Przeczytaj
Powstawanie opadów atmosferycznychopadów atmosferycznych zależy od procesów zachodzących w chmurze. Procesy te podlegają oddziaływaniu podłoża, nad którym się rozwijają. Opady możemy podzielić na konwekcyjne, cyklonalne i orograficzne.
Czynniki wpływające na opady atmosferyczne
Ilość opadów jest zróżnicowana w czasie i przestrzeni. Rozkład opadów na kuli ziemskiej jest związany z szerokością geograficzną, odległością od oceanów i mórz, występowaniem prądów morskich, rzeźbą terenu i wysokością nad poziomem morza.
Na warunki powstawania opadów wpływa obecność układów niskiego i wysokiego ciśnienia. Niże w strefie równikowej i umiarkowanej sprzyjają rozwojowi chmur i opadów. Wyże strefy podzwrotnikowej i podbiegunowej są obszarami o małym zachmurzeniu i skąpych opadach. W miarę oddalania się od mórz i oceanów, które są źródłami pary wodnej, opady maleją. Ważną rolę odgrywa jednak kierunek cyrkulacji powietrza. Jeżeli ma ona kierunek od oceanu w stronę lądu, to opady mogą występować na obszarach położonych daleko w głębi lądu. Jeżeli zaś ma kierunek przeciwny – to nawet w strefie wybrzeża będą bardzo skąpe. Na obszarach nadbrzeżnych na ilość opadów mają wpływ także prądy morskie. Na obszarach położonych w bliskiej odległości od prądu ciepłego notuje się wzrost opadów. Odwrotny wpływ ma prąd chłodny – powoduje on osuszanie terenu i stabilność atmosfery.
Opady atmosferyczne zazwyczaj wzrastają wraz z wysokością nad poziomem morza. W górach na ilość opadów wpływa nie tylko wysokość nad poziomem morza, lecz także ekspozycja stoków. Na stokach dowietrznych, na których zachodzi wymuszone wznoszenie powietrza, następuje jego adiabatyczne ochładzanie. Jeżeli jest ono dostatecznie wilgotne, może stworzyć chmury będące źródłem opadów. Po drugiej stronie bariery orograficznej spływa jako ciepły, suchy i porywisty wiatr. Obszary w zasięgu takiego powietrza otrzymują małe ilości opadów – to zjawisko cienia opadowego. Na rozmieszczenie opadów atmosferycznych ma wpływ również globalna cyrkulacja atmosferyczna. Bardzo wysokie sumy opadów notuje się w strefie równikowej, gdzie występują deszcze zenitalne, a także w Azji Południowo‑Wschodniej podczas cyrkulacji monsunowej. W rozmieszczeniu rocznych sum opadów zaznacza się strefowy układ nawiązujący do strefowego układu temperatury i ogólnej cyrkulacji atmosferyogólnej cyrkulacji atmosfery.
Rekordowo wysokie i rekordowo niskie opady odnotowano w:
Czerapuńdżi w Indiach – 11 777 mm (średnia z lat 1912–1990),
Asuanie w Egipcie – 0 mm (średnia wieloletnia).
Obszarami o najwyższych sumach opadów są:
obszary górskie,
strefa równikowa,
Azja Południowo‑Wschodnia
wybrzeża położone w sąsiedztwie ciepłych prądów morskich.
Obszarami o najniższych sumach opadów są:
pustynie zwrotnikowe,
wybrzeża położone w sąsiedztwie chłodnych prądów morskich,
obszary polarne,
obszary podzwrotnikowe Azji Środkowej.
Słownik
układ ruchów powietrza w atmosferze ziemskiej uśredniony przestrzennie (na ogół południkowo) i w długich przedziałach czasu (pora roku, wiele lat)
Indeks dolny Źródło: Encyklopedia PWN Indeks dolny koniecŹródło: Encyklopedia PWN
woda w stanie stałym lub ciekłym spadająca z chmur i dochodząca do powierzchni Ziemi
wstępujący prąd morski wynoszący ku powierzchni oceanu zimne, zawierające substancje odżywcze wody głębinowe
Indeks dolny Źródło: Encyklopedia PWN Indeks dolny koniecŹródło: Encyklopedia PWN