Telewizja

R17NQVGxD7hcy1
John Logie Baird demonstruje swój mechaniczny system telewizyjny w Nowym Jorku.
Wyjaśnij, dlaczego współczesną cywilizację nazywa się też cywilizacją obrazkową.
Źródło: 1931, Wikimedia Commons, domena publiczna.

W 1925 r. w Londynie szkocki wynalazca John Logie Baird po raz pierwszy publicznie zaprezentował transmisję czarno‑białego obrazu telewizyjnego. Rok później w USA zaczęto nadawać pierwszy stały program telewizyjny. Prawdziwy rozwój telewizji nastąpił po II wojnie światowej. W 1939 r. zaledwie ok. 20 tys. Brytyjczyków miało telewizory, a już w 1953 r. transmisję z koronacji Elżbiety II oglądało prawie 25 mln ludzi. Bezpośrednią transmisję z lądowania na Księżycu w 1969 r. obejrzały setki milionów widzów na całym świecie. Do połowy lat 60. w telewizji dominowały programy nadawane na żywo (w ten sam sposób prezentowano reklamy).

W Stanach Zjednoczonych nowe medium, podobnie jak radio, stało się domeną wielkich korporacjikorporacjakorporacji. W Wielkiej Brytanii do 1954 r. państwowa BBC zajmowała pozycję monopolistymonopolistamonopolisty. Z czasem w Europie Zachodniej wypracowano model współistnienia stacji państwowych i prywatnych. Telewizja zmieniła sposób uprawiania polityki. W 1960 r. w trakcie kampanii prezydenckiej w Stanach Zjednoczonych zorganizowano pierwszą telewizyjną debatę polityczną, między Johnem F. Kennedym a Richardem Nixonem. W powszechnym odczuciu to ona zadecydowała o wyniku wyborów. W 1974 r. Amerykanie umieścili na orbicie ziemskiej pierwszego satelitę przekazującego obraz telewizyjny bezpośrednio do odbiorców. Dzięki telewizji satelitarnejtelewizja satelitarnatelewizji satelitarnej kanały telewizyjne, do tej pory emitowane tylko w obrębie jednego kraju, można odbierać na całym świecie. Reporter z kamerą pojawia się często niemal na linii frontu, skąd wiadomości są nadawane na żywo.

R1C1lC2SL30w1
Debata prezydencka Johna F. Kennedy’egoRichardem Nixonem w 1960 r. W telewizji lepiej wypadł Kennedy – był dobrze ubrany, pewny siebie, wypoczęty; Nixon silnie gestykulował i wydawał się zmęczony. Co ciekawe, wyborcy słuchający tej dyskusji w radiu sądzili, że lepiej wypadł Nixon. Badania przeprowadzone po wyborach pokazały, że spośród głosujących Amerykanów 57 proc. przyznało, że telewizyjne debaty miały wpływ na ich decyzje.
Opisz, na co należy zwracać uwagę, aby dobrze wypaść podczas występowania przed kamerami telewizyjnymi.
Źródło: United Press International, Wikimedia Commons, domena publiczna.

Światowa sieć

1

Wzrost liczby komputerów na świecie oraz potrzeba coraz szerszego i szybszego dostępu do informacji doprowadziły do powstania systemu łączącego poszczególne sieci i pojedyncze komputery, czyli Internetu. Jego historia rozpoczęła się w 1969 r. w Stanach Zjednoczonych, kiedy to komputery czterech uniwersytetów połączono w jeden prototypowy system o nazwie ArpanetArpanetArpanet. Celem eksperymentu było zbadanie możliwości stworzenia nowego systemu przekazywania informacji dla wojska. Internet okazał się na tyle funkcjonalny i wygodny, że wkrótce rozwinął się w publiczną, ogólnodostępną przestrzeń komunikacyjną. W 1991 r. naukowcy z międzynarodowego Europejskiego Ośrodka Badań Jądrowych (CERNCERNCERN) niedaleko Genewy opracowali multimedialnymultimediamultimedialny sieciowy system informacyjny WWW – World Wide Web (ang., sieć ogólnoświatowa), jedną z najpopularniejszych dziś usług internetowych. W chwili obecnej rozwijający się od przełomu lat 80. i 90. Internet jest siecią sieci, zbiorem łączącym wiele tysięcy systemów komputerowych, umożliwiającym szybką (także multimedialną) wymianę informacji.

Połączenie tak dużej liczby komputerów przyniosło nie tylko pozytywne skutki. W związku z rozwojem internetu pojawiły się nowe rodzaje przestępczości. Jednym z nich jest działalność hakerów, czyli osób włamujących się za pomocą specjalnego oprogramowania do komputerów i serwerów. Hakerzy niszczą bazy danych, wykradają informacje lub wprowadzają wirusy komputerowe, które utrudniają pracę komputera bądź całkowicie niszczą system operacyjny. Mimo powołania służb patrolujących światową sieć, z komunikacji internetowej chętnie korzystają organizacje terrorystyczne i pojedynczy przestępcy, traktując internet zarówno jako źródło oraz nośnik informacji, jak i cel ataków.

Rzeczywistość wirtualna

Połączenie komputerów w ogromną sieć otworzyło nowe możliwości także w dziedzinie rozrywki. Gry komputerowe rozgrywane przez internet pozwoliły na wspólną zabawę setkom graczy jednocześnie. Dzięki temu powstała rzeczywistość wirtualna (ang. virtual reality), czyli obraz sztucznego świata wykreowanego za pomocą technologii informatycznej. Efekty wizualne oraz akustyczne, możliwość interakcji z wygenerowanymi przez programy postaciami i przedmiotami dają złudzenie realności. Ogromną popularnością cieszą się masowe sieciowe gry fabularne, w których gracze wcielają się w wirtualne postaci i eksplorują nierzeczywiste światy. Coraz nowsze technologie pozwalają na ulepszanie i uatrakcyjnianie virtual reality, co sprawia, że dla wielu staje się ona ucieczką od problemów i niepowodzeń w realnym życiu. W fikcyjnym świecie gracze mogą – często łatwiej niż w rzeczywistości – odnieść sukces lub nawiązać znajomości, niechętnie więc wracają do tzw. realu i coraz więcej czasu spędzają przed komputerem. Niekiedy może to prowadzić do uzależnienia (odnotowano przypadki śmierci graczy z powodu wycieńczenia).

RxEAbne8wcqun1
Turniej e‑sportowy (sportu elektronicznego), Johor Bahru w Malezji, rok 2019. Od kilkunastu lat turnieje gier komputerowych przyciągają zawodników i kibiców z całego świata, rośnie także pula nagród dla zwycięzców. Choć toczy się dyskusja, czy e‑sport powinien być traktowany na równi z tradycyjnymi dyscyplinami sportowymi, to jednak rozpatrywane jest włączenie go do grona dyscyplin olimpijskich na przyszłych igrzyskach.
Źródło: Chongkian, Wikimedia Commons, licencja: CC BY-SA 4.0.

Społeczeństwo informacyjne

Już w latach 60. XX w. pojawiło pojęcie społeczeństwa informacyjnego, w którym informacja jest towarem równie cennym (a może nawet cenniejszym), jak dostępne dobra materialne. Jej wartość wzrosła, obecnie traktowana jest jak jeden z dostępnych zasobów, obok kapitału i pracy. W nowoczesnym społeczeństwie informacja oraz wiedza stały się istotnymi wartościami, a nowoczesne technologie umożliwiają rozwój gospodarki opartej na usługach (telekomunikacja, informatyka, bankowość i finanse czy badania).

Dzisiaj cywilizacja informacyjna dociera do nas wieloma drogami: przez sieci komputerowe i internet, reklamy wielkich firm międzynarodowych i kampanie polityczne, ale też dzięki coraz powszechniejszej komputeryzacji oraz wykorzystywaniu rozwoju technologii informatycznej i telekomunikacyjnej na wielu polach – od badań kosmosu po badania rynku konsumenckiego.

Słownik

Arpanet
Arpanet

(ang. Advanced Research Projects Agency Network, ARPANet) przodek Internetu, tajny projekt rządu USA realizowany we współpracy z czterema amerykańskimi uniwersytetami; budowana od 1969 r. sieć komputerowa, która miała pomagać naukowcom w szybszej komunikacji (u jej podstaw leżał pomysł zastosowania takiej sieci do celów wojskowych – zbudowania takiego systemu komunikacji, który działałby w rozproszeniu, bez centralnej stacji nadawczej)

CERN
CERN

(franc. Conseil Européen pour la Recherche Nucléaire, ang. European Council for Nuclear Research) Europejska Organizacja Badań Jądrowych

korporacja
korporacja

(z łac. corporatio – połączenie części, związek) tu w znaczeniu rodzaju przedsiębiorstwa, spółki kapitałowej; często określa się tak duże firmy z kapitałem zagranicznym

monopolista
monopolista

(z gr. monos – jedyny + polein – sprzedawać) przedsiębiorstwo lub grupa przedsiębiorstw mająca wyłączność na produkcję, sprzedaż danego dobra albo oferowanie danej usługi i zajmująca dominującą pozycję na rynku

multimedia
multimedia

(z łac. multum – wiele + medium – środek, pośrednik) różnorodne środki przekazu informacji wzajemnie się uzupełniające (gdy np. obok tekstu jest również grafika, animacja, dźwięk, wideo itp.)

satelita
satelita

(z franc. satellite od łac. satelles, D. satellitis – służący, strażnik, towarzysz) mniejsze ciało niebieskie krążące wokół większego; satelitą jest również wprowadzony na orbitę np. planety statek kosmiczny albo sztuczny obiekt (np. satelita telekomunikacyjny)

telewizja satelitarna
telewizja satelitarna

(z gr. tele – daleko + łac. visio – widzenie) telewizja wykorzystująca sztuczne telekomunikacyjne satelity Ziemi do przekazywania obrazów telewizyjnych

Słowa kluczowe

telewizja, internet, rzeczywistość wirtualna, media, świat po II wojnie światowej, przemiany cywilizacyjne po II wojnie światowej

Bibliografia

E. Aronson, J. Aronson, Człowiek istota społeczna, tłum. M. Guzowska, Warszawa 2020.

M. McLuhan, Zrozumieć media. Przedłużenie człowieka, tłum. N. Szczucka, Warszawa 2004.

M. Juza, Perspektywy rozwoju kultury popularnej w obliczu nowych mediów, w: Oblicza nowych mediów, red. A. Ogonowska, Kraków 2011.

Seria Historia powszechna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2011–2019.