Przeczytaj
Klasyfikacja społeczeństw
Społeczeństwa tradycyjne nadal zajmują się głównie uprawą roli, hodowlą zwierząt i łowiectwem. Ich przedstawiciele zamieszkują głównie tereny wiejskie. Podział pracy opiera się na płci. Kobiety zajmują się domem, dziećmi, wykonują rzemiosła kobiece (np. tkactwo), mężczyźni uprawiają rolę, są myśliwymi, zajmują się rzemiosłem typowo męskim (np. kowalstwo). W społeczeństwachspołeczeństwach tych występuje ustalona hierarchia społeczna. Ważne miejsce zajmuje też religia. Do społeczeństw tradycyjnych zaliczyć można m.in. społeczeństwa pierwotne i feudalne.
Społeczeństwa nowoczesne (przemysłowe, industrialne) zamieszkują przede wszystkim miasta i są mocno zróżnicowane wewnętrznie. Występuje w nich skomplikowany podział pracy. Negowana jest dotychczasowa hierarchia społeczna. Gospodarka tych społeczeństw opiera się na nowych technologiach, a technologie informacyjno‑komunikacyjne zapewniają jego członkom nie tylko możliwość pracy na odległość czy porozumiewania się, ale także rozrywkę. Doświadczenie zdobywane z wiekiem jest w nich mniej ważne niż umiejętności posiadane przez młode pokolenie.
Społeczeństwa ponowoczesne, czasem zamiennie określane jako społeczeństwa poprzemysłowe czy społeczeństwa informacyjne, to kolejny etap rozwoju społeczeństw. Charakteryzują się one powątpiewaniem w postęp, konsumpcjonizmem, indywidualizmem, powstaniem nowych form życia społecznego (m. in. w sieci), jednocześnie globalizacją i coraz większym znaczeniem społeczności lokalnych. W społeczeństwie tym jest coraz bardziej widoczne rozwarstwienie społeczne oraz zróżnicowanie kulturowe przy jednoczesnym wzroście korzystania z kultury masowej.
Współczesne tradycyjne społeczeństwo wiejskie

Jednym z tradycyjnych społeczeństw jest współczesne społeczeństwo wiejskie. Tworzą je mieszkańcy poszczególnych wsi. Mają oni poczucie silnych więzi wspólnotowych i odrębności od reszty świata. Stosują rozróżnienie na „my” i „oni”. Relacje rodzinne i sąsiedzkie odgrywają w nich istotną rolę. Ludzie nie tylko spotykają się w celach towarzyskich, ale i wspólnie wykonują potrzebne prace. Funkcjonuje w nich kontrola społeczna, ponieważ dużą wagę przywiązuje się do przestrzegania tradycji i utrwalonych zasad.
Społeczeństwo przemysłowe a postprzemysłowe
kategorie | Społeczeństwo przemysłowe | Społeczeństwo postprzemysłowe |
---|---|---|
społeczeństwo | duża ruchliwość społeczna; duże nierówności społeczne; wyludnianie się wsi na rzecz miast | duża ruchliwość społeczna; ogromna rola wykształcenia; rozwój dużych aglomeracji miejskich |
kultura | masowa | masowa makdonaldyzacja kulturymakdonaldyzacja kultury |
gospodarka | rozwój przemysłu i technologii związanych z produkcją (energia elektryczna, silniki do maszyn, maszyny); większość pracowników zatrudniona w przemyśle | produkcja dóbr niematerialnych (usługi, a obecnie informacja); przewaga zatrudnienia w sektorze usług, szczególnie wykwalifikowanych specjalistów |
Teorie rozwoju społeczeństw
Formy organizacji społeczeństw zmieniały się z biegiem czasu. Działo się tak na skutek dyfuzji kulturowej lub innych inicjatyw. Z tego powodu też powstało kilka teorii rozwoju społeczeństw:
Słownik
zjawisko opisane przez George’a Ritzera polegające na tym, że współczesna kultura korzysta z zasad opracowanych w sieciach fast food (orientacja na zysk, efektywność, przewidywalność, możliwość manipulacji)
członkowie społeczności, która nie posiada stałego miejsca zamieszkania, tylko je zmienia, np. ze względu na konieczność poszukiwania środków do życia
zbiorowość ludzka zamieszkująca określone terytorium, mająca własną tożsamość, kulturę i stosunki społeczne