Przeczytaj
Spotkanie księcia Bolesława i biskupa Wojciecha
Kiedy zmarł Mieszko I, jego pierworodny syn Bolesław działał bez skrupułów wobec swojej macochy Ody i jej małoletnich synów. Wypędził swoich przyrodnich braci. Objął władzę w państwie ojca i robił wszystko, aby ją utrzymać. Na jego korzyść przemawiał wiek (25 lat) oraz doświadczenie w sprawowaniu władzy. Odziedziczone przez niego państwo składało się z ziem centralnych oraz ziem stosunkowo niedawno przyłączonych – Śląska i części Małopolski. Młody władca musiał jak najszybciej podjąć działania scalające i ugruntowujące podporządkowanie organizacji kościelnej oraz władzy zwierzchniej rodu Piastów.
W tym czasie, w 992 r., ponownie biskupem Pragi został Wojciech z rodu Sławnikowiców. Pierwsze urzędowanie na stolicy biskupiej w Pradze zakończyło się jego wypędzeniem z miasta z powodu zbyt gorliwego napominania wiernych. W 994 r., rozgoryczony brakiem efektów swojej działalności, opuścił stolicę Czech i przybył do Rzymu. Ta decyzja ocaliła życie jemu i jego bratu Radzimowi Gaudentemu – nie zostali oni, jak ich bliscy, wymordowani na polecenie panujących w Czechach PrzemyślidówPrzemyślidów.
Nie wiadomo, dlaczego Bolesław Chrobry przyjął w 996 r. na swoim dworze uciekinierów z Pragi. Trudno też rozstrzygnąć, kto był pomysłodawcą podjęcia misji chrystianizacyjnej na ziemi Prusów – Bolesław czy Wojciech. PrusowiePrusowie zajmowali tereny na północny wschód od państwa polskiego i byli, poza WieletamiWieletami, jedynymi poganami, których chrystianizację można było zacząć prowadzić. Wieleci zajmowali ziemie w orbicie wpływów niemieckich i wyprawy na ich terytoria spowodowałyby konflikt z cesarstwem. Wiadomo, że Bolesław Chrobry uzyskał zgodę papiestwa i cesarstwa na organizację misji Wojciecha. Książę polski wziął na siebie przygotowanie wyprawy chrystianizacyjnej pogan, która w razie sukcesu mogła się zakończyć podporządkowaniem jemu terenów zamieszkałych przez Prusów.
Śmierć Wojciecha
W 996 r. biskup wyruszył najpierw do Gdańska, a następnie na ziemie zamieszkałe przez Prusów. Towarzyszyli mu misjonarze, wśród nich brat Radzim Gaudenty. Niestety misja Wojciecha zakończyła się 23 kwietnia 997 r., kiedy to duchowny został zabity przez Prusów. Na wieść o tym książę Bolesław zdecydował o wykupieniu ciała męczennika z rąk pogan oraz uroczystym pochówku w Gnieźnie.
Szczątki Wojciecha, po szybkim procesie kanonizacyjnym w 999 r., stały się relikwiamirelikwiami, czyli zostały otoczone kultem religijnym. W 1000 r. do miejsca pochówku św. Wojciecha, do Gniezna przybył cesarz Otton III. W czasie zjazdu otrzymał wtedy od Bolesława Chrobrego część ramienia świętego. W 1038 r., w czasie najazdu czeskiego na Wielkopolskę, relikwie św. Wojciecha zostały wywiezione i złożone w praskiej archikatedrze, gdzie są przechowywane do dzisiaj.
Misje świętych
Po śmierci Wojciecha misje nie zostały przerwane. Dzieło św. Wojciecha na północnym pograniczu ziem Chrobrego kontynuowali bracia pustelnicypustelnicy Jan i Benedykt oraz Brunon z Kwerfurtu, który miał do nich dołączyć po zakończeniu innej misji. Bracia zamieszkali w Międzyrzeczu nad Obrą, gdzie przybyli do nich kolejni pustelnicy: Izaak, Mateusz i Krystyn. Mimo że Brunon ostatecznie do nich nie dotarł, piątka duchownych rozpoczęła swoje posłannictwo szerzenia chrześcijaństwa. W 1003 r. zostali zabici przez rabusiów podczas napadu. Podobnie jak Wojciech bardzo szybko zostali uznani za świętych męczenników. Taki sam los spotkał Brunona, który – po zakończeniu nawracania Pieczyngów na Węgrzech i Rusi – w 1008 r. przybył w końcu na ziemie polskie. Rok później, podczas nawracania JaćwięgówJaćwięgów, zginął wraz z kilkunastoma braćmi zakonnymi śmiercią męczeńską. Wcześniej zdążył napisać dwa dzieła hagiograficznehagiograficzne: Żywot św. Wojciecha i Żywot pięciu braci męczenników.
Św. Wojciechowi poświęcono aż trzy teksty hagiograficzne (dwa z nich powstały już na początku XI w.). W XIII w. spisane zostały jego cuda.
Słownik
rodzaj literatury obejmujący żywoty świętych, legendy o nich i cudach czynionych przez nich albo za ich wstawiennictwem
lud bałtyjski, pogański, zamieszkujący do XIII w. tereny między rzekami Narwią, Biebrzą a Niemnem; wtedy ziemie ich przejęli Krzyżacy, a ludność przesiedlili
kraina historyczna położona między rzekami Odrą, Łabą a Soławą, zamieszkiwana od wczesnego średniowiecza przez plemiona słowiańskie
zakonnik żyjący w odosobnieniu, poświęcający się kontemplacji, modlitwie, umartwianiu się
ludy bałtyckie, zamieszkujące w średniowieczu tereny między Bałtykiem, dolną Wisła a dolnym Niemnem. Nie stworzyli organizacji państwowej, najeżdżani w ramach akcji chrystianizacyjnych i w celu podbicia od IX wieku przez wyprawy z Danii, Polski, Rusi. W XIII wieku podbici przez Zakon Krzyżacki, który na ich ziemiach założył swoje państwo.
dynastia czeska, której założycielem był legendarny Przemysł Oracz. Panowała w Czechach od czasów Borzywoja, który przyjął chrzest około 871 roku do 1306 roku, śmierci Wacława III.
szczątki osoby świętej lub przedmioty z nią związane, stanowiące podstawę kultu religijnego i mające wielką wartość symboliczną i duchową
Związek Wielecki, grupa plemienna Słowian połabskich, zamieszkujących od co najmniej VIII do XII w. tereny między dolną Odrą a Łabą; na długo zachowali oni swoje wierzenia i nie ulegli chrystianizacji; zostali wchłonięci przez państwo niemieckie
Słowa kluczowe
św. Wojciech, relikwie, Prusowie, Bolesław Chrobry, Drzwi Gnieźnieńskie
Bibliografia
Barański M. K., Historia Polski średniowiecznej, Poznań 2012.
Maciorowski M., Maciejewska B., Władcy Polski. Historia na nowo opowiedziana, Warszawa 2018.
Mikołejko Z., Żywoty świętych poprawione ponownie, Warszawa 2017.
Piastowie. Leksykon biograficzny, Kraków 1999.
Szczur S., Historia Polski Średniowiecze, Kraków 2002.
Urbańczyk P., Bolesław Chrobry – lew ryczący, Toruń 2017.