Przeczytaj
Formy zgodnej z prawem partycypacji niekonwencjonalnej przedstawia poniższy schemat:
Kto w Polsce i jak wyraża swoje zdanie? 1
Na podstawie przedstawionych danych zaprezentuj sylwetkę statystycznego uczestnika demonstracji.
Poniżej zostaną scharakteryzowane przejawy partycypacji niekonwencjonalnej oraz ich uregulowania w prawie Rzeczypospolitej Polskiej.
Petycje
Jako obywatele Unii Europejskiej mamy również prawo składania petycjipetycji do Parlamentu Europejskiego.
Ze strony internetowej tego organu dowiadujemy się, że to „jedno z podstawowych praw obywateli Unii – każdy obywatel, działając indywidualnie lub łącznie z innymi osobami, może w dowolnym czasie skorzystać z przysługującego mu prawa do złożenia petycji do Parlamentu Europejskiego, na podstawie art. 227 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej”.
Petycja do Parlamentu Europejskiego jest jedną z form demokratyzowania instytucji UE wprowadzonych traktatem z Lizbony. Może ona mieć formę skargi lub wniosku i dotyczyć spraw leżących w interesie publicznym lub prywatnym. Petycja do PE może zawierać też komentarz dotyczący stosowania wspólnotowego prawa lub wezwanie parlamentu do przyjęcia stanowiska w ważnej dla składających obywateli sprawie. Petycje te umożliwiają zwrócenie uwagi na wszelkie przypadki naruszenia praw obywateli Unii Europejskiej przez państwo członkowskie, władze lokalne lub instytucję. Rozpatrywaniem petycji w Parlamencie Europejskim zajmuje się komisja stała. Petycję można złożyć w formie elektronicznej, logując się na podstronie „petycje” na stronie Parlamentu Europejskiego.
Zastanów się i napisz petycję do władz lokalnych w sprawie istotnej dla twojego otoczenia.
Zgromadzenia
Kolejną formą oddziaływania obywateli na działania organów państwa są zgromadzenia publiczne. Jednym z wyznaczników podziałów zgromadzeń publicznych jest ich forma. Podział ten przedstawia poniższy schemat:
Inny sposób podziału wynika z polskiego prawa:
Ustawa z dnia 24 lipca 2015 r. Prawo o zgromadzeniachArt. 3. 1. Zgromadzeniem jest zgrupowanie osób na otwartej przestrzeni dostępnej dla nieokreślonych imiennie osób w określonym miejscu w celu odbycia wspólnych obrad lub w celu wspólnego wyrażenia stanowiska w sprawach publicznych.
2. Zgromadzeniem spontanicznym jest zgromadzenie, które odbywa się w związku z zaistniałym nagłym i niemożliwym do wcześniejszego przewidzenia wydarzeniem związanym ze sferą publiczną, którego odbycie w innym terminie byłoby niecelowe lub mało istotne z punktu widzenia debaty publicznej.
Art. 26a. 1. Jeżeli zgromadzenia są organizowane przez tego samego organizatora w tym samym miejscu lub na tej samej trasie co najmniej 4 razy w roku według opracowanego terminarza lub co najmniej raz w roku w dniach świąt państwowych i narodowych, a tego rodzaju wydarzenia odbywały się w ciągu ostatnich 3 lat, chociażby nie w formie zgromadzeń i miały na celu w szczególności uczczenie doniosłych i istotnych dla historii Rzeczypospolitej Polskiej wydarzeń, organizator może zwrócić się z wnioskiem do wojewody o wyrażenie zgody na cykliczne organizowanie tych zgromadzeń.
Jak wynika z powyższych fragmentów ustawy w Polsce, zgodnie z prawem zgromadzenia możemy podzielić na:
Oczywiście wszystkie rodzaje zgromadzeń zawartych w polskim prawie mogą mieć formę pikietypikiety, manifestacjimanifestacji lub happeninguhappeningu.
Sprawdź w dostępnych źródłach, jakie zgromadzenia cykliczne odbywały się w Polsce w ostatnim roku.
Strajki
Przejawem niekonwencjonalnej partycypacji obywatelskiej, występującej w prawie polskim, jest strajkstrajk. Jak można przeczytać w ustawie o rozwiązywaniu sporów zbiorowych, strajk jest ostateczną formą walki o prawa pracownicze.
Przypomnij sobie, jak protestowali pracownicy sfery budżetowej (policjanci, straż graniczna), którzy nie mają prawa do strajku.
Niekonwencjonalne sposoby partycypacji politycznej to nie tylko te, które zostały ujęte w prawie. To również działania bezprawne, począwszy od form obywatelskiego nieposłuszeństwa (np. odmowa płacenia podatków), poprzez okupację budynków czy zamachy terrorystyczne. Pojęciem tym określa się wszelkie działania mające na celu zmianę władzy lub zmianę jej polityki – działania, przeciwko którym obywatele będą występować publicznie, masowo lub indywidualnie.
Słownik
pochód mający na celu wyrażenie sprzeciwu lub poparcia dla działań politycznych
zorganizowana grupa osób protestująca w miejscu, często wyposażona w hasła na plakatach; formą pikiety jest również blokada drogi
forma wypowiedzi artystycznej, operująca ciągiem zdarzeń o częściowo zaplanowanej strukturze, otwarta na przypadek i improwizację, dążąca do wciągnięcia widza i uczynienia z niego współtwórcy wydarzenia
grupowe, trwałe powstrzymanie się od pracy w celu realizacji określonych postulatów, najczęściej płacowych
drobiazgowe i powolne wykonywanie wyłącznie swoich obowiązków pracowniczych, powodujące wydłużenie ich wykonywania i zmniejszenie wydajności pracy
pismo zawierające żądanie, postulujące zmianę przepisów prawa w określonej sprawie