Przeczytaj
Skąd się wywodzą pierwsi filozofowie?
Pierwszym bohaterem w podręcznikach do historii filozofii jest Tales, z którym w trakcie edukacji uczniowie spotykają się po raz pierwszy w szkole podstawowej na zajęciach matematyki i poznają jego twierdzenie z zakresu geometrii. Z historii filozofii dowiadujemy się ponadto, że przepowiedział zaćmienie Słońca i był cenionym komentatorem spraw politycznych. Anaksymandra, ucznia Talesa, Cyceron wspomina jako osobę, która przewidziała trzęsienie ziemi i przestrzegła przed nim Spartan. Anaksymenes z kolei, kontynuator badań Anaksymandra, badał zagadnienia meteorologiczne, poszukiwał zależności między ciepłotą a stanami skupienia ciał.
Musisz wiedzieć, że trzej wymienieni mieszkańcy Miletu urodzili się i zdobyli wykształcenie w społeczności, w której badanie rzeczywistości i poszukiwanie sposobów, by przekształcać ją zgodnie z ludzkimi potrzebami, miało swoją tradycję. Była to tradycja praktycznej mądrości. Tales i jego następcy byli zarówno jej spadkobiercami, jak też wnieśli do niej swój wkład. Co jednak sprawiło, że uzyskali także status pierwszych filozofów? Jaki specyficzny rys miały ich wnikliwe empiryczne obserwacje świataempiryczne obserwacje świata, zapoczątkowujące analizę (rozkład na prostsze składniki zagadnienia lub zjawiska) oraz indukcję (przechodzenie od pojedynczych spostrzeżeń do ogólnych wniosków)?
Odkrywali zasady funkcjonowania określonych fragmentów rzeczywistości (np. prawdy geometryczne lub astronomiczne), przewidywali na tej podstawie bieg wydarzeń, ale to im nie wystarczyło. Zapragnęli poznać pierwszą i ostateczną naturę (physisphysis) świata. Dlatego przekroczyli dotychczasowe granice badań empirycznych. Formułowali tezy metafizycznemetafizyczne, czyli takie, które stanowiły racjonalną interpretację wyników fizycznych badań, same zaś nie dawały się dowieść lub obalić na drodze obserwacji lub eksperymentów.
Trzech mędrców
(gr. ἀrhochiή – początek, zasada, podstawa) termin wprowadzony do filozofii najprawdopodobniej przez Anaksymandra z Miletu, oznaczający źródło, początek, pratworzywo, przyczynę (głównie materialną) całości bytu, budulec rzeczywistości, ale jednocześnie niezmienną zasadę (naturę) istnienia; wokół problemu arche koncentrował się początkowy okres rozwoju starożytnej filozofii greckiej, od Talesa do Arystotelesa
współcześnie rozumiemy je jako badania oparte na obserwacji i eksperymentowaniu, w których stawia się hipotezy i sprawdza, czy zostaną potwierdzone, a następnie uogólnia się wnioski
(gr. hýlē – materia, zō ḗ – życie) pogląd filozoficzny, według którego cała materia jest ze swej natury ożywiona
pojęcie wprowadzone znacznie później niż okres życia i aktywności Talesa, Anaksymandra i Anaksymenesa, przez Andronikosa z Rodos, na oznaczenie zbioru pism Arystotelesa, które obejmowały „naukę o pierwszych zasadach bytu”; greckie tá metá tá physiká po polsku oznacza „to, co jest po fizyce”; przekonania metafizyczne oznaczają przekonania dotyczące pozazmysłowych własności bytu
(gr. phiύsigmaiotaς) przez pierwszych filozofów termin określający ogół wszystkich bytów; byt jako taki; bycie bytu; zasada, która jest niezmienna; później jednak tłumaczony głownie jako natura