Anna Kamieńska Książka nad książkami

R5zcXvfVhg8Yi1

Ilustracja przedstawia hebrajskie zwoje papieru. Są one ułożone na półkach w rzędzie.

Przedtem nie było nic. Jak wyobrazić sobie: przedtem? Jak wyobrazić sobie NIC? Dla nas Nic jest zawsze jeszcze czymś. Może we śnie, gdy zasypiamy, moglibyśmy to lepiej zrozumieć. Ale wtedy właśnie jest tak, jakby nas nie było. NIC jest dziwne. Ale jeszcze bardziej dziwne jest to, że coś JEST, że coś zaczyna BYĆ. Nie było liścia i jest liść. Nie było domu i jest dom. Nie było dziecka i jest dziecko. Człowiek się dziwi. Ale tylko dzieci, które pytają o wszystko, potrafią się naprawdę dziwić, dziwić się temu, że coś JEST. Tak więc zaczyna się Biblia. Takimi słowami się zaczyna: NA POCZĄTKU STWORZYŁ BÓG NIEBO I ZIEMIĘ.

kamienska1 Źródło: Anna Kamieńska, Książka nad książkami, Warszawa 2000, s. 11.

Anna Kamieńska Na progu słowa

Biblijny opis stworzenia jest przede wszystkim teologiczną rozprawą, summą wiedzy o Bogu Izraela. Rzuca się w oczy przede wszystkim to, że Bóg ten jest jeden – to podstawa teologii biblijnej. Nie jak w kosmogoniach babilońskich i syryjskich, gdzie świat powstaje w wyniku walki i rzezi pomiędzy bogami.

Opis początku nie ma cech mitu. Opis ten w porównaniu do innych wschodnich obrazów stworzenia jest maksymalnie odmitologizowany. Czy wobec tego może być traktowany jako traktat naukowy? Tylko tyle, o ile odbija wyobrażenia i pojęcia swoich autorów i ich środowiska, pojęcie swego czasu. […] Natchniony charakter Pisma Świętego nie oznacza wcale tego, że Bóg prowadzi w wypowiedzi rękę pisarza czy dyktuje mu słowa. Bóg wypowiada się w Księdze głęboko ludzkiej. Nie pozbawia autorów Biblii ich mentalności, ich pojęć, ich kultury, w której funkcjonują określone sposoby i rodzaje literackie. Bóg wchodzi w sferę ludzkiego słowa. I to jest właśnie w Biblii wielkie.

Opis stworzenia jest to rozpowszechniony w kulturze starożytnej poemat czy traktat kosmogoniczny. Trzeba go rozumieć w jego specyfice poetyckiej. Dosłownie – jako potężną wizję, ale także rozumieć jako poezję w całej złożoności jej warstw znaczeniowych. […] Teologia chrześcijańska stworzyła zasady egzegezy biblijnej, posługując się kryterium rodzaju literackiego i uściślając pojęcie natchnienia.

Bereszit bara Elohim et haszamain we et haavec.

Chcę tu pokazać ważność języka. Nie o to chodzi, aby wszyscy nauczyli się języka hebrajskiego. Ale aby uczulić słuchaczy na słowa, ich znaczenie, barwę, ich wagę pojmowana dosłownie. Język jest święty – laszon kodesz – to znaczy, że słowa same wołają do nas: Kto ma uszy do słuchania, niechaj słucha.

1 Źródło: Anna Kamieńska, Na progu słowa, Poznań 1988, s. 100.