Dojrzały plemnik ma długość ok. 60 μmum i składa się z główki, która zawiera jądro komórkowe, szyjki, wstawki zaopatrzonej w liczne mitochondria, które dostarczają energii do poruszania się, oraz witki stanowiącej aparat ruchu gamety.

W procesie spermiogenezyspermiogenezaspermiogenezy na szczycie główki z aparatu Golgiego tworzy się akrosomakrosomakrosom. Zawiera on enzymy, które umożliwiają wniknięcie plemnika do wnętrza komórki jajowejkomórka jajowakomórki jajowej.

Wydzieliny w drogach rodnych kobiety zmieniają właściwości plemników, dzięki czemu stają się one zdolne do zapłodnienia. Proces ten nosi nazwę kapacytacjikapacytacjakapacytacji.

Plemniki wykazują znaczną ruchliwość. Prędkość ich ruchu wynosi ok. 0,1 mm/s. Na żywotność i ruchliwość plemników wpływa odczyn środowiska, w którym się znajdują. Dzięki wydzielinie gruczołu krokowego i gruczołów opuszkowo‑cewkowych prawidłowe pH nasienia ma odczyn zasadowy i wynosi ≥ 7,2. Takie pH neutralizuje niekorzystny dla plemników kwaśny odczyn pochwy. Zdolność do zapłodnienia plemniki tracą po około dwóch, trzech dniach przebywania w żeńskich drogach rozrodczych.

W czasie ejakulacjiejakulacjaejakulacji, która jest aktem odruchowym, plemniki przedostają się z cewki moczowej na zewnątrz. W jednym wytrysku znajduje się od 1,5 do 7,5 ml spermyspermaspermy, a liczba plemników w nasieniu wynosi średnio od 200 do 300 mln.

W nasieniu zdrowego mężczyzny znaczna część plemników jest niezdolna do zapłodnienia – występują komórki o nieprawidłowej morfologii (karłowate, wieloogonowe, wielogłowowe).

Ocena jakości nasienia to istotne badanie w diagnostyce niepłodności. Poniższa tabela przedstawia dolne granice normy ocenianych kryteriów.

Słownik