Podsumowanie analizy aktu I

Postacie

Nora – jest postacią psychologicznie pogłębioną, Ibsen charakteryzuje ją na różne sposoby, zarówno poprzez wypowiedzi, jak i cały szereg pozasłownych środków scenicznych. Nora ma swoje drugie życie, na które składają się rozmaite czynności, skrzętnie ukrywane przed mężem: od banalnych (np. łamanie zakazu jedzenia słodyczy) do poważnych (jaką jest spłacanie pożyczki zaciągniętej u Krogstada). Bohaterka z pozoru wydaje się być taka, jaką widzi ją mąż, a więc nieco dziecinna, lekkomyślna. Poddaje się narzuconej przez Helmera roli, by uniknąć konfliktów i sprawić mu przyjemność – w ten sposób żyje raczej dla niego niż dla siebie.

Helmer – mąż Nory, został ukazany jako człowiek poważny i stateczny, oszczędny i uczciwy. Jest człowiekiem nieco zarozumiałym, przekonanym o słuszności swych poglądów, mającym skłonność do umoralniających mów. Jego relacja z żoną nie ma charakteru partnerskiego – Helmer traktuje żonę jak niesforną dziewczynkę, beztroską i nieodpowiedzialną, niezdolną do zajmowania się poważnymi problemami. To on sprawuje niepodzielną władzę w domu.

Warstwa językowa

W dramacie mamy do czynienia z indywidualizacją językowąindywidualizacja językowaindywidualizacją językową – sposób wypowiadania się i dobór słownictwa służy charakterystyce bohaterów. Nora mówi szybko, dając wyraz swoim emocjom. Helmer zwraca się do żony, używając spieszczeńspieścić — spieszczaćspieszczeń i zdrobnień lub wygłaszając patetycznepatetycznypatetyczne, umoralniające mowy. Dialogi sytuacyjne, które dominują w powyższym fragmencie, ukazują relacje między Norą a Helmerem. Obok dialogów pojawiają się krótkie wypowiedzi monologowe, jednak są one umotywowane sytuacyjnie i psychologicznie. Wypowiedzi postaci niosą ze sobą dodatkowe znaczenie, które ujawnia się w kolejnych scenach (np. moralizowanie Helmera na temat pożyczania pieniędzy).

R1RNro4UgXYKE

Ilustracja przedstawia mężczyznę i kobietę stojących naprzeciwko siebie, bokiem do widza. Mężczyzna w średnim wieku z krótkimi wąsami, ubrany jest w ciepłą, futrzaną czapę, tak zwaną uszatkę, spod której nie widać włosów, jedynie fragment krótkich bokobrodów z prawej strony. Oprócz czapki, mężczyzna ma na sobie wełniany płaszcz w miedzianym kolorze, długi szal przewieszony luźno na szyi oraz szare rękawiczki bez palców. Kobieta, stojąca po prawej stronie, wygląda na dość młodą. Blond włosy ma upięte w koczek, na który założony ma rodzaj toczka zawiązywanego wstążeczką pod brodą. Ubrana jest w szary, wełniany płaszcz z bufiastymi rękawkami, dopasowany w pasie, a w dole lekko rozszerzany. Kołnierz oraz rękawy płaszcza wykończone są czarnym futerkiem. Kobieta prawą rękę ma uniesioną do góry, i pomiędzy palcem wskazującym, a kciukiem trzyma monetę. Wkłada ją do otwartej dłoni mężczyzny. W lewej dłoni kobieta trzyma niewielką, kolorową torebeczkę na łańcuszku, z kwiatowym wzorem, zamykaną na bigiel.

Przestrzeń

Miejsce akcji jest typowe dla dramatu realistycznego – mieszczański salon, gustownie, ale skromnie urządzony, określa status społeczny i stopień zamożności Helmerów.

Czas akcji

Czas jest ściśle określony – informacje o czasie akcji dostarcza już pierwsza scena, w której pojawiają się rekwizyty: choinka i prezenty. Nora wraca ze świątecznych zakupów. Tło dramatycznych wypadków stanowi Boże Narodzenie – czas świąteczny, kiedy cała rodzina spędza czas ze sobą, w perspektywie jest też Nowy Rok, który wiąże się z pozytywnymi zmianami dla całej rodziny – nowa posada Helmera, która pozwoli znacząco poprawić materialny status. Nic nie zapowiada mających nastąpić dramatycznych wypadków.

Cechy gatunku

Kreacje bohaterów i ich zachowania są zgodne z prawdopodobieństwem życiowym i psychologicznym. W pierwszej scenie Helmerowie są ukazani jako typowe mieszczańskie małżeństwo – mąż pracuje na utrzymanie rodziny, natomiast żona zajmuje się domem. Już na początku utworu pojawia się charakterystyczny dla XIX‑wiecznego dramatu realistycznego problem pieniędzy i relacji małżeńskich. Cechą gatunku są również dość rozbudowane didaskalia, w których znajdują się szczegółowe informacje na temat miejsca, czasu akcji, zachowań bohaterów i ich wyglądu. W tekście głównym zdecydowanie przeważa dialog, wypowiedzi monologowe są bardzo krótkie i nie naruszają zasady prawdopodobieństwa. Bohaterowie mówią językiem potocznym.

R18w461w68pfo

Ilustracja przedstawia trzy postaci: dwie kobiety i mężczyznę. Kobieta na pierwszym planie, po lewej stronie to blondynka z włosami upiętymi w koczek, na który założony ma rodzaj toczka zawiązywanego wstążeczką pod brodą. Ubrana jest w szary, bardzo długi, wełniany płaszcz z bufiastymi rękawkami, dopasowany w pasie, a w dole lekko rozszerzany. Kołnierz oraz rękawy płaszcza wykończone są czarnym futerkiem. Na dłoniach ma czarne, skórzane rękawiczki. W rękach trzyma duże kartonowe pudło, przewiązane sznurkiem, na nim ułożone są wąskie paczki zapakowane w szary, pakowy papier oraz na samym szczycie dwa mniejsze pudełeczka. Na prawym ramieniu kobieta ma przewieszoną niewielką, kolorową torebeczkę na łańcuszku, z kwiatowym wzorem, zamykaną na bigiel. Spod płaszcza, który sięga do samej ziemi, wystaje wąziutkie, plisowane zakończenie sukni. Kobieta uśmiecha się. Obok niej stoi drewniane krzesło z podłokietnikami oraz siedziskiem tapicerowanym w kolorze czerwonym. Za krzesłem stoi kobieta i mężczyzna. Rozmawiają. Kobieta ubrana jest w czarna suknię z białym kołnierzyki i białymi, szerokimi mankietami. W pasie ma zawiązany biały, długi fartuszek. Na lewym przedramieniu ma wiklinowy koszyk, przykryty kawałkiem materiału. Patrzy w stronę stojącego na wprost niej mężczyzny z wąsami, który trzyma owiniętą w jutowy worek choinkę. Drzewka nie widać, z dołu wystaje tylko kawałek pieńka. Mężczyzna ma na sobie długi szal, czapkę zimową, uszatkę, rękawiczki bez palców, długie, wełniane getry, sięgające kolan, które ma założone na spodnie.

Słownik