Przeczytaj
O reżyserze
Jerzy Stuhr urodził się w 1947 roku w Krakowie. Jest przede wszystkim polskim aktorem filmowym i teatralnym, a także reżyserem, wykładowcą i profesorem sztuk teatralnych. Jerzy Stuhr ukończył polonistykę na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego, a następnie Państwową Wyższą Szkołę Teatralną w Krakowie. Aktorską przygodę rozpoczął w Teatrze Starym w Krakowie, a w latach 70. XX w. prowadził programy telewizyjne z cyklu Spotkanie z balladą. Debiutował rolą laboranta w filmie pod tytułem Trzecia część nocy w reżyserii Andrzeja Żuławskiego. Jednak do najważniejszych jego filmów należą: Wodzirej, Bez znieczulenia, Aktorzy prowincjonalni, Amator, Matka Królów, Seksmisja, O–bi, O–ba: Koniec cywilizacji, Pociąg do Hollywood, Obywatel Piszczyk, Spis cudzołożnic, Duże zwierzę, Persona non grata. Jerzy Stuhr jest także reżyserem. Do najważniejszych jego obrazów należą: Historie miłosne, Tydzień z życia mężczyzny, Pogoda na jutro, Korowód. Do historii polskiego dubbingu przeszedł głos osła, bohatera filmu Shrek, któremu głosu użyczył właśnie Jerzy Stuhr. Młodsi widzowie mogą również pamiętać ten głos z takich filmów jak Smerfy czy Król Lew. Aktor był wielokrotnie nagradzany, w tym Orderem Uśmiechu, Orderem Odrodzenia Polski, Krzyżem Zasługi czy Złotym Medalem „Zasłużony kulturze Gloria Artis”. Kilkakrotnie też zdobywał nagrody festiwalowe, na przykład Złote Lwy czy Złote Kaczki.
Zarys fabuły
Film Jerzego Stuhra jest oparty na zarysie scenariusza, który w swej spuściźnie pozostawił Krzysztof Kieślowski. Inspiracją do jego napisania było opowiadanie Kazimierza Orłosia pt. Wielbłąd. Bohaterami filmu są: wielbłąd, Zygmunt Sawicki i jego żona Maria oraz mieszkańcy miasteczka, które mogłoby znajdować się praktycznie w każdym miejscu w Polsce okresu PRL‑u. Wielbłąd porzucony przez cyrkowców staje się najlepszym przyjacielem pana Sawickiego, a z czasem także i jego partnerki. Niestety, ich sąsiedzi postanawiają tę piękną przyjaźń zniszczyć. Posuwają się do różnych czynów, aby uprzykrzyć życie głównym bohaterom.
Fabuła filmu może przypominać baśń, głównie za sprawą obecności zwierzęcego bohatera (z którym zaprzyjaźnia się główny bohater, Zdzisław Sawicki), ale także za sprawą czytelnego dla widza morału.
Jerzy Stuhr – amator profesjonalistaDuże zwierzę zostało zrealizowane w konwencji baśniowej przypowieści, na taśmie czarno‑białej, w kolorze sierści wielbłąda, montaż podporządkowano wolnemu i dostojnemu rytmowi jego poruszeń. W tej filmowej poetyce zawiera się też szary prowincjonalizm, małomiasteczkowa nuda i aura czegoś manifestacyjnie niemodnego, ale również łagodność, tajemnica i śmiały indywidualizm, który w dobie kina kolorowego, wrzaskliwego i sprinterskiego nie boi się tak odmiennej estetyki. Realia – z wyjątkiem epizodu reklamowego – sytuują fabułę Dużego zwierzęcia w latach sześćdziesiątych, jednak jego temat jest absolutnie ponadczasowy. Konwencje baśniowe uniwersalizują opowieść o panu Sawickim i jego wielbłądzie, pozwalają mieszać marzenie z realnością, naiwność z poezją, powagę z humorem, przypominają, że odmienność nie popłaca, ponieważ stanowi potencjalne zagrożenie i jest tępiona przez solidarną większość, uczą społecznej mimikrymimikry, czyli przystosowania, ale równocześnie wierności dla własnych przekonań i sympatii.
Źródło: Grażyna Stachówna, Jerzy Stuhr – amator profesjonalista, [w:] Autorzy kina polskiego, red. G. Stachówna, J. Wojnicka, Kraków 2004, s. 165–166.
Słownik
(niem. Leitmotiv – motyw przewodni) element treści, stylu lub kompozycji dzieła przewijający się przez cały utwór
(gr. mimikós – naśladujący) mechanizm polegający na upodobnieniu się do innych jednostek lub do otoczenia