Święta księga judaizmu i chrześcijaństwa

Biblia to święta księga dwóch religii: judaizmu oraz chrześcijaństwa. Wprawdzie różne wyznania przyjmują odmienne kanony ksiąg składających się na Pismo Święte (np. wyznawcy judaizmu uważają, że tylko Stary Testament zawiera prawdę objawioną), ale ponad dwa miliardy ludzi uważa Biblię za dzieło natchnione. Pismo Święte zawiera przede wszystkim podstawową dla chrześcijan i wyznawców judaizmu prawdę: jest jeden Bóg, który stworzył świat i wciąż ingeruje w jego istnienie.

Wpływ Biblii na wyznawców judaizmu

O tym, jak ogromny był wpływ Starego Testamentu na wyznawców judaizmu, może świadczyć cytat z pracy popularnonaukowej, poświęconej życiu w Palestynie w czasach Jezusa:

Biblia w chrześcijaństwie

Poetka i pisarka Anna Kamieńska podkreśla znaczenie Pisma Świętego dla chrześcijan:

Biblia a zasady moralne

Anna Kamieńska nazwała Biblię symbolem Prawdy i Sprawiedliwości. To wskazuje m.in. na Pismo Święte jako źródło zasad moralnych. W szczególny sposób dotyczy to Dekalogu, który jednoznacznie wskazywał na takie wartości jak poszanowanie życia każdego człowieka. Powszechnie postrzega się dziesięć przykazań jako dokument moralny, regulujący życie społeczne poprzez zakazy dotyczące zachowań uznanych za szkodliwe. Tego, jakie postępowanie można nazwać etycznym, mówi tzw. przykazanie miłości, zawarte w Ewangelii według św. Mateusza:

Przywołane słowa nie tylko opisują człowieka jako istotę religijną, ale pośrednio zawierają przekonanie o równości wszystkich ludzi, niezależnie od płci, rasy, wieku, narodowości itd. oraz wskazuje na typ pożądanych relacji międzyludzkich.

Różnorodny wpływ Biblii na naukę i kulturę

Roli ksiąg biblijnych nie należy ograniczać wyłącznie do sfery religijnej czy teologii, bo miała ona wpływ na różne dziedziny nauki. Tłumaczyła tak ważne zagadnienia, jak budowa kosmosu czy powstanie gatunku ludzkiego. Była inspiracją dla myślicieli tworzących na jej podstawie systemy filozoficzne, w których wyjaśniano m.in. pochodzenie zła – etykaetykaetyka chrześcijańska ma swoje korzenie w Biblii oraz komentarzach do niej. Biblią inspirowali się również artyści, którzy w sztuce i literaturze podejmowali tematy wywodzące się ze Starego i Nowego Testamentu.

Biblia a filozofia

Pismo Święte nie jest dziełem filozoficznym, choć podejmuje kwestie, którymi interesują się przedstawiciele tej dyscypliny wiedzy – przede wszystkim problem sensu świata i życia. Stało się źródłem różnych nurtów, które zalicza się do filozofii chrześcijańskiej. Zakładają one, że objawienie prawd religijnych zawartych w Biblii stanowi niezbędną pomoc do podejmowania zagadnień filozoficznych. Dotyczyło to m.in. dwóch najważniejszych nurtów filozofii średniowiecznej, czyli augustianizmuaugustianizmaugustianizmu i tomizmutomizmtomizmu. Współcześnie również treść ksiąg biblijnych wpływa na kształt filozofii. Dotyczy to np. egzystencjalizmu chrześcijańskiegoegzystencjalizm chrześcijańskiegzystencjalizmu chrześcijańskiego, który uznaje, że świat jest z natury absurdalny, ale irracjonalna wiara w istnienie osobowego Boga nadaje mu sens.

Biblia a literatura i sztuka

Biblia od stuleci kształtuje wyobraźnię twórców. To bogate źródło wielowymiarowych postaci i dramatycznych wydarzeń, które po dziś dzień pozostają atrakcyjnym i aktualnym materiałem dla literatury, filmu czy teatru. Treść jej motywów, symboli i metafor ma wartość ponadczasową i uniwersalną.

Nie tylko motywy biblijne inspirują twórców. Pisarze nawiązują również do sfery formalnej i naśladują styl biblijny lub korzystają z gatunkowej różnorodności ksiąg biblijnych, pisząc np. psalmy lub przypowieści.

Fundamentalne znaczenie Biblii stało się tematem wiersza polskiego poety pochodzenia żydowskiego Romana BrandstaetteraRomanRomana Brandstaettera. Wprawdzie w utworze Biblio, ojczyzno moja przedstawił on indywidualne refleksje na temat Pisma, lecz można je potraktować jako symboliczne uznanie dla znaczenia Starego i Nowego Testamentu w dziejach ludzkości:

O wpływie Biblii na sztuki plastyczne świadczy niezwykła popularność motywów biblijnych. Poniżej zaprezentowane są przykłady pokazujące życie Jezusa Chrystusa.

RpgufPDpwu0jX

Obraz przedstawia wyobrażenie narodzenia Pańskiego. W centralnej części jest skalna grota przykryta słomianym dachem wspartym na drewnianych belkach. Pod dachem znajduje się święta rodzina, wół i osioł. Na dachu trzej aniołowie. Powyżej tańczący w kręgu aniołowie. Przed oraz wokół szopy są różne postaci oraz kłaniający się aniołowie.

R18w5fTsnNhZ8

Obraz przedstawia Matkę Boską w białych szatach, leżącą na sianie i trzymającą w objęciach niemowlę. Z boku znajduje się kilku rozmawiających mężczyzn ubranych w obszerne szaty. Z góry na wszystkie osoby pada snop światła. Z tyłu znajduje się para wołów. W tle jest daleki horyzont z pogodnym wieczornym niebem rozświetlonym przez księżyc.

RC2HARLZQQ2ou

Obraz przedstawia wnętrze stolarni z deskami opartymi o ścianę i wiórami na podłodze, w której znajduje się sześć osób. Na środku stół roboczy, przy którym dwie dorosłe osoby obrabiają deski. Przed stołem widzimy chłopca w białych szatach, przy którym klęczy kobieta w długich szatach i chuście na głowie. Swoją twarz przybliża do twarzy chłopca. Chłopiec ma uniesioną lekko w górę lewą dłoń, na której widoczna jest czerwona rana. Starszy mężczyzna nachylony zza stołu jedną ręką trzyma za dłoń chłopca, drugą chwyta go za ramię. Obok przechodzi inny chłopiec przepasany na biodrach. Ostrożnie niesie w misce jakąś ciecz.

RakuHuOb7Y6WZ

Obraz przedstawia wnętrze świątyni, w której zgromadzonych jest wiele osób. Na środku jest mężczyzna, w czerwono-niebieskich szatach, który zamachuje się trzymając w ręku jakby sznur. Inni przybierając różne pozy osłaniają się. Jedni upadają, inni są pochyleni i wygięci. W rękach trzymają kosze oraz inne przedmioty.

RXhcsLoCwxlvd

Obraz przedstawia łódź na niespokojnej wodzie. Na łodzi znajduje się kilka osób. Z tyłu łodzi ukazany jest leżący mężczyzna okryty niebieską szatą. Inni ludzie znajdujący się w łodzi siedzą lub stoją, a w ich ruchach widoczne jest przerażenie.

RbJKiUsbUs0a3

Obraz prezentuje skalisty krajobraz oraz mężczyznę siedzącego na kamieniu. Mężczyzna ma włosy opadające do ramion, ubrany w długie, ciemne szaty, a dłonie ma złożone jakby w modlitwie.

ReseU5V0ki4Kv

Obraz przedstawia leżącego mężczyznę, który od pasa w dół okryty jest całunem. W dłoniach oraz w stopach widoczne są rany. Przy boku łoża widoczne są twarze dwóch płaczących kobiet.

RZTmmHPoJpCMT

Obraz przedstawia stół przykryty białym obrusem zastawiony różnymi potrawami. Mężczyzna siedzący w środku za stołem ma długie włosy, opadające na ramiona. Ubrany jest w czerwono-białe szaty. Mężczyzna wyciąga do przodu, nad stół prawą rękę. Jeden z mężczyzn stoi nad nim i patrzy. Dwóch pozostałych siedzi po bokach. Starszy rozkłada ramiona, drugi próbuje wstać, opierając się rękoma o podłokietniki krzesła, na którym siedzi.

RwMBLKnRSLOCO

Obraz przedstawia mężczyznę w białych szatach, trzymającego coś w dłoniach przed sobą. Mężczyzna ma długie włosy opadające na ramiona, wąsy i brodę. Nad głową widoczna jest jaśniejąca aureola.

RfW6TXsLCSxIA

Obraz przedstawia cztery osoby zgormadzone wokół małego stołu nakrytego białym obrusem. Głowna postać, mężczyzna siedzący na wprost w niebieskiej szacie i długich włosach ma przed sobą na tacy kawałki chleba, nad którymi trzyma wyciągniętą dłoń. Dwie osoby siedzą po bokach, jedna stoi. Wszyscy wpatrzeni są w mężczyznę.

Słownik