Przeczytaj
Kiełkowanie
Kiełkowanie definiuje się jako zespół procesów zachodzących w nasionienasionie, które powodują aktywację zarodka. Proces ten skutkuje przebiciem okryw nasiennych przez korzeń zarodkowy. Rozpoczęcie wzrostu siewkisiewki jest wynikiem zakończenia kiełkowania i stanowi początek następnej fazy rozwojowej.
Fazy rozwojowe roślin przedstawione zostały w e‑materiale pt. Etapy rozwoju roślinyEtapy rozwoju rośliny.
Film dostępny pod adresem /preview/resource/R1SO1XFW5m06r
Film nawiązujący do treści materiału pokazujący proces kiełkowania fasoli.
Kiełkowanie nasion składa się z kilku faz, ściśle ze sobą powiązanych i zachodzących na siebie:
imbibicji (pęcznienia);
fazy katabolicznej, w której przeważają procesy hydrolizy substancji zapasowych (skrobi, tłuszczów i białek);
fazy anabolicznej, w której przeważają procesy syntezy nowych związków organicznych (w tym białek), a komórki osi zarodkowej (ciała zarodka bez liścieniliścieni) zaczynają się wydłużać i dzielić.
Aby dowiedzieć się więcej o etapach kiełkowania nasion i jego typach, przeczytaj e‑materiał pt. Typy kiełkowania nasionTypy kiełkowania nasion.
Na przebieg kiełkowania nasion wpływają czynniki egzogenne oraz endogenne. O czynnikach egzogennych przeczytasz w e‑materiale Czynniki środowiskowe wpływające na kiełkowanie nasionCzynniki środowiskowe wpływające na kiełkowanie nasion. Do czynników endogennych wpływających na proces kiełkowania nasion zaliczane są fitohormonyfitohormony (hormony roślinne, regulatory wzrostu).
Fitohormony uczestniczące w procesie kiełkowania
Fitohormony biorące udział w procesie kiełkowania roślin to giberelinygibereliny, cytokininycytokininy oraz kwas abscysynowy (ABA)kwas abscysynowy (ABA). Z reguły gibereliny i cytokininy stymulują kiełkowanie, natomiast kwas abscysynowy hamuje ten proces.
W wielu nasionach występują inhibitory kiełkowania niebędące fitohormonami, najczęściej substancje o charakterze fenoli i ich pochodnych (np. kumaryna).
Kiełkowanie nasion jest jedyną fazą w ontogenezie roślin, w której nie stwierdzono regulacyjnych efektów auksynauksyn.
W jaki sposób fitohormony kontrolują przebieg kiełkowania?
Fitohormony pełnią rolę regulacyjną, modulując aktywność enzymów uczestniczących w procesach najważniejszych dla kiełkowania. Ich funkcję przedstawiono na przykładzie traw.
Film przedstawia wysokie trawy. W tle widoczne są zalesione, zielone góry okryte mgłą oraz wysokie palmy.
Na początku ubiegłego wieku azjatyccy rolnicy zauważyli, że niektóre siewki ryżu rosły bardzo wysokie i wiotkie, co powodowało ich łamanie. Siewki były niedojrzałe i nie zakwitały.
Grafika przedstawia komórki grzyba w przybliżeniu mikroskopu.
W 1926 roku odkryto, że czynnikiem etiologicznym, który powoduje „chorobę szalonego ryżu”, jest grzyb z rodzaju Giberella. W wyniku doświadczeń naukowcy dowiedli, że substancja wydzielana przez grzyb (giberelina) powoduje nadmierny wzrost łodyg.
Więcej na temat fitohormonów przeczytasz w e‑materiale Regulatory wzrostu i rozwoju roślinRegulatory wzrostu i rozwoju roślin.
Słownik
(gr. auxánō – powodujący wzrost) hormony roślinne (fitohormony) uczestniczące w regulacji wzrostu wydłużeniowego komórek i w ich różnicowaniu
hormony roślinne (fitohormony) uczestniczące w regulacji: podziałów komórkowych (cytokinezy), różnicowania i organogenezy
(gr. phytón – roślina; hormán – pobudzać) hormony roślinne (bioregulatory), związki chemiczne wytwarzane przez rośliny
hormony roślinne (fitohormony) uczestniczące m.in. w regulacji wzrostu wydłużeniowego komórek i w ich różnicowaniu, a także w rozwoju pyłku i łagiewki pyłkowej
hormon roślinny (fitohormon) hamujący wzrost i kiełkowanie, pobudzający opadanie owoców i liści, przyspieszający starzenie się tkanek, uczestniczący w regulacji spoczynku i morfogenezy oraz reakcji roślin na odwodnienie
pierwsze liście; tworzone przez zarodek u roślin nasiennych i wchodzące w skład nasiona, gdzie zwykle pełnią funkcję spichrzową
dawniej „nasienie”; organ rozmnażania roślin powstający z zapłodnionego zalążka, złożony z łupiny nasiennej, zarodka i tkanki spichrzowej, stanowiącej zapas pokarmu na czas kiełkowania (bielmo, prabielmo lub obielmo)
roślina we wczesnym (wegetatywnym) stadium rozwoju; wyrosła z nasiona
zewnętrzna warstwa bielma w nasionach traw, zawierająca ziarna aleuronowe (struktury białkowe powstałe z odwodnionych wakuoli, w których sok komórkowy uległ zagęszczeniu wskutek gromadzenia substancji zapasowych) oraz lipidy zapasowe