Przeczytaj
Czym jest edukacja?
Encyklopedia PWN: edukacjaogół czynności i procesów mających na celu przekazywanie wiedzy, kształtowanie określonych cech i umiejętności.
Źródło: Encyklopedia PWN: edukacja, dostępny w internecie: encyklopedia.pwn.pl [dostęp 10.03.2022 r.].
Nacisk zarówno w tej, jak i w innych definicjach położony jest na zmianę, na kształtowanie człowieka zgodnie z postawionymi celami.
Wincenty Okoń pisze, że edukacjaedukacja to:
Nowy słownik pedagogicznyogół procesów i oddziaływań, których celem jest zmienianie ludzi, przede wszystkim dzieci i młodzieży – stosownie do panujących w danym społeczeństwie ideałów i celów wychowawczych.
Źródło: Wincenty Okoń, Nowy słownik pedagogiczny, Warszawa 2001, s. 87.
Proces edukacyjny odbywa się na początku w domach, gdzie dziecko jest poddawane procesowi socjalizacji pierwotnej i wtórnej, a następnie w szkołach. Proces edukacyjny odbywa się także w innych miejscach: w pracy, gdzie pracownik zdobywa doświadczenie i kształtuje zawodowe nawyki, w różnego typu organizacjach (np. w harcerstwie) przez zdobywanie umiejętności, na zajęciach pozaszkolnych czy nawet w codziennych sytuacjach dostarczających nowych doświadczeń.
Najwięcej uwagi poświęca się jednak edukacji w systemie szkolnym, ponieważ tutaj zarówno młodzi ludzie, jak i dorośli uzyskują tzw. twarde kwalifikacje potwierdzone dyplomami, świadectwami czy certyfikatami. Jest to edukacja formalna. Obok niej istnieje także edukacja nieformalna, czyli każdego rodzaju świadomie zorganizowana działalność edukacyjna, która odbywa się poza nauczaniem formalnym.
Edukacja a kapitał ludzki
Gary Stanley Becker (noblista z dziedziny ekonomii) w czasie konferencji poświęconej edukacji w Brazylii mówił, że bez zapewnienia edukacji mieszkańcom danego kraju, przynajmniej tej podstawowej, nie będzie rozwoju gospodarczego w państwie. Podał przykład tygrysów azjatyckich (Hongkong, Singapur, Korea Południowa, Tajwan), które zaczęły szybko się rozwijać, kiedy wyeliminowano problem analfabetyzmu i zaczęto edukować na dobrym poziomie nawet najniższe warstwy społeczne.
Bank Światowy wydał w 2018 r. raport poświęcony edukacji (Learning to Realize Education’s Promise). Poza potwierdzeniem słów G.S. Beckera znalazły się tam i inne wnioski: edukacja może zmniejszyć nierówności i promować ruchliwość społeczną, ale też budować społeczeństwo obywatelskie. Tworzony za pomocą edukacji kapitał ludzkikapitał ludzki może wspomagać adaptację nowych technologii, które napędzają wzrost gospodarczy.
Kapitał ludzki wytworzony w procesie edukacji jest więc podstawą rozwoju danego państwa.
Kapitał ludzki na rynku pracy
James Joseph Heckman, także noblista z dziedziny ekonomii, powiedział w jednym z wywiadów:
Kapitał ludzki to o wiele więcej niż iloraz inteligencji mierzony w testachWiemy, że właściwe wykorzystanie nowych technologii wymaga wysokich kwalifikacji. Owe kwalifikacje to ludzki kapitał, przynoszący nieocenione korzyści. Pracownicy wykwalifikowani po prostu lepiej pracują. (...) Kapitał ludzki w połączeniu z nowoczesnymi technologiami jest głównym motorem rozwoju gospodarczego. To nie wskaźniki konsumpcji różnią kraje biedne od bogatych, ale fakt, że te pierwsze mają niewykwalifikowaną siłę roboczą.
Źródło: James Joseph Heckman, Kapitał ludzki to o wiele więcej niż iloraz inteligencji mierzony w testach, 28.10.2001 r., dostępny w internecie: wprost.pl.
Można więc powiedzieć, że dobrze przygotowany do pracy, dobrze wyedukowany pracownik, jest podstawą bogactwa narodów.
Jakie więc umiejętności powinien nabyć w procesie edukacji młody człowiek?
Analizując rynek pracyrynek pracy, Rada Unii Europejskiej przedstawiła osiem kluczowych kompetencjikompetencji, które będą w przyszłości wymagane od pracowników.
Kompetencje te młody człowiek może zdobywać zarówno w szkole, jak i poza nią: będąc członkiem organizacji pozarządowych, wolontariuszem, uczestnicząc w różnych kursach i szkoleniach, a nawet w sytuacjach codziennych.
Rynek pracy w przyszłości
Analizę rynku pracy w przyszłości przeprowadziły Institut of the Future i Uniwersytet Phoenix (University of Phoenix Research Institute). Wyniki badań zostały umieszczone w raporcie Future Work Skills 2020. Zauważono, że m.in.:
wzrośnie długość życia człowieka, w wyniku czego zmieni się przebieg kariery zawodowej i trzeba będzie zmienić sposoby nauczania;
maszyny zastąpią człowieka w wykonywaniu zadań pamięciowych i powtarzalnych;
w wyniku komputeryzacji świat stawać się będzie „systemem programowalnym” (przykład: domy inteligentne);
nastąpi wzrost znaczenia umiejętności medialnych w wyniku rozwoju nowych form komunikowania się;
rozwój nowych technologii spowoduje zmiany form produkcji i tworzenia wartości;
na skutek globalizacji zwiększy się znaczenie umiejętności adaptacyjnych i pracy w środowiskach różnorodnych.
Największe szanse na zatrudnienie będą miały osoby, które zauważą powyższe tendencje i dostosują do nich swoje kwalifikacje.
Słownik
ogół czynności i procesów mających na celu przekazywanie wiedzy, kształtowanie określonych cech i umiejętności
teoria ekonomiczna głosząca, że najcenniejszym zasobem w przedsiębiorstwie jest człowiek wraz z jego kwalifikacjami
w przypadku człowieka jest to połączenie wiedzy, umiejętności i postawy; w przypadku instytucji – zakres pełnomocnictw i uprawnień
jeden z rynków funkcjonujących w gospodarce, którego przedmiotem wymiany jest praca; podaż pracy kreują pracownicy, natomiast popyt – pracodawcy; z kolei płaca jest ceną na tym rynku