W poniższych przykładach pokażemy, jak zastosować wzory na pole trójkąta w dowodzeniu twierdzeń.

Przykład 1

Wykażemy, że długość wysokości opuszczonej na przeciwprostokątną w trójkącie prostokątnym o przyprostokątnych długości ab jest równa h=a·ba2+b2.

Rozwiązanie

Przyjmijmy oznaczenia: ACB=90°; a, b – długości przyprostokątnych; c – długość przeciwprostokątnej.

Zastosujemy 2 wzory na pole trójkąta:

Rzn04N6dq5tPp

Porównujemy pola trójkąta, wyliczając wysokość:

12c·h=12a·b stąd h=a·bc.

Z twierdzenia Pitagorasa wyliczamy c:

c2=a2+b2 stąd c=a2+b2.

Zatem:

h=a·ba2+b2.

Wykazaliśmy, że długość wysokości opuszczonej na przeciwprostokątną w trójkącie prostokątnym o przyprostokątnych długości ab jest równa: h=a·ba2+b2.

Przykład 2

W trójkącie ABC boki BCAC mają długości odpowiednio 42, kąt przy wierzchołku C ma miarę 120°. Wykażemy, że długość odcinka dwusiecznejdwusieczna kąta trójkątadwusiecznej kątadwusieczna kąta trójkątakąta ACB, który jest zawarty w trójkącie ABC, wynosi 43.

Rozwiązanie

R17GJvKuvwLes

Niech d=CD będzie szukaną długością odcinka dwusiecznej kątadwusieczna kątadwusiecznej kąta ACB.

Z treści zadania: BC=4, AC=2ACB=120°.

Skoro CD jest dwusieczną kąta ACB, to: ACD=DCB=60°.

Zauważmy, że: PABC=PADC+PDBC.

Skorzystamy ze wzoru na pole trójkąta postaci: P=12a·b·sinα, gdzie a, b - długości boków trójkąta, zaś α - miara kąta zawartego między tymi bokami.

Mamy zatem:

PABC=12AC·BC·sinACB

PABC=12·2·4·sin120°=4·sin180°-60°=4·sin60°,

PADC=12·AC·CD·sinACD

PADC=12·2·d·sin60°=d·sin60°,

PDBC=12·CD·BC·sinDCB

PDBC=12·d·4·sin60°=2·d·sin60°.

Po podstawieniu dostajemy równanie:

4·sin60°=d·sin60°+2·d·sin60°.

Dzielimy obie strony równania przez sin60° i otrzymujemy:

4=d+2d

4=3d, stąd d=43.

Długość odcinka dwusiecznej kąta ACB, który jest zawarty w trójkącie ABC wynosi 43, co należało udowodnić.

Przykład 3

Niech a, b, c oznaczają długości boków trójkąta. Mając dane ab oraz wiedząc, że suma długości wysokości opuszczonych na boki ab jest równa długości trzeciej wysokości trójkąta, wykażemy, że c=a·ba+b.

RN9xOzJNMNryp

Rozwiązanie

Pole tego trójkąta możemy zapisać następująco:

P=12a·ha lub P=12b·hb lub P=12c·hc.

Z porównania pól: P=12a·haP=12b·hb otrzymujemy: 12a·ha=12b·hb, co możemy zapisać w postaci: hahb=ba.

Ponadto 12a·ha+12b·hb=2·12c·hc, zatem: a·ha+b·hb=2c·hc.

Z treści zadania hc=ha+hb, więc: a·ha+b·hb=2cha+hb.

Dzielimy obie strony równanie przez hb:

a·hahb+b·hbhb=2chahb+hbhb

a·hahb+b=2chahb+1.

Skoro hahb=ba, to:

a·ba+b=2cba+1

b+b=2cba+1

b=cba+aa

b=c·b+aa

c=a·bb+a.

Wykazaliśmy zatem, że c=a·bb+a.

Przykład 4

Punkt O leży wewnątrz trójkąta ABC. Odległości tego punktu od boków trójkątaodległość punktu od boku trójkątaOdległości tego punktu od boków trójkąta są odpowiednio równe x, y, z, a odpowiednie wysokości trójkąta ABC mają długości h1, h2, h3. Udowodnimy, że: xh1+yh2+zh3=1.

RMGgLZbPMJRHW

Rozwiązanie

Łączymy punkt O z wierzchołkami trójkąta ABC. Otrzymujemy trzy trójkąty: ABO, BCOCAO.

Zauważmy, że:

PABO+PBCO+PCAO=PABC,

gdzie:

PABO=12AB·x; PBCO=12CB·z; PCAO=12AC·yPABC=12AB·h1.

Mamy zatem:

12AB·x+12CB·z+12AC·y=12AB·h1.

Dzielimy obie strony równania przez 12AB·h1 i otrzymujemy: xh1+CB·zAB·h1+AC·yAB·h1=1 (1).

Pole trójkąta ABC może zapisać na trzy sposoby:

PABC=12AB·h1=12CA·h2=12CB·h3.

Wykorzystamy związki: 12AB·h1=12CA·h2 oraz 12AB·h1=12CB·h3.

Z równości: 12AB·h1=12CA·h2 mamy AB·h1=AC·h2
czyli h1h2=ACAB (2).

Z równości: 12AB·h1=12CB·h3 mamy AB·h1=CB·h3
czyli h1h3=CBAB (3).

Związki (2) i (3) podstawiamy do równości (1):

xh1+CBAB·zh1+ACAB·yh1=1

xh1+h1h3·zh1+h1h2·yh1=1

xh1+zh3+yh2=1.

Ostatecznie otrzymujemy: xh1+yh2+zh3=1, co należało udowodnić.

Słownik

dwusieczna kąta
dwusieczna kąta

półprosta o początku w wierzchołku kąta i dzieląca ten kąt na dwa kąty przystające

dwusieczna kąta trójkąta
dwusieczna kąta trójkąta

odcinek, który jest częścią wspólną trójkąta i dwusiecznej kąta wewnętrznego tego trójkąta

odległość punktu od boku trójkąta
odległość punktu od boku trójkąta

długość odcinka prostopadłego do boku trójkąta, którego jednym końcem jest punkt O, który nie należy do rozważanego boku trójkąta, a drugim końcem jest punkt należący do tego boku