Czym jest administracja publiczna?

AdministracjaadministracjaAdministracja publiczna to prowadzony przez różne podmioty, organy i instytucje proces zarządzania sprawami życia publicznego, którego celem jest urzeczywistnianie interesu publicznegointeres publicznyinteresu publicznego.

Organy administracji publicznej dzielą się na samorządowe i rządowe. Organy administracji samorządowej każdego szczebla – gminnego, powiatowego i wojewódzkiego – realizują zadania publicznezadania publicznezadania publiczne na obszarze swojej właściwości miejscowejwłaściwość miejscowawłaściwości miejscowej, czyli odpowiednio na terenie gminy, powiatu i województwa. Ich zadaniem jest zaspokajanie potrzeb mieszkańców danego terenu, danej wspólnoty samorządowejwspólnota samorządowawspólnoty samorządowej. Na wyłanianie tych organów wpływ mają wyłącznie członkowie danej wspólnoty samorządowej.

Organy administracji rządowej wyłaniane są w rezultacie procesu zapoczątkowanego ogólnokrajowymi wyborami powszechnymi – o ich składzie pośrednio decydują więc wszyscy obywatele.

Hubert Izdebski i Michał Kulesza tak piszą o roli administracji publicznej:

Hubert Izdebski, Michał Kulesza Administracja publiczna zagadnienia ogólne

Termin „administracja” pochodzi od łacińskiego słowa ministrare, oznaczającego „służyć” (…). Administracja publiczna jest sługą ustroju i aparatem wykonawczym władzy politycznej. W demokratycznym państwie prawnym jest sługą prawa – (…) prawu podlega i prawa musi przestrzegać (…), ale także i dlatego, iż cała w istocie rzeczy działalność administracji publicznej polega na wykonywaniu prawa, skoro cała na prawie się opiera (…). Do zadań władzy wykonawczej i do podległej jej administracji publicznej należy bowiem wykonywanie prawa, tak jak do legislatywy należy stanowienie go.

administracja Źródło: Hubert Izdebski, Michał Kulesza, Administracja publiczna zagadnienia ogólne, Warszawa 1999, s. 112.

Opis ten doskonale oddaje istotę administracji publicznej, której zadaniem jest przecież przede wszystkim służyć społeczeństwu poprzez realizację zadań wyznaczonych przez jego przedstawicieli.

Część stanowisk w administracji rządowej ma charakter polityczny – o ich obsadzeniu decyduje partia lub koalicja, która znajdzie się u władzy. Osoby na tych stanowiskach (np. ministrowie, wojewodowie) zmieniają się więc wraz ze zmianą rządu.

R14TYwnsMtxtQ1
Premier Mateusz Morawiecki i minister MSWiA Mariusz Kamiński wręczają nowym wojewodom akty powołania, 2019.
Źródło: Krystian Maj/KPRM, licencja: CC BY 3.0.

Znakomita większość stanowisk w administracji rządowej to jednak stanowiska cywilne. Ich obsada nie jest uzależniona od zmieniających się władz. Cywilni pracownicy administracji rządowej stanowią tzw. korpus służby cywilnej. Celem ich działania jest, zgodnie z Konstytucją RP, zapewnienie zawodowego, rzetelnego, bezstronnego i politycznie neutralnego wykonywania zadań państwa.

Hubert Izdebski, Michał Kulesza Administracja publiczna zagadnienia ogólne

Administracja jest instrumentem w rękach rządu, pozwalającym skonkretyzować w działaniu ideały i programy polityczne (…). Administracja bez polityki nie miałaby kierunku postępowania.

administracja2 Źródło: Hubert Izdebski, Michał Kulesza, Administracja publiczna zagadnienia ogólne, Warszawa 1999, s. 79.

Politycy potrzebują więc urzędników, którzy będą realizować ich wolę, urzędnicy zaś mogą działać tylko dlatego, że politycy wskazują kierunek tego działania.

Słownik

administracja
administracja

zarządzanie czymś; urzędy i organy państwowe lub samorządowe w zakresie władzy wykonawczej

interes publiczny
interes publiczny

uogólniony cel dążeń i działań, uwzględniających zobiektywizowane potrzeby ogółu społeczeństwa lub lokalnych społeczności, związany z różnymi obszarami ich funkcjonowania

właściwość miejscowa
właściwość miejscowa

zasięg terytorialny kompetencji organu władzy

wspólnota samorządowa
wspólnota samorządowa

mieszkańcy określonej jednostki zasadniczego podziału terytorialnego państwa

zadania publiczne
zadania publiczne

działania administracji, które realizuje ona na podstawie ustaw