Przeczytaj
Zgodnie z Konstytucją RP w sytuacjach szczególnych zagrożeń, jeżeli zwykłe środki konstytucyjne są niewystarczające (zasada wyjątkowości), może zostać wprowadzony odpowiedni stan nadzwyczajny:
stan wojenny;
stan wyjątkowy;
stan klęski żywiołowej.
Stan nadzwyczajny może być wprowadzony tylko na podstawie ustawy, w drodze rozporządzenia, które podlega dodatkowemu podaniu do publicznej wiadomości, tj. oprócz opublikowania w „Dzienniku Ustaw” (zasada legalności) ogłaszane jest np. w środkach masowego przekazu. Zasady działania organów władzy publicznej oraz zakres, w jakim mogą zostać ograniczone wolności i prawa człowieka i obywatela w czasie poszczególnych stanów nadzwyczajnych, określa ustawa. Ustawa może określić podstawy, zakres i tryb wyrównywania strat majątkowych wynikających z ograniczenia w czasie stanu nadzwyczajnego wolności i praw człowieka i obywatela.
Działania podjęte w wyniku wprowadzenia stanu nadzwyczajnego muszą odpowiadać stopniowi zagrożenia (zasada proporcjonalności) i powinny zmierzać do jak najszybszego przywrócenia normalnego funkcjonowania państwa (zasada efektywności).
W czasie stanu nadzwyczajnego nie mogą być zmienione:
Konstytucja RP;
ordynacje wyborczeordynacje wyborcze do sejmu, senatu i organów samorządu terytorialnego;
ustawa o wyborze Prezydenta RP;
ustawy o stanach nadzwyczajnych (o stanie wojennym, o stanie wyjątkowym, o stanie klęski żywiołowej oraz o wyrównywaniu strat majątkowych wynikających z ograniczenia w czasie stanu nadzwyczajnego wolności i praw człowieka i obywatela).
W czasie stanu nadzwyczajnego oraz w ciągu 90 dni po jego zakończeniu:
nie może być skrócona kadencjakadencja sejmu;
nie można przeprowadzić referendum ogólnokrajowego;
nie mogą być przeprowadzane wybory do sejmu, senatu, organów samorządu terytorialnego oraz wybory Prezydenta RP (kadencje tych organów ulegają odpowiedniemu przedłużeniu; wybory do organów samorządu terytorialnego są możliwe tylko tam, gdzie nie został wprowadzony stan nadzwyczajny).
Niedopuszczalne jest w czasie stanu nadzwyczajnego ograniczenie wolności i praw człowieka i obywatela wyłącznie z powodu rasy, płci, języka, wyznania lub jego braku, pochodzenia społecznego, urodzenia oraz majątku.
Słownik
przymusowe umieszczenie określonych osób w wyznaczonym miejscu pobytu, bez prawa jego opuszczania
określony prawem okres pełnienia danej funkcji (urzędu) przez urzędnika lub organ
zbiór przepisów wchodzących w skład tzw. prawa wyborczego, regulujących sposób przeprowadzenia wyborów, a w szczególności zasady wyłaniania ich zwycięzców i podziału mandatów
tłumienie – przemocą bądź innymi środkami przymusu bezpośredniego – manifestacji, powstania, buntu itp., również z użyciem sił zbrojnych
życie zgodne z prawami obowiązującymi w społeczeństwie