Przeczytaj
Pierwsze wnioskowanie tekstu:
Wniosek pierwszego wnioskowania:
Ph.: Że nie istnieje nic takiego, co filozofowie nazywają „substancją materialną” – o tym jestem głęboko przekonany:
Przesłanka 1: gdyby mnie jednak skłoniono do uznania owego poglądu za niedorzeczny albo sceptyczny, uczyniłbym to pod wpływem tych samych racji, które obecnie zmuszają mnie, jak sądzę, do odrzucenia opinii przeciwnej.
Przesłanka 2 (ukryta): Racje na rzecz niedorzeczności stanowiska przeciwnego są niepodważalne.
Podsumowanie: Jest to wnioskowanie erystyczne o postaci fałszywej alternatywy: albo zarzut niedorzeczności stosuje się do mojego stanowiska, albo do stanowiska oponenta. Ponieważ stosuje się do stanowiska oponenta, zatem nie może się stosować do mojego.
Drugie wnioskowanie tekstu:
Pytanie retoryczne zawierające przesłankę i ukrytą tezę:
H.: Co takiego? Czyż może istnieć coś bardziej fantastycznego, bardziej sprzecznego ze zdrowym rozsądkiem czy bardziej sceptycznego od przekonania, że materia nie istnieje?
Podsumowanie:
Ukryta teza rozumowania to: stanowisko Philonousa jest fałszywe.
Przesłanka:
Jest to stanowisko sprzeczne ze zdrowym rozsądkiem. Rozumowanie to jest chwytem erystycznym o nazwie argumentum ad populum – nawiązuje się do powszechnego mniemania.
Przerywnik w dowodzeniu:
Ph.: Spokojnie, mój drogi Hylasie. Cóż powiesz, jeśli się okaże, że ty sam, który twierdzisz, że materia istnieje z uwagi na ten właśnie pogląd, jesteś większym sceptykiem i wyznajesz więcej paradoksów oraz też godzących w zdrowy rozsądek niż ja, który w istnienie niczego takiego nie wierzę?
Podsumowanie:
Pytanie, które ma celu wciągnięcie Hylasa w rozmowę.
Trzecie wnioskowanie tekstu:
Przesłanka 1:
H.: Twierdząc, że aby odwieść mnie od niedorzeczności sceptycyzmu, powinienem zrzec się swoich poglądów w tej kwestii
Przesłanka 2:
– równie dobrze mógłbyś mnie przekonywać, że część jest większa od całości.
Domniemany wniosek: Stanowisko Philonousa jest fałszywe.
Podsumowanie:
Jest to z pozoru wnioskowanie zawodnewnioskowanie zawodne, przez analogię, jednak analogia jest pozorna, gdyż w istocie jest to chwyt erystyczny o nazwie chochoł. Przedstawiono łatwe do obalenia stanowisko i zasugerowano, że jest takie samo jak stanowisko głoszone przez Philonousa.
Przerywnik w dowodzeniu:
Ph.: A zatem zgadzasz się uznać za prawdziwą tę opinię, która po gruntownej analizie okaże się najbliższa zdrowemu rozsądkowi, najdalsza zaś od sceptycyzmu? H.: Z prawdziwą radością. Skoro chcesz podyskutować o tych najbardziej elementarnych składnikach natury, rad jestem przynajmniej raz usłyszeć, co masz do powiedzenia.
Podsumowanie:
Celem tego przerywnika jest ustalenie reguł dalszej rozmowy, można go też określić mianem kontraktu.
Czwarte wnioskowanie tekstu:
Przesłanka 1 (większa):
Ph.: Powiedz, Hylasie, jak zdefiniowałbyś sceptyka?
H.: Tak jak i wszyscy ludzie: jako kogoś, kto o wszystkim wątpi.
Przesłanka 2: (większa)
Ph.: A zatem ten, kto nie żywi żadnych wątpliwości w danej kwestii, za sceptyka uważany być nie może. H.: W pełni się z tobą zgadzam.
Przesłanka 3 (mniejsza):
Ph.: Czy wątpienie polega na twierdzeniu czegokolwiek w danej kwestii czy też na zaprzeczaniu?
H.: Ani na jednym, ani na drugim i każdy, kto rozumie po polsku, musi wiedzieć, że „wątpienie” oznacza stan zawieszenia między jednym a drugim.
Wniosek wnioskowania czwartego:
Ph.: Ten zatem, kto kwestionuje jakieś stwierdzenie na dany temat, tak samo nie może być uznany za osobę żywiącą w owym punkcie wątpliwości, jak ten, kto z taką samą pewnością stwierdzenie owo wygłasza.
H.: To prawda.
Podsumowanie:
Jest to wnioskowanie dedukcyjne, a więc niezawodneniezawodne o postaci modus tollendo tolens: Jeśli ktoś jest sceptykiem, to nie może niczego głosić Philonous coś głosi.
Zatem Philonous nie jest sceptykiem.
Piąte i szóste wnioskowanie tekstu:
Słownik
wnioskowanie, w którym, nawet jeśli wszystkie jego przesłanki są prawdziwe, to wniosek i tak może być nieprawdziwy, choć, jeśli to wnioskowanie jest poprawnie skonstruowane, jest mało prawdopodobne, by wniosek był nieprawdziwy
wnioskowanie, w którym, jeśli jego przesłanki są prawdziwe, to wniosek nie może nie być prawdziwy
wnioskowanie z co najmniej jedną ukrytą przesłanką, która ma znaczenie dla wartości logicznej wniosku
wnioskowanie, w którym od stwierdzonego w przesłanek wyliczenia faktów określonej kategorii dochodzi się do wniosku na drodze uogólnienia jakieś cechy wspólnej wszystkich przytoczonych faktów
wnioskowanie, w którym wylicza się wszystkie przypadki jakiejś klasy i formułuje wniosek stwierdzający jakąś wspólną ich właściwość
na podstawie podobieństwa jakiegoś zjawiska z innym zjawiskiem wnosimy, że jakaś właściwość jednego musi także występować w drugim