Powstawanie opadów atmosferycznychopad atmosferycznyopadów atmosferycznych zależy od procesów zachodzących w chmurze. Procesy te podlegają oddziaływaniu podłoża, nad którym się rozwijają. Opady możemy podzielić na konwekcyjne, cyklonalne i orograficzne.

RRFTEwaQDcsZV
Konwekcyjne Powstają z chmur konwekcyjnych, a więc w masach powietrza napływających nad cieplejsze podłoże lub w masach powietrza silnie nagrzewających się od podłoża. Są to opady przelotne, czasem krótkotrwałe, ale mogące utrzymywać się przez kilka godzin. Mogą mieć różny zasięg przestrzenny. W przypadku bardzo dużej konwekcji opadom towarzyszą burze., Cyklonalne Związane są z cyklonami powstającymi w szerokościach umiarkowanych, jak również zwrotnikowych. Do tej grupy należą również opady frontowe, gdyż fronty atmosferyczne z reguły towarzyszą cyklonom szerokości umiarkowanych. Na froncie ciepłym występują opady jednostajne i długotrwałe. Opady na froncie chłodnym są przelotne i obejmują niewielkie obszary, opady takie mogą być intensywne, mogą towarzyszyć im burze. Na froncie zokludowanym występują najbardziej długotrwałe i jednostajne opady obejmujące największe obszary. Do opadów cyklonalnych należą tez opady niżowe, które są opadami z wilgotnych mas powietrza napływających w głębokich ośrodkach niżowych. Obejmują rozległe obszary, są długotrwałe i na ogół nie mają dużego natężenia. Do opadów cyklonalnych zalicza się też te towarzyszące cyklonom zwrotnikowym., Orograficzne Będące wynikiem konwekcji wymuszonej na stokach górskich podczas przekraczania przez masy powietrza przeszkody orograficznej. Tworzą się wówczas chmury, które są źródłem opadów. Opady te występują po stronie dowietrznej.

Czynniki wpływające na opady atmosferyczne

Ilość opadów jest zróżnicowana w czasie i przestrzeni. Rozkład opadów na kuli ziemskiej jest związany z szerokością geograficzną, odległością od oceanów i mórz, występowaniem prądów morskich, rzeźbą terenu i wysokością nad poziomem morza.

Rn2rhWuI6TLoP
Mapa myśli. Lista elementów:
  • Nazwa kategorii: Czynniki wpływające [br]na opady atmosferyczne
    • Elementy należące do kategorii Czynniki wpływające [br]na opady atmosferyczne
    • Nazwa kategorii: szerokość geograficzna
    • Nazwa kategorii: odległość od mórz [br]i oceanów
    • Nazwa kategorii: wysokość nad [br]poziomem morza
    • Nazwa kategorii: prądy morskie
    • Nazwa kategorii: rzeźba terenu
    • Koniec elementów należących do kategorii Czynniki wpływające [br]na opady atmosferyczne

Na warunki powstawania opadów wpływa obecność układów niskiego i wysokiego ciśnienia. Niże w strefie równikowej i umiarkowanej sprzyjają rozwojowi chmur i opadów. Wyże strefy podzwrotnikowej i podbiegunowej są obszarami o małym zachmurzeniu i skąpych opadach. W miarę oddalania się od mórz i oceanów, które są źródłami pary wodnej, opady maleją. Ważną rolę odgrywa jednak kierunek cyrkulacji powietrza. Jeżeli ma ona kierunek od oceanu w stronę lądu, to opady mogą występować na obszarach położonych daleko w głębi lądu. Jeżeli zaś ma kierunek przeciwny – to nawet w strefie wybrzeża będą bardzo skąpe. Na obszarach nadbrzeżnych na ilość opadów mają wpływ także prądy morskie. Na obszarach położonych w bliskiej odległości od prądu ciepłego notuje się wzrost opadów. Odwrotny wpływ ma prąd chłodny – powoduje on osuszanie terenu i stabilność atmosfery.

R4evquyvPEDaX1
Pustynie przybrzeżne w strefie zwrotnikowej, takie jak pustynia Namib, powstają przy udziale zimnego prądu morskiego i cyrkulacji termohalinowej, która jest przyczyną upwellingu.
Źródło: dostępny w internecie: freetravelphotos.com, domena publiczna.

Opady atmosferyczne zazwyczaj wzrastają wraz z wysokością nad poziomem morza. W górach na ilość opadów wpływa nie tylko wysokość nad poziomem morza, lecz także ekspozycja stoków. Na stokach dowietrznych, na których zachodzi wymuszone wznoszenie powietrza, następuje jego adiabatyczne ochładzanie. Jeżeli jest ono dostatecznie wilgotne, może stworzyć chmury będące źródłem opadów. Po drugiej stronie bariery orograficznej spływa jako ciepły, suchy i porywisty wiatr. Obszary w zasięgu takiego powietrza otrzymują małe ilości opadów – to zjawisko cienia opadowego. Na rozmieszczenie opadów atmosferycznych ma wpływ również globalna cyrkulacja atmosferyczna. Bardzo wysokie sumy opadów notuje się w strefie równikowej, gdzie występują deszcze zenitalne, a także w Azji Południowo‑Wschodniej podczas cyrkulacji monsunowej. W rozmieszczeniu rocznych sum opadów zaznacza się strefowy układ nawiązujący do strefowego układu temperatury i ogólnej cyrkulacji atmosferyogólna cyrkulacja atmosferyogólnej cyrkulacji atmosfery.

Rekordowo wysokie i rekordowo niskie opady odnotowano w:

  • Czerapuńdżi w Indiach – 11 777 mm (średnia z lat 1912–1990),

  • Asuanie w Egipcie – 0 mm (średnia wieloletnia).

Obszarami o najwyższych sumach opadów są:

  • obszary górskie,

  • strefa równikowa,

  • Azja Południowo‑Wschodnia

  • wybrzeża położone w sąsiedztwie ciepłych prądów morskich.

Obszarami o najniższych sumach opadów są:

  • pustynie zwrotnikowe,

  • wybrzeża położone w sąsiedztwie chłodnych prądów morskich,

  • obszary polarne,

  • obszary podzwrotnikowe Azji Środkowej.

Słownik

cyrkulacja termohalinowa
cyrkulacja termohalinowa

globalna cyrkulacja wód oceanów spowodowana zmianami gęstości wody morskiej w zależności od zasolenia i temperatury
Indeks dolny Źródło: imgw.pl Indeks dolny koniec

ogólna cyrkulacja atmosfery
ogólna cyrkulacja atmosfery

układ ruchów powietrza w atmosferze ziemskiej uśredniony przestrzennie (na ogół południkowo) i w długich przedziałach czasu (pora roku, wiele lat)
Indeks dolny Źródło: Encyklopedia PWN Indeks dolny koniec

opad atmosferyczny
opad atmosferyczny

woda w stanie stałym lub ciekłym spadająca z chmur i dochodząca do powierzchni Ziemi

upwelling
upwelling

wstępujący prąd morski wynoszący ku powierzchni oceanu zimne, zawierające substancje odżywcze wody głębinowe 
Indeks dolny Źródło: Encyklopedia PWN Indeks dolny koniec