkowe ustawienia są przedstawione na wykresie w formie prostej linii, gdzie prawy górny obszar wykresu prezentuje fragmenty oświetlone, a lewy dolny – cienie. Gdy chcemy przyciemnić jasny obszar, przeciągamy w dół górną część linii. Aby rozjaśnić cienie na zdjęciu, przeciągamy dolną część linii w górę. Manipulujemy krzywymi tak, by uzyskać oczekiwany efekt.

Rzc79cgKMxZAe

Ilustracja przedstawia otwarty program do edycji zdjęć Photoshop. W oknie programu znajduje się czarno‑białe zdjęcie przedstawiające wysokie, skaliste nabrzeże przylegające do brzegu morza. Obok niego otwarte jest okno dialogowe umożliwiające modyfikację krzywych. Zaznaczone są opcje, ustawienia domyślne własny, kanał RGB, wyjście 8, wejście 15 oraz podgląd. Na prawym boku okna znajdują się przyciski: ok, anuluj, miękkie, auto, opcje.

Zdjęcie po dokonanych zmianach jest wyraźniejsze i ma lepszy kontrast.

R1NiG8k3LB5pb

Ilustracja przedstawia dwa te same czarno‑białe pejzaże. Ukazują one wysokie, skaliste nabrzeże przylegające do brzegu morza. Zdjęcie na górze jest przed zmianami. Zdjęcie jest przyszarzone, nie do końca ostre. Zdjęcie na dole jest po zmianach. Ma większy kontrast, jest wyraźniejsze.

Zwiększenie ostrości

Rysunek na starych zdjęciach jest często mało wyraźny, rozmyty. Możemy sobie z tym poradzić, stosując filtry wyostrzające. Przećwiczmy to, otwierając w Photoshopie zdjęcie z kwiatem.

RClLCGa9Hk0V7

Czarno‑białe zdjęcie przedstawia kwiat o podłużnych, jasnych płatkach. We wnętrzu kwiatu siedzi duży trzmiel o paskowanym odwłoku.

Z menu Filtr wybierzmy opcję Wyostrzanie, a następnie Maska wyostrzająca. Dostosujmy zakres Promienia i Wartość.

R6BeocGchiYc3

Ilustracja przedstawia otwarty program do edycji zdjęć Photoshop. W oknie programu znajduje się czarno‑białe zdjęcie przedstawiające kwiat o podłużnych, jasnych płatkach. We wnętrzu kwiatu siedzi duży trzmiel o paskowanym odwłoku. Obok niego otwarte jest okno dialogowe maska wyostrzająca. Przyjęte w oknie ustawienia: wartość 60%, promień 4,0 piksele, próg 0 poziomy oraz zaznaczona opcja podgląd. Na prawym boku okna znajdują się przyciski: ok, anuluj.

Jeżeli uzyskany obraz nie w pełni nas satysfakcjonuje, spróbujmy skorzystać z opcji Inteligentne wyostrzanie. Z menu Filtr wybieramy Wyostrzanie | Inteligentne wyostrzanie.

R1J2fSZ3UVLeL

Ilustracja przedstawia otwarty program do edycji zdjęć Photoshop. W oknie programu znajduje się czarno‑białe zdjęcie przedstawiające kwiat o podłużnych, jasnych płatkach. We wnętrzu kwiatu siedzi duży trzmiel o paskowanym odwłoku. Obok niego otwarte jest okno dialogowe inteligentne wyostrzane. Przyjęte w oknie ustawienia: podstawowe, domyślne, wartość 100%, ppromień 2,0 piksele, usuń rozmycie gaussowskie oraz zaznaczona opcja podgląd. W górnym, prawym rogu okna znajdują się przyciski: ok, anuluj.

Jeśli zdjęcie jest po prostu nieostre, wybierzmy opcję usuwania rozmycia gaussowskiego. Jeżeli jest lekko poruszone, wybierzmy opcję usuwania poruszenia. Możemy użyć tego filtra kilkukrotnie, za każdym razem wybierając inne ustawienia.

Tak prezentuje się zdjęcie po wyostrzeniu.

RnTER0qYf2J8C

Ilustracja przedstawia dwa te same czarno‑białe ujęcia kwiatu o podłużnych, jasnych płatkach. We wnętrzu kwiatu siedzi duży trzmiel o paskowanym odwłoku. Zdjęcie po lewej stronie jest przed zmianami. Zdjęcie jest nie do końca ostre. Zdjęcie po prawej stronie jest po zmianach. Ma większy kontrast, jest wyraźniejsze.

Usuwanie skaz i przebarwień

Kolejnym problemem starych zdjęć są występujące na nich przebarwienia i skazy.

RPyvcCj9RFCBz

Czarno‑białe zdjęcie przedstawia dwa przytulające się do siebie koty, leżące na rozłożonych kartkach papieru. Kot po lewej stronie jest biało‑szary, dorosły. Kot po prawej stronie jest młody, szarobury, pręgowany. Zdjęcie jest matowe, z widocznymi zagięciami, rysami i odbarwieniami na powierzchni.

Zanim zaczniemy je ręcznie usuwać za pomocą Pędzla korygującego lub Łatki, sprawdźmy czy zastosowanie filtra pozwoli nam zredukować ten problem. Wybieramy z paska opcji Filtry | Szum | Kurz i rysy i porównajmy, jakie ustawienie da najlepszy efekt.

RsRpiwPdGgO22

Ilustracja przedstawia otwarty program do edycji zdjęć Photoshop. W oknie programu znajduje się czarno‑białe zdjęcie przedstawia dwa przytulające się do siebie koty, leżące na rozłożonych kartkach papieru. Kot po lewej stronie jest biało‑szary, dorosły. Kot po prawej stronie jest młody, szarobury, pręgowany. Zdjęcie jest matowe, z widocznymi zagięciami, rysami i odbarwieniami na powierzchni. Obok niego otwarte jest okno dialogowe kurz i rysy. Przyjęte w oknie ustawienia: promień 2 piksele, próg 0 poziomy oraz zaznaczona opcja podgląd. Na górze okna, w prawym rogu znajdują się przyciski: ok, anuluj.

Następnie spróbujmy usunąć pozostałe drobne uszkodzenia za pomocą Punktowego pędzla korygującego (M), a większe za pomocą Łatki (po kliknięciu prawym klawiszem w symbol narzędzia, pojawią się dostępne opcje).

Końcowy efekt to zdjęcie pozbawione plam i rys.

R14NoGQePsUl7

Ilustracja przedstawia dwa te same czarno‑białe ujęcia dwóch przytulających się do siebie kotów. Zdjęcie po lewej stronie jest przed zmianami, z wyraźnymi odbarwieniami, rysami i załamaniami. Zdjęcie po prawej stronie jest po zmianach. Na jego powierzchni nie widać odbarwień, rys i załamań.

Uzupełnianie brakujących fragmentów zdjęcia

Zdarza się, że zdjęcia są „nadgryzione zębem czasu” i niektóre ich elementy zostały oderwane lub zupełnie zniszczone. Możemy spróbować naprawy za pomocą narzędzi korygujących oraz kopiując i wklejając fragmenty, które mogą posłużyć jako uzupełnienie.

RcxQ0tIpOOsbY

Ilustracja przedstawia zdjęcie w kolorze sepii. Na zdjęciu znajduje się grupa kobiet i mężczyzn w strojach z początku dwudziestego wieku. Brzegi zdjęcia są nierówne. Najbardziej zniszczona jest górna krawędź zdjęcia. Widoczne są tu duże ubytki i naderwania.

Używając Pędzla korygującego (J), próbujemy odbudować zdjęcie, klonując jego istniejące elementy – w tym celu wybieramy obszar, który chcemy skopiować, klikając lewym przyciskiem myszy z wciśniętym klawiszem Alt, a następnie „malujemy” po naszym zdjęciu.

R18LqwwKDBGcu

Ilustracja przedstawia otwarty program do edycji zdjęć Photoshop. W oknie programu znajduje się zdjęcie w kolorze sepii. Na zdjęciu znajduje się grupa kobiet i mężczyzn w strojach z początku dwudziestego wieku. Brzegi zdjęcia są nierówne. Najbardziej zniszczona jest górna krawędź zdjęcia. Widoczne są tu duże ubytki i naderwania. Po lewej stronie zdjęcia znajduje się menu narzędziowe, a na nim zaznaczone narzędzie Pędzel korygujący.

Gdy uszkodzenia są zbyt duże lub klonowanie nie wystarcza, możemy skopiować nieuszkodzone fragmenty zdjęcia i wkleić je w miejsca, które wymagają korekty. Za pomocą narzędzia Zaznaczanie (M), wybieramy interesujący nas obszar, kopiujemy wciskając klawisze Ctrl + C i wklejamy poprzez naciśnięcie klawiszy Ctrl + V. Pamiętajmy, by zaznaczyć opcję Kontrolki przekształceń. Tak wklejony fragment możemy dowolnie przesuwać i zniekształcać, aby jak najlepiej dopasować go do zdjęcia.

R18u2ZlXfiRgs

Ilustracja przedstawia otwarty program do edycji zdjęć Photoshop. W oknie programu znajduje się zdjęcie w kolorze sepii. Na zdjęciu znajduje się grupa kobiet i mężczyzn w strojach z początku dwudziestego wieku. Zdjęcie ma już pouzupełniane ubytki. W lewym, górnym rogu zdjęcia znajduje się pomarańczowa ramka, którą zaznaczony jest niezniszczony fragment zdjęcia. Na górze znajduje się menu, a na nim zaznaczona opcja Kontrolki przekształceń. Po lewej stronie zdjęcia znajduje się menu narzędziowe, a na nim zaznaczone narzędzie Zaznaczanie.

Uzupełnienie ubytku na zdjęciu powoduje, że wzrok patrzącego kieruje się ku sfotografowanej grupie osób, a nie w stronę uszczerbku.

RqFR4xzZkwSgT

Ilustracja przedstawia dwa te same zdjęcia w kolorze sepii. Na zdjęciu znajduje się grupa kobiet i mężczyzn w strojach z początku dwudziestego wieku. Zdjęcie po lewej stronie jest przed zmianami. Brzegi zdjęcia są nierówne. Najbardziej zniszczona jest górna krawędź zdjęcia. Widoczne są tu duże ubytki i naderwania. Zdjęcie po prawej stronie jest po zmianach. Ma uzupełnione ubytki, jego górna krawędź jest wyrównana.

Słownik