Przeczytaj
Bohater szekspirowski
Twórczość Wiliama Szekspira uważana jest powszechnie za jedno za najdonioślejszych osiągnięć w historii dramatopisarstwa. Na wielu płaszczyznach artystycznych dzieła autora Hamleta okazały się przełomowe i nowatorskie. Taki stan rzeczy przejawia się m.in. w doniosłych kreacjach bohaterów jego dramatów, którzy
Spory o barokR1VS70I4QggeW1 kończą ten okres w dziejach literatury europejskiej, w którym – dzięki wielosetletniemu oddziaływaniu estetyki klasycznej – postaci literackie były jednoznacznie dobre, szlachetne, odważne albo też złe, przewrotne, mściwe, okrutne, słowem – monolityczne. Szekspir dostrzegł w człowieku przede wszystkim tragiczne przemieszanie pierwiastków dobra i zła. (…) Postać bohatera opalizuje przed oczami widza, jest nieustannie inna, trudna do zdefiniowania. (…) Bohater szekspirowski staje się czynnikiem dynamizmu akcji, tę akcję potęguję przez własną wewnętrzna dynamikę przemian. Istotą bohatera jest życie, działanie, uczestniczenie w różnorodnych zdarzeniach i sytuacjach, a nie deklamacja.
Romeo
Według większości literaturoznawców to właśnie Romeo i Julia (1595) jest pierwszym dramatem Szekspira, w którym nowatorski model bohatera „żyjącego” i niejednoznacznego moralnie realizuje się w pełni. Romeo jest więc postacią, która stwarza się poprzez własne czynny, uczucia oraz wybory, co wydatnie wpływa na przemiany, jakie w nim zachodzą w trakcie toczącej się akcji.
Romeo i Julia Williama Shakespeare’aRcBpMG9joBGZ3 Prawdziwa miłość przeobraża Romea wewnętrznie, choć jego słowa w znacznym stopniu nadal pozostają pod wpływem nieprzydatnej już konwencji. Równocześnie w charakterze bohatera ujawnia się pewna popędliwość, nieopanowanie, uleganie, wbrew wymogom rozsądku, zarówno gniewowi (walka z Tybaltem), jak i egzaltowanej rozpaczy (…). Spokojny i zaradny w chwilach powodzenia i szczęścia (plan małżeństwa), w sytuacjach emocjonalnie skrajnych okazuje się bezsilny, niezdolny do rozwagi, a tym samym podporządkowany cudzym działaniom i planom. Dopiero wstrząs wywołany wiadomością o śmierci ukochanej czyni zeń w pełni dojrzałego mężczyznę, a wymowność i dowcip ostatecznie ustępują energii i determinacji w spełnieniu ostatniego zamiaru.
Czym jest szekspirowski monolog?
Fundamentalną rolę w szekspirowskiej dramaturgii odgrywają monologimonologi. Dzięki nim bohaterowie mogą precyzyjnie scharakteryzować swoje myśli i odczucia względem innych postaci oraz świata przedstawionego. Autor Makbeta stosuje je w swoich dziełach bardzo często, gdyż wydatnie ułatwiają prezentację wewnętrznych przemian bohaterów, które są głównym czynnikiem dynamizacji akcji.
Natura Szekspira. Rozmowa z Piotrem Kamińskim(…) każdy monolog Szekspira ma swój wewnętrzny rytm, formalny i znaczeniowy. Słowa nie mogą zwalniać akcji, sensy i emocje muszą docierać do widza w tempie przewidzianym przez autora, który – jak wszyscy wielcy twórcy – był nieomylnym praktykiem i wiedział doskonale, co się sprawdza na scenie.
Monolog jest wypowiedzią, którą różne postacie dramatu stosują pod nieobecność osób trzecich. Teoretycznie więc wypowiedź ta nie posiada konkretnego adresata, jednak jest ściśle powiązana z kontekstem wydarzeń dramatycznych, będąc w swojej istocie również takim wydarzeniem. Bardzo często bohaterowie podczas wygłaszania monologu analizują różnego rodzaju racje moralne oraz możliwości swoich dalszych, potencjalnych działań. Żeby to zrobić stawiają konkretne pytania i dokonują próby udzielania na nie odpowiedzi. Monolog bywa więc swoistym dialogiem z samym sobą, dlatego
Poetyka. Wstęp do teorii dzieła literackiegoo monologu można powiedzieć, że pełni identyczne funkcje w utworze dramatycznym jak dialog, a więc informacyjną, charakteryzującą i dramatyczną, z tym jednak zastrzeżeniem, że ich wzajemne relacje przedstawiają się inaczej: udział funkcji dramatycznej jest mniejszy, jest ona zdominowana przez pozostałe dwie funkcje: informacyjną i charakteryzującą.
W dramacie literackim wyróżnia się trzy zasadnicze typy monologutypy monologu:
Monolog właściwy, czyli wypowiedź nieskierowana w stronę innych postaci dramatu;
Monolog jako wypowiedź chóru, czyli wypowiedź wielu osób nieskierowana w stronę innych postaci dramatu. Warto pamiętać, że chór nie zawsze posługuje się monologiem, zamiast tego często dialoguje z innymi postaciami dramatu;
Tyrada, czyli rodzaj monologu wpleciony w dialog. Taki rodzaj przemówienia, które przerywa trwający dialog, jest jednak wciąż zwrotem do danego adresata.
Co ciekawe wielu badaczy za specyficzną odmianę monologu uważa tzw. solilokwiumsolilokwium.
"Soliloquia" z dramaturgii Szekspira – w świetle teoriisolilokwium w odróżnieniu od monologu pozostaje jedynie kategorią mentalną, czymś, co zostało tylko pomyślane, niesłyszane przez innych. Rozróżnianie monologu i solilokwium w niejednym przypadku mogłoby być jednak kontrowersyjne. Zgodzić by się jedynie należało, że rzeczywiście solilokwium wyróżnia to, że nie ma ono fizycznie obecnych słuchaczy (oprócz samego nadawcy równego odbiorcy; „duchowo” przywoływanym odbiorcą jest natomiast bardzo często Bóg).
Słownik
(gr. mónos – sam, samotny, pojedynczy; lógos – słowo, wypowiedź) – kompozycja mówiona lub pisana, prezentująca dyskurs tylko jednej osoby. Umownie monolog jest mową reprezentującą to, co ktoś chciałby powiedzieć na głos w obecności słuchaczy, chociaż oni sami nie rozmawiają; pewna mowa lub narracja prezentowana w całości przez jedną osobę. Czasami luźno wykorzystywana do oznaczania jedynie jakiejś dłuższej wypowiedzi
(łac. soliloquium ) – wypowiedź monologowa mająca charakter rozmowy z samym sobą; roztrząsania, których podmiot sam czyni się głównym obiektem obserwacji, usiłując poprzez „wewnętrzną dyskusję” dojść do określenia swojej postawy duchowej; za wzór tej formy uznawane są Soliloquia św. Augustyna
krótki utwór dramatyczny (jednoaktowy), którego tekst jest zawsze wypowiedzią jednej tylko postaci. Wypowiedź taka skierowana jest do określonego adresata (np. jakiegoś audytorium, czytelnika, czy do osoby historycznej bądź fantastycznej, wykreowanej przez autora monodramu)