Funkcje bywają często nazywane podprogramami – i w istocie, są one „programami w programie”. Za pomocą funkcji wykonuje się zazwyczaj jedno konkretne zadanie wewnątrz większej aplikacji.

O przydatności funkcji najłatwiej jest przekonać się wtedy, gdy w różnych częściach programu wykonujemy tę samą operację (przykładowo, dodajemy do siebie kilka liczb). W takiej sytuacji możemy oczywiście powielać w odpowiednich miejscach kodu identyczne sekwencje poleceń. Rozsądniej jednak będzie napisać funkcję realizującą operację dodawania, a później wywoływać ją za każdym razem, gdy okaże się potrzebna.

Samo wywołanie gotowej funkcji jest bardzo proste. Wynika z tego, że raz napisana funkcja pozwala skrócić kod programu. Czyni go zarówno bardziej czytelnym, jak i optymalnym.

Co istotne, funkcję możemy wywoływać, podając różne argumenty (przykładowo: zestaw liczb, na których chcemy wykonać jakieś działanie). Lista argumentów jest ustalana podczas pisania programu. Jeżeli wydaje ci się to trochę zagmatwane, nie martw się. Wszystko zrozumiesz po przeanalizowaniu przykładów z dalszej części lekcji.

Składnia funkcji w języku C++

Zacznijmy od wyjaśnienia, gdzie należy umieścić deklarację funkcji. Dotychczas cały kod (pomijając dodawanie bibliotek i deklarowanie zmiennych globalnych) pisaliśmy wewnątrz funkcji głównej main(). W przypadku funkcji jest inaczej.

W języku C++ deklarację własnej funkcji umieszczamy przed blokiem funkcji głównej main(), tak jak w poniższym fragmencie kodu:

#include <iostream>

using namespace std;

double sumaDwochLiczb(double liczba1, double liczba2) {

}

int main {

	return 0;
}

Przeanalizujmy ten wycinek programu. Podczas deklarowania funkcji obowiązują następujące zasady:

• Nazwa funkcji musi być ciągła (nie może zawierać spacji).

• Nazwa funkcji może zawierać litery, cyfry i znaki podkreślenia.

• Nazwa funkcji nie może rozpoczynać się od cyfry.

• Mamy swobodę w wyborze nazwy funkcji, ale dobrze jest, gdy opisuje ona wykonywane zadania. Przykładowo, funkcja obliczająca silnię mogłaby się nazywać silnia() albo obliczSilnie().

• Przed nazwą funkcji trzeba określić typ zwracanej przez nią wartości (co konkretnie funkcja powinna zwracać) - w przypadku, gdy funkcja nic nie zwraca jako typ wskazujemy void.

• Funkcja musi zwracać wartość tego typu, który wskazano przed jej nazwą.

• W nawiasach (tuż po nazwie funkcji) możemy – ale nie musimy – umieścić listę argumentów. Poszczególne argumenty rozdzielamy przecinkiem, wskazujemy też osobno typ każdego z nich. W naszym przykładzie funkcja ma dwa argumenty typu double: liczba1 i liczba2.

Na razie nasza funkcja nie potrafi zrobić nic: między lewym a prawym nawiasem klamrowym nie znalazło się żadne polecenie. Z nazwy funkcji wynika, że ma ona obliczać sumę dwóch liczb.

Napiszmy zatem ciało funkcji, czyli sprawmy, by dodawała ona do siebie dwie liczby, które podamy jako argumenty:

double sumaDwochLiczb(double liczba1, double liczba2) {

	return liczba1 + liczba2;
}

Program jest gotowy. Wywołajmy naszą funkcję, używając konkretnych argumentów:

#include <iostream>

using namespace std;

double sumaDwochLiczb(double liczba1, double liczba2) {

	return liczba1 + liczba2;
}

int main() {
	
    cout << sumaDwochLiczb(5.45, 3.35);
    
	return 0;
}

Program wyświetli wynik dodawania liczb: 8.8.

Wywołaliśmy funkcję sumaDwochLiczb(double liczba1, double liczba2) z poziomu funkcji głównej main(). W nawiasach wpisaliśmy wprost wartości liczb, które chcieliśmy zsumować. Jako argumenty możemy także podawać zmienne:

#include <iostream>

using namespace std;

double sumaDwochLiczb(double liczba1, double liczba2) {

	return liczba1 + liczba2;
}

int main() {

	double zmienna1 = 5.45;
	double zmienna2 = 3.35;
	
    cout << sumaDwochLiczb(zmienna1, zmienna2);
    
	return 0;
}

Warto zaznaczyć, że zmienne nie muszą nosić takich samych nazw jak argumenty w deklaracji funkcji. Po wywołaniu funkcji sumaDwochLiczb() zmienne o nazwach zmienna1 i zmienna2 zastąpiły odpowiednio zadeklarowane argumenty liczba1 i liczba2.

Istnieją także funkcje wywoływane bez argumentów oraz takie, które nie zwracają żadnej wartości. Oto przykład:

#include <iostream>

using namespace std;

void wypiszCytat() {

	cout << "To, że milczę, nie znaczy, że nie mam nic do powiedzenia.";
}

int main() {

	wypiszCytat();

	return 0;
}

W tym przypadku zamiast konkretnego typu zwracanej wartości (bool, int, double...) przed nazwą funkcji umieściliśmy słowo kluczowe void.

Wywołanie funkcji z ostatniego przykładu spowoduje wypisanie cytatu.

Jest to funkcja niezwracająca wartości i zarazem tzw. funkcja bezargumentowafunkcja bezargumentowafunkcja bezargumentowa. Możemy jednak dodać do niej argumenty. Niech użytkownik programu sam wprowadzi tekst, jaki chce wyświetlić:

#include <iostream>

using namespace std;

void wypiszCytat(char cytat[100]) {

    cout << cytat;
}

int main() {

    char cytat[100];

    cin.getline(cytat, sizeof(cytat));

    wypiszCytat(cytat);

    return 0;
}

Musimy posłużyć się złożoną ze stu elementów tablicą typu char, ponieważ do odebrania więcej niż jednego słowa z klawiatury używamy funkcji wbudowanejfunkcja wbudowanafunkcji wbudowanej getline(). Jako argumenty przyjmuje ona tablicę typu char oraz rozmiar obiektu (długość cytatu).

Słownik