Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
bg‑gray1

Berylowce

RbRE8bWlOUfSS1
Układ okresowy pierwiastków z wskazaniem berylowców
Źródło: GroMar Sp. z o.o., na podstawie Peter Atkins, Loretta Jones, Chemia ogólna Cząsteczki materia reakcje, 2016, Wydawnictwo PWN, licencja: CC BY-SA 3.0.

Berylowce (nazywane metalami ziem alkalicznych) znajdują się w drugiej grupie układu okresowego. Nazwa metale alkaliczne pochodzi od od arabskiego „al–qili”, co oznacza „popioły”, jako, że występowały w spalonych częściach niektórych roślin. Konfiguracja elektronowa powłoki walencyjnej tej grupy to ns2. Ze względu na swoją wysoką reaktywność nie występują w przyrodzie w stanie wolnym, za to możemy je odnaleźć w postaci związanej (głównie jako dwudodatnie kationy M2+ gdzie M to atom berylowca). Poza berylem (którego tlenkitlenkitlenki mają charakter amfoteryczny) berylowce tworzą stabilne tlenki, które w kontakcie z wodą tworzą wodorotlenki o charakterze alkalicznym (zasadowym).

Idąc w dół grupy możemy zauważyć, że maleje energia jonizacji, czyli energia potrzebna do oderwania elektronu. Jednocześnie wzrasta promień atomowy pierwiastków, ponieważ zwiększa się ilość powłok wokół jąder atomów. Powoduje to wzrost reaktywności pierwiastków w dół grupy. Zauważyć można również, że promień jonowy dwudodatnich kationów (od  wapnia do radu) zwiększa się nieznacznie.

RtNGrcbIopC421
Na ilustracji jest układ okresowy pierwiastków ze wskazaniem promieni jonowych. Z układu wyjęto frans i na jego przykładzie pokazano odczytywanie danych. Zaznaczono metale leżące w grupie drugiej układu. Od góry na dół są kolejno: beryl, magnez, wapń, stront, bar i rad. Energia jonizacji - promień atomowy i jonowy - wzrasta od berylu do radu.
Układ okresowy pierwiastków z wskazaniem promieni jonowych
Źródło: GroMar Sp. z o.o., na podstawie: Periodic Table of Elements, PubChem, NCBI, dostępny w internecie: pubchem.ncbi.nlm.nih.gov, licencja: CC BY-SA 3.0.
bg‑gray1

Wpływ berylowców na zdrowie

RSIMVxpuVLt8l1
Wymyśl pytanie na kartkówkę związane z tematem materiału.

Słownik

chelaty
chelaty

związki kompleksowe, w których jon metalu łączy się z ligandem organicznym więcej niż jednym wiązaniem

izotopy
izotopy

atomy tego samego pierwiastka różniące się liczbą masową

promieniowanie β
promieniowanie β

rodzaj promieniowania jonizującego, wysyłanego przez promieniotwórcze jądra atomowe

rozpad alfa
rozpad alfa

reakcja jądrowa w której eliminowana jest cząstka α

tlenki
tlenki

związki tlenu z innymi pierwiastkami

Bibliografia

Atkins P., Jones L., Laverman L., Chemical Principles, 7th Edition, New York 2016.

Bielański A., Podstawy chemii nieorganicznej, t. 2, Warszawa 2012.

Greenwood N. N., Earnshaw A., Chemistry of the Elements, Second Edition, Oksford  1997.