Wybitni romantyczni twórcy nie tylko byli świadomi swojej wielkości, ale i bohaterami swoich utworów czynili jednostki ponadprzeciętne. Tak właśnie było chociażby Konradem z III części Dziadów Mickiewicza, który - świadom głębi swoich odczuć i szlachetnych pobudek, zapalony do „cierpienia za miliony” - równał się z Bogiem. Z drugiej strony, jednostki takie nie mogły liczyć na zrozumienie ze strony pospolitego tłumu, były skazane na samotność. Cyprian Kamil Norwid w wierszu Coś ty Atenom zrobił, Sokratesie... sięga dalej w przeszłość, stawiając w jednym szeregu niedocenione za życia jednostki, które wniosły wybitny wkład w rozwój ludzkości.
Cyprian Kamil NorwidCoś ty Atenom zrobił, Sokratesie...
R13eeSO9r5nIm
Nagranie dźwiękowe Cyprian Kamil Norwid, Coś ty Atenom zrobił, Sokratesie...
Nagranie dźwiękowe Cyprian Kamil Norwid, Coś ty Atenom zrobił, Sokratesie...
Nagranie dźwiękowe Cyprian Kamil Norwid, Coś ty Atenom zrobił, Sokratesie...
I Coś ty Atenom zrobił, Sokratesie, Ż e c i z e z ł o t a s t a t u ę*Autor1*¹1¹ lud niesie, Otruwszy pierwej?…
Coś ty Italii zrobił, Alighieri, Ż e c i d w a g r o b y*Autor2*²2² stawi lud nieszczery, Wygnawszy pierwej?…
Coś ty, Kolumbie, zrobił Europie, Ż e c i t r z y g r o b y w e t r z e c h m i e j s c a c h*Autor3* kopie³3³, Okuwszy pierwej?…
Coś ty uczynił swoim, Camoensie, Ż e p o r a z d r u g i*Autor4* grób twój grabarz trzęsie⁴4⁴, Zgłodziwszy pierwej?…
Coś ty, Kościuszko, zawinił na świecie, Ż e d w a c i ę g ł a z y w e d w u s t r o n a c h g n i e c i e*Autor5*⁵5⁵, Bez miejsca pierwej?…
Coś ty uczynił światu, Napolionie, Ż e c i ę w d w a g r o b y*Autor6* zamknięto⁶6⁶ po zgonie, Zamknąwszy pierwej?…
Coś ty uczynił ludziom, Mickiewiczu?⁷7⁷ ............................................................ ............................................................
II Więc mniejsza o to, w jakiej spoczniesz urnie, Gdzie? kiedy? w jakim sensie i obliczu? Bo grób Twój jeszcze odemkną powtórnie, Inaczej będą głosić Twe zasługi I łez wylanych dziś będą się wstydzić, A lać ci będą ł z y p o t ę g i d r u g i é j Ci, co człowiekiem nie mogli Cię widziéć…
III Każdego z takich jak T y ś w i a t nie może Od razu przyjąć na spokojne łoże, I nie przyjmował n i g d y, j a k w i e k w i e k i e m, Bo glina w glinę wtapia się bez przerwy, Gdy sprzeczne ciała zbija się aż ćwiekiem Później… lub pierwej…
Pisałem w Paryżu 1856 r., w styczniu
cyp Źródło: Cyprian Kamil Norwid, Coś ty Atenom zrobił, Sokratesie...
RXTbitKHZ9HWN
Zdjęcie przedstawia miedzioryt. Ukazany jest leżący na łóżku dojrzały mężczyzna. Ma zamknięte oczy. Ręce leżą złożone na biodrach. Mężczyzna jest ubrany w długi płaszcz, na głowie ma czapkę z futrzanym otokiem. Nad obrazem znajduje się napis: Przed złożeniem do trumny Adam Mickiewicz zgasł w Carogrodzie 26 listopada 1855. Pogrzebany w Montmorency 21 stycznia 1857 roku. Poniżej obrazu znajduje się moneta pamiątkowa, na której ukazane są lewe profile trzech mężczyzn. Cały obraz otoczony jest ramą z prostych desek zbitych gwoździami. Pod ramą napis: Zacney i nieodrodney młodzieży naszey poświęca ziomek Anto: Oleszczyński. 1861. Młodości! Ty nad poziomy ludzkości całe ogromy Wylatuy, a okiem słońca Pszenikay z końca do końca.
Mickiewicz na łożu śmierci – miedzioryt, XIX w.
Źródło: Autor nieznany, dostępny w internecie: Wikimedia Commons, licencja: CC BY-SA 2.0.
Autor1
Przypis autora 1: Sokratesowi w kilka czasów po śmierci Ateńczycy statuę ze złota postawili.
Autor2
Przypis autora 2: Dante grzebany w Rawennie i we Florencji.
Autor3
Przypis autora 3: Krzysztof Kolumb jest grzebany w Hiszpanii, w St. Domingo i w Hawannie.
Autor4
Przypis autora 4: Cztery lata temu szukano na cmentarzu komunalnym, gdzie był pochowany jednooki, beznogi żebrak, żeby Camoensa pochować.
Autor5
Przypis autora 5: Kościuszko leży w Solurze i w Krakowie.
Autor6
Przypis autora 6: Napoleona drugi pogrzeb niedawny.
1
Był to spiżowy posąg dłuta Lizypa ustawiony na dziedzińcu więzienia, w którym Sokrates (469–399 p.n.e.) zakończył życie.
2
Dante Alighieri wygnany z rodzinnej Florencji zmarł w 1321 r. w Rawennie i tam został pochowany. We Florencji wzniesiono mu symboliczny nagrobek w kościele Santa Croce.
3
Kolumb zmarł w 1506 r. w Valladolid, skąd jego prochy przeniesiono do Sewilli, a następnie wywieziono je z Hiszpanii na Haiti, skąd w 1795 r. przewieziono je na Kubę i pochowano w Hawanie.
4
Ostatnie lata autor Luzjad, Luís Vaz de Camões (1525–1580) przeżył w nędzy, ale nie był „żebrakiem”. W 1755 r. grób jego uległ zniszczeniu w czasie trzęsienia ziemi. Kiedy w połowie XIX w. chciano uczcić najwybitniejszego portugalskiego poetę, nie udało się zidentyfikować jego grobu i prochów.
5
Wkrótce po śmierci (1817) zwłoki Kościuszki przewieziono na Wawel. W Solurze znajduje się do dziś symboliczny grób.
6
Zwłoki zmarłego w 1821 r. na wyspie św. Heleny Napoleona przewieziono w 1841 r. do kościoła Inwalidów w Paryżu.
7
Po śmierci Mickiewicza rozgorzał spór pomiędzy tymi, którzy chcieli pochować go w Stambule a tymi, którzy opowiadali się za pochówkiem w Paryżu. Wiersz Norwida powstał, gdy ciało poety przewieziono do Paryża.
Słownik
uniwersalizm
uniwersalizm
(łac. universalis – powszechny, ogólny) dążenie do objęcia pewnej całości, całokształt postaw niezależnych od czasu i miejsca występowania; powszechność
