R2ViwFsZBeUiE1

Zdjęcie przedstawia starszego mężczyznę. Jego twarz jest owalna, nos duży, oczy małe, osadzone blisko siebie. Mężczyzna ma krótko przystrzyżona brodę i wąsy. Jego włosy są półdługie, proste, zaczesane na prawą stronę. Ubrany jest w garnitur, wzorzystą kamizelkę, koszulę i krawatkę.

W noc poprzedzającą moje przystąpienie do pracy nad niniejszą lekcją miałem sen. Przyśnił mi się Zinédine Zidane, wybitny francuski piłkarz przełomu stuleci XX i XXI. W tym śnie pytałem go o sekret jego sukcesu sportowego. Powiedział mi, iż zawdzięcza go temu, że codziennie wypijał dziesięć puszek coli. To mu dawało energię i motywację. Spytałem, czy to jednak nie szkodzi na zdrowie. Odpowiedział, że przy odpowiednim nastawieniu duchowym wszystko można strawić i przetworzyć na coś pozytywnego. Co ciekawe, następnie w ciągu dnia miałem jakby bardziej przychylny stosunek do coli. Ale dlaczego przyśnił mi się właśnie Zinédine Zidane? Przecież nigdy nie byłem szczególnym fanem francuskiego futbolu. Ledwo kojarzę tego zawodnika. Czy ten sen to tylko przypadkowe majaki mojego wyłączonego w nocy mózgu, czy raczej pełne znaczenia przesłanie, które powinienem postarać się rozszyfrować, żeby lepiej siebie zrozumieć?

R8WbWPsoVSxId1

Ilustracja przedstawia człowieka opartego o postument. Ma zakrytą głowę. Obok niego lecą sowy oraz nietoperze. Pod nim leży kot.

Sigmund Freud nazwał marzenia senne „królewską drogą psychoanalizypsychoanalizapsychoanalizy”. Uważał, że jest to jedno z najważniejszych narzędzi, pozwalające człowiekowi odkryć i zrozumieć jego nieuświadomione myśli oraz pragnienia, które mimo że są właśnie nieuświadomione, mają wpływ na świadome życie – wpływ nierzadko destrukcyjny. Dlatego ich poznanie jest tak ważne.

Granica między filozofią a psychologią nie jest łatwa do przeprowadzenia. Psychologia, jako odrębna dyscyplina wiedzy, powstała na początku XIX w. Zanim to nastąpiło, problemy poruszane dziś tradycyjnie przez psychologów podejmowane były często przez filozofów. W szkołach hellenistycznych etykę postrzegano jako rodzaj terapii duszy. Freud był tego świadom i przeciwstawiał się poglądowi szeroko rozpowszechnionemu na początku XX w., że na zjawiska psychiczne oddziałuje się metodami fizycznymi.

Freud zrównał więc to, co moralne, z tym, co psychiczne. Jeśli nie ma między tymi obszarami zasadniczej różnicy, to okazuje się, że tak naprawdę dotychczasowa filozofia była w przeważającej części rodzajem psychologii, którą Freud chciał jedynie wznieść na inny poziom, bardziej naukowy. Freud uczynił jednak znacznie więcej. Jego odkrycia oraz teorie zmusiły do spojrzenia na nowo na wiele fundamentalnych problemów filozoficznych. Na przykład teoria, że ludzkimi działaniami w dużym stopniu kierują motywy nieświadome, każe od nowa przyjrzeć się zagadnieniu wolności ludzkiej woli oraz wychowaniu moralnemu. Już samo to stanowi wystarczający powód zaliczenia psychoanalizy do historii filozofii. Najbardziej fundamentalny powód polega jednak na tym, że teoria Freuda ma w istocie status metafilozoficzny. Twórca psychoanalizy ustalił bowiem podstawowe prawa działania ludzkiej psychiki, dzięki czemu wyjaśnił także, dlaczego ludzie filozofują i dlaczego formułują takie, a nie inne poglądy filozoficzne. Ustalenie tego było przecież odwiecznym wyzwaniem filozofii.

Może więc rzetelna analiza mojego snu wyjaśniłaby na przykład mój stosunek do filozofii francuskiej?

Słownik