Transport morski

Głównym zadaniem transportutransporttransportu morskiego jest międzynarodowy przewóz ładunków masowych. Jest on powoli wypierany przez transport lotniczy, choć nadal ma pewną przewagę, którą jest tonaż gigantycznych statków. W przypadku tego rodzaju transportu przewozy pasażerów na większe odległości tracą na znaczeniu ze względu na długi czas podróży.

Polska dysponuje szeregiem portów morskich, ale dla handlu zagranicznego największe znaczenie ma zespół portów Szczecin‑Świnoujście oraz porty w Gdańsku i w Gdyni. Pozostałe porty mają znaczenie lokalne, służąc zwykle jako bazy rybackie bądź jako porty do obsługi ruchu turystycznego.

R1SHOnSC4qNcp

Zdjęcie przedstawia port gdański. Wejście do portu przypomina spokojną rzekę. Po lewej stronie zdjęcia przy brzegu są zacumowane statki, po prawej stronie zdjęcia na lądzie są budynki i liczne dźwigi stoczniowe.

R12budEXB8E0o

Zdjęcie przedstawia duży żaglowiec zacumowany przy porcie w Szczecinie. Za żaglowcem jest kontenerowiec. Za nimi jest prostokątny budynek stoczni. Po prawej stronie budynku znajdują się dźwigi stoczniowe.

R1Tm56vixgB6Q

Zdjęcie przedstawia widok z góry na port morski w Gdyni. Na zdjęciu jest między innymi molo południowe z południowym wejściem do portu, przystań jachtowa, liczne budynki portowe, zacumowane przy brzegu statki i żaglowiec.

Liczba statków w polskim transporcie morskim spada, ale rośnie ich nośność. Jest to wynik zakupu nowej, bardziej pojemnej floty handlowej. W ostatnim dziesięcioleciu obserwujemy spadek przewozów transportem morskim. Wpływ na to ma szereg czynników:

• konkurencja ze strony innych rodzajów transportu,

• spadek zamówień przewozowych,

• niedostosowanie struktury polskich portów do przyjmowania wyspecjalizowanych statków.

Mimo spadającej liczby statków od 2012 roku największe Polskie porty notują przyrosty przeładunkowe. Jak wskazuje tabela poniżej, spadek w 2019 (względem 2018 roku) zaobserwowano tylko w porcie Szczecin‑Świnoujście.

Indeks dolny Źródło: Port Monitor, Polskie porty morskie w 2019, Gdynia 2020. Indeks dolny koniec_{Źródło: Port Monitor, Polskie porty morskie w 2019, Gdynia 2020.}

Co zaś najczęściej przewożą Polskie statki? Dominujące grupy towarów transportowanych przez polską flotę to: drobnica, paliwa, drewno, zboże, rudy, węgiel i koks oraz inne masowe przewozy. W 2019 roku największy odsetek w strukturze przewożonych towarów stanowiła drobnica.

Transport wodny śródlądowy

Transport wodny śródlądowy ma w światowych przewozach towarowych i pasażerskich zdecydowanie mniejsze znaczenie niż transport morski.

Mimo sprzyjającego układu sieci rzecznej, stosunkowo niskich kosztów eksploatacji oraz niewielkiego wpływu na środowisko naturalne, transport śródlądowy odgrywa w Polsce marginalną rolę, zapewniając poniżej 1% ogółu przewozów i wciąż wykazując tendencję spadkową. Przyczyn takiego stanu rzeczy należy upatrywać w tym, że:

• polskie rzeki są w większości nieuregulowane, istnieje niewiele kanałów łączących największe rzeki naszego kraju;

• porty rzeczne wraz z ich zapleczem są słabo rozwinięte;

• ustrój wodny polskich rzek nie jest sprzyjający (duże wahania poziomu wód w ciągu roku);

• rzeki sezonowo są zamarznięte (przez co najmniej kilka tygodni).

Głównym szlakiem transportowym jest Odra, która wraz z Kanałem Gliwickim łączy Górnośląski Okręg Przemysłowy z morskim portem w Szczecinie. Stosunkowo dobrze rozwija się żegluga śródlądowa w Krainie Wielkich Jezior Mazurskich, ale ma ona charakter typowo turystyczny.

RqFObM7eUBNpi

Zdjęcie przedstawia fragment kanału przegrodzony komorą wodną. Komora śluzowa jest zamknięta ruchomymi wrotami.

Transport lotniczy

Początki lotnictwalotnictwolotnictwa datuje się początek XX w. Szybki rozwój tego rodzaju transportu w drugiej połowie ubiegłego wieku był możliwy dzięki ciągłemu postępowi technicznemu. Obecnie flota powietrzna jest najnowocześniejszą i najszybciej rozwijającą się gałęzią transportu. Wynika to z następujących atutów:

• największego rozbudowania ze wszystkich gałęzi transportu,

• stosunkowo małego wpływu na środowisko naturalne,

• największego bezpieczeństwa ze wszystkich gałęzi transportu.

RLFrpAIVTRap7

Zdjęcie przedstawia samolot LOT-u znajdujący się na płycie lotniska. W tle są samoloty.

Liczba osób podróżujących w Polsce samolotami przekroczyła w ostatnich latach 20 mln. Systematyczny wzrost liczby osób przemieszczających się w ten sposób wiąże się przede wszystkim:

• z uruchomieniem połączeń obsługiwanych przez tanie linie lotnicze,

• ze wzrostem świadomości dotyczącej bezpieczeństwa i związanym z tym spadkiem lęku przed lataniem,

• ze wzrostem mobilności Polaków (w tym zwłaszcza z nasileniem się migracji zarobkowej),

• z intensywnym rozwojem turystyki masowej.

Na polskim rynku głównym operatorem są Polskie Linie Lotnicze LOT. W 2013 roku liczba przewiezionych pasażerów wyniosła 24 812 tys. i była wyższa niż w latach poprzednich. Wzrost liczby pasażerów związany jest również ze zwiększającą się liczbą emigrantów wyjeżdżających do pracy (m.in. do Wielkiej Brytanii).

Słownik