Przeczytaj
Tkanka wzmacniająca jest tkanką stałątkanką stałą, zbudowaną ze zróżnicowanych komórek pełniących określone funkcje. W niektórych przypadkach żywe komórki tkanki wzmacniającej mogą ulec odróżnicowaniu i przekształcić się w komórki merystematyczne. Wyróżnia się dwa rodzaje tkanek wzmacniających: kolenchymę i sklerenchymę. W organizmie roślinnym tkanki te – zgodnie z nazwą – pełnią funkcje wzmacniające, nadając roślinie wytrzymałość i odporność na urazy mechaniczne przy jednoczesnym zachowaniu dość dużej elastyczności.
Kolenchyma (zwarcica)
Kolenchyma zbudowana jest z żywych, wydłużonych komórek, otoczonych celulozową ścianą komórkową o charakterystycznych zgrubieniach. Zgrubienia te mają najczęściej postać nierównomierną, rzadziej równomierną. W zależności od ich rodzaju wyróżnia się:
kolenchymę kątową – celulozowe zgrubienia ściany komórkowej układają się wzdłuż kątów komórki, w miejscu styku trzech lub większej liczby komórek;
kolenchymę płatową – celulozowe zgrubienia ściany komórkowej układają się wzdłuż ścian równoległych do powierzchni organu rośliny;
kolenchymę włóknistą – ściana komórkowa jest równomiernie zgrubiała.
Komórki kolenchymy ściśle do siebie przylegają i zachodzą na siebie zwężonymi końcami, tworząc w organizmie roślinnym zwarte pasma lub warstwy. Obecność celulozowych zgrubień zapewnia tkance wytrzymałość na rozerwanie. Jednocześnie zgrubienia te są na tyle elastyczne, że możliwy jest wzrost na długość tych części rośliny, które tę tkankę zawierają. Kolenchyma występuje głównie w młodych, niezdrewniałych częściach rośliny, np. w ogonkach liściowych lub korze pierwotnejkorze pierwotnej łodyg.
Kolenchyma jest tkanką pierwotną, powstającą w wyniku działania merystemów pierwotnychmerystemów pierwotnych. W niektórych przypadkach jej komórki mogą ulec odróżnicowaniu i powrócić do stanu embrionalnego, tworząc merystem wtórnymerystem wtórny – fellogen (miazgę korkotwórczą).
Sklerenchyma (twardzica)
Sklerenchyma zbudowana jest zazwyczaj z martwych komórek, otoczonych zgrubiałą ścianą komórkową, najczęściej inkrustowanąinkrustowaną ligninąligniną. Wyróżnia się dwa rodzaje komórek sklerenchymatycznych:
włókna sklerenchymatyczne (stereidy) – silnie wydłużone komórki o zwężonych końcach, długości wynoszącej w przybliżeniu od 1 do 2 mm i średnicy około 20 µm, mające bardzo grubą i silnie zdrewniałą ścianę komórkową;
komórki kamienne (sklereidy) – komórki o różnych kształtach: równowymiarowe, wydłużone, nieregularnie rozgałęzione z bardzo grubą i silnie zdrewniałą ścianą komórkową.
Włókna sklerenchymatyczne występują zazwyczaj w postaci pasm lub warstw, w których komórki zachodzą na siebie zwężonymi końcami. Zwarta struktura i obecność ligniny w ścianach komórkowych nadaje tkance odporność na zginanie i rozciąganie. Włókna sklerenchymatyczne występują w różnych miejscach rośliny. W liściach tworzą pochwy sklerenchymatyczne wokół wiązek przewodzących. W łodygach i korzeniach układają się w pierścienie, które wzmacniają korę pierwotną i walec osiowywalec osiowy. Mogą też występować jako elementy tkanek niejednorodnych, tworząc warstwy włókien drzewnych w drewniedrewnie i włókien łykowych w łykułyku.
Komórki kamienne mogą występować pojedynczo, jako idioblastyidioblasty, w różnych tkankach rośliny, np. w miękiszu zasadniczym tworzącym miąższ owocu gruszy. Komórki te mogą też budować zwartą i jednolitą tkankę, np. w łupinach orzechów włoskich.
Sklerenchyma jest tkanką o różnych pochodzeniu: pierwotnym (jeśli powstaje w wyniku działania merystemów pierwotnych) lub wtórnym (jeśli powstaje w wyniku działania merystemów wtórnych).
Słownik
(gr. ksylos – drewno) niejednorodna tkanka przewodząca; występuje u roślin naczyniowych; transportuje wodę i sole mineralne
komórki roślin występujące pojedynczo, różniące się strukturalnie i fizjologicznie od komórek sąsiednich, np. komórki kamienne w miękiszu, komórki kryształonośne w miękiszu, komórki kamienne w łyku wtórnym
proces odkładania substancji wewnątrz ściany komórkowej komórek roślinnych; substancje inkrustujące to np. lignina, węglan wapnia, krzemionka
tkanki położone pomiędzy skórką a walcem osiowym w młodych korzeniach i łodygach; kora pierwotna składa się głównie z komórek miękiszu zasadniczego lub spichrzowego
inaczej drzewnik; substancja organiczna o złożonym składzie chemicznym, zbudowana z pochodnych alkoholi fenolowych; pełni funkcję wzmacniającą
(gr. phlóios – łyko) niejednorodna tkanka przewodząca; występuje u roślin naczyniowych; transportuje substancje pokarmowe
rodzaj tkanki twórczej obecnej w roślinie od stadium zarodkowego; przykłady to: merystemy wierzchołkowe pędu i korzenia, merystemy interkalarne, niektóre merystemy archesporialne
rodzaj tkanki twórczej obecnej w roślinie od pewnej fazy rozwoju; powstały z odróżnicowanych komórek tkanki stałej, które powracając do stanu embrionalnego, uzyskują zdolność do podziałów komórkowych
rodzaj dojrzałej tkanki roślinnej powstałej w wyniku działania merystemu pierwotnego lub wtórnego; zbudowana z komórek zróżnicowanych i przystosowanych do pełnienia określonej funkcji
najbardziej wewnętrza część w budowie pierwotnej korzenia i łodygi położona pod skórką i korą pierwotną; zawiera elementy tkanki przewodzącej