Przeczytaj
Geneza konstytucji
Po zwycięskiej wojnie o niepodległość Amerykanie uświadomili sobię słabość kolonii (a potem stanów). Wynikała ona z tego, że każdy region funkcjonował odrębnie, a przez to nie był w stanie samodzielnie oprzeć się ani potędze brytyjskiej, ani hiszpańskiej.
Stany różniły się między sobą. Funkcjonowanie północnych opierało się na handlu i mieszczaństwie, a gospodarka południowych związana była z rolnictwem i niewolnictwem. Każdy z nich prowadził odrębną politykę gospodarczą, finansową oraz celną. Zamożne warstwy stanów północnych, składające się głównie z bogatego mieszczaństwa, dążyły do jak najściślejszej unii, ponieważ chciały zapewnić sobie potencjalny rynek zbytu. Z kolei rzemieślnicy i chłopi woleliby większą autonomię, bo łatwiej byłoby im dbać o własne interesy na forum stanowym. Na południu zaś z dystansem patrzono na pomysł silnej centralizacji i ścisłej unii.
W 1781 r. weszły w życie Artykuły konfederacji i wieczystej unii, uchwalone w 1777 r., których ratyfikacja przez wszystkie 13 stanów zajęła cztery lata. Na ich podstawie Stany Zjednoczone stały się konfederacją suwerennych państw o charakterze unii wieczystej. Do prerogatyw władzy centralnej – Kongresu – należały:
polityka zagraniczna, w tym mianowanie ambasadorów;
polityka pieniężna oparta na wspólnym skarbcu i walucie;
polityka wojskowa: stany zapewniały właściwą liczbę wojskowych i mianowały oficerów do stopnia pułkownika;
organizacja marynarki wojennej;
organizacja poczty;
relacje z Indianami zamieszkującymi różne stany.
Każdy ze stanów zachowywał suwerenność i niezależność, własne sądownictwo oraz prawa, które nie zostały przekazane unii.
Artykuły konfederacji w zetknięciu z rzeczywistością były jednak nieskuteczne ze względu na słabość władzy centralnej. Rozpoczęto więc prace nad nową konstytucjąkonstytucją. Federalna konwencja konstytucyjna, zebrana w Filadelfii, za podstawowe zadanie przyjęła określenie podstaw ustroju nowego państwa. Pracom przewodniczył George Washington. Udział w nich wzięło 55 przedstawicieli stanów, ale ostateczny dokument podpisało 39 spośród 42 obecnych. 13 delegatów na znak protestu opuściło obrady przed ich zakończeniem. W czasie prac widoczne były spory między federalistami i antyfederalistami. Pierwotny projekt przygotował prawnik James MadisonJames Madison ze stanu Wirginia (federalista). Ostatecznie jednak doszło do kompromisu, według którego wszystkie stany były reprezentowane przez jednakową liczbę przedstawicieli w senacie, natomiast w Izbie Reprezentantów liczba członków miała zależeć od liczby mieszkańców danego stanu.
Konstytucję ostatecznie uchwalono 17 września 1787 r., a weszła w życie po zatwierdzeniu przez wszystkie stany 4 marca 1789 r.
Podział władzy w Stanach Zjednoczonych Ameryki według tekstu konstytucji
Poprawki do konstytucji
Od momentu uchwalenia Konstytucji Stanów Zjednoczonych wprowadzono do niej 27 poprawekpoprawek, w tym pierwszych 10 już w roku 1789 jako Kartę praw Stanów Zjednoczonych. Co ciekawe, ostatnia, 27. poprawka była zaproponowana razem z pierwszymi 10 w roku 1789, ale jej ratyfikacja trwała ponad 200 lat i dlatego weszła w życie dopiero 7 maja 1992 r. W Karcie praw Stanów Zjednoczonych zagwarantowano obywatelom swobody i wolności obywatelskie.
Jedną z ważniejszych poprawek jest poprawka nr 12, która weszła w życie w 1804 r., a dotyczy zmiany wyboru władzy wykonawczej przez Kolegium Elektorskie. Wcześniej wiceprezydentem zostawała osoba, która podczas głosowania otrzymała drugi wynik. Problem polegał na tym, że mogła to być osoba o innych poglądach politycznych niż prezydent, co mogło utrudniać współpracę. Od 1804 r. wiceprezydent jest wybierany w osobnym głosowaniu.
Słownik
akt prawny zwany też ustawą zasadniczą, zazwyczaj najważniejszy w systemie prawnym danego państwa, określający zasady, według których państwo ma funkcjonować, jego organizację oraz kompetencje najważniejszych organów państwowych; zwykle konstytucja jest uchwalana przez organ powołany do sprawowania władzy ustawodawczej lub specjalnie do jej przygotowania, ale wolę jej przyjęcia muszą wyrazić także obywatele danego kraju bezpośrednio (np. w Polsce w referendum) lub pośrednio (w przypadku USA ratyfikowana była przez specjalne konwencje w każdym z 13 stanów)
lista poprawek prawnych wprowadzonych od czasu ratyfikacji oryginalnej Konstytucji Stanów Zjednoczonych do dziś; zawiera 27 poprawek, z których pierwszych 10 tworzy Kartę praw Stanów Zjednoczonych
żył w latach 1706–1790; jeden z ojców narodu amerykańskiego; z zawodu drukarz; polityk, jeden z twórców Konstytucji USA i jej sygnatariusz
żył w latach 1751–1836; polityk, jeden z prezydentów USA; autor pierwotnego tekstu Konstytucji USA, potem jej sygnatariusz
żył w latach 1732–1799; jeden z ojców narodu amerykańskiego; pierwszy prezydent Stanów Zjednoczonych, jeden z twórców Konstytucji USA i jej sygnatariusz