Pole powierzchni ostrosłupa

Wzór na pole powierzchni ostrosłupa:

Pc=Pp+Pb
RfWQhgeM7erGp

gdzie:
Pp – pole podstawy,
Pb – pole powierzchni bocznej.

Wzór na pole podstawy zależy od figury, jaka w tej podstawie się znajduje. Natomiast pole powierzchni bocznej jest sumą pól ścian bocznych, które są trójkątami.

Przykład 1

Podstawą ostrosłupa jest prostokąt. Krawędź boczna SD jest wysokością tego ostrosłupa, ponadto AS=12, BS=18, CS=14.

Obliczmy pole powierzchni tego ostrosłupa.

RkZu6g3eE5iFc

Rozwiązanie:

Wprowadźmy oznaczenia pomocnicze na rysunku:

R1UGWHopSW0rT

H – wysokość ostrosłupa (czyli długość odcinka SD),

x=AB=CD

y=AD=BC

Zatem DB=x2+y2

Trójkąty SDC, SDASDB są prostokątne, zatem na mocy twierdzenia Pitagorasa mamy:

H2+y2=122

H2+x2=142

H2+x2+y2=182

Z dwóch pierwszych równań wynika, że

2H2+x2+y2=340

x2+y2=340-2H2

więc podstawiając do trzeciego równania mamy:

H2+340-2H2=324

-H2=-16

H=4

Stąd x=180=65, y=128=82

Możemy policzyć już pole podstawy ostrosłupa:

Pp=65·82=4810

Zajmijmy się teraz powierzchnią boczną.

Składa się ona z czterech trójkątów i każdy z nich rozważymy z osobna.

  1. Trójkąt ADS jest trójkątem prostokątnym, więc P=12·82·4=162.

  1. Trójkąt SDC także jest prostokątny: P=12·65·4=125.

  1. Trójkąt ASB:
    Na mocy twierdzenia odwrotnego do twierdzenia Pitagorasa mamy:
    122+652=182
    324=324
    jest to więc trójkąt prostokątny, więc P=12·65·12=365.

  1. Podobnie z trójkątem BSC:
    142+822=182
    324=324
    jest to więc trójkąt prostokątny, więc P=12·82·14=562.

Zatem Pb=162+125+365+562=722+485

Pc=4810+722+485

Przykład 2

Podstawą ostrosłupa, w którym wszystkie krawędzie boczne są tej samej długości, jest prostokąt. Wysokość ostrosłupa ma długość 10, a obwód podstawy 80.

Obliczmy pole podstawy tego ostrosłupa, wiedząc, że mniejsza ściana boczna jest nachylona do płaszczyzny podstawy pod kątem 30°.

Rozwiązanie:

Wykonajmy rysunek pomocniczy.

R1SUjKd8XsyvX

Niech

a=AB=CD

b=AD=BC

Wówczas mamy, że 2a+2b=80, czyli a+b=40, a więc a=40-b, b0, 40.

Skoro wysokość ma długość 10, to przyprostokątna przy kącie 30° ma długość 103.

Zatem mamy równanie:

12a=103

a=203

203=40-b

b=40-203

co daje, że Pp=a·b=203·40-203=8003-1200186 j2.

Przykład 3

Podstawą ostrosłupa jest romb o boku długości 12 cm i  kącie ostrym 30°. Wysokość ostrosłupa jest równa 15 cm, a spodek tej wysokości jest środkiem okręgu wpisanego w podstawę.

Obliczmy pole powierzchni ostrosłupapole powierzchni ostrosłupapole powierzchni ostrosłupa.

Rozwiązanie:

Wykonajmy rysunek pomocniczy.

RAOXLjwpqmMAd
RBL3oWssCyLZN

Skoro kąt ostry naszego rombu ma miarę 30°, to znaczy że wysokość rombu ma długość 6 cm.

Zatem P p = 12 6 = 72   c m 2 .

RwILmvB29CMLG

Promień okręgu wpisanego w romb jest równy połowie jego wysokości, zatem r=3 cm.

Trójkąt SEF jest prostokątny, co w łatwy sposób pozwoli nam policzyć wysokość ściany bocznej ostrosłupa:

152+32=SF2

SF=234=326

Pśb=12·12·326=1826

Pb=4·1826=7226

Pc=72+7226 cm2.

Przykład 4

Dany jest ostrosłup, w którego podstawie jest trójkąt prostokątny. Obliczmy pole jego powierzchni wiedząc, że AB=x, ACAB=23, a krawędzie boczne są 2 razy dłuższe od przyprostokątnej BC.

Ryg5oI3QAHPVu

Rozwiązanie:

Skoro AB=x, to AC=23x. Zatem, wykorzystując twierdzenie Pitagorasa, mamy:

BC2=x2-23x2

BC=59x2

BC=x53

Krawędzie boczne mają więc długość 2x53.

Ściany boczne ostrosłupa to trzy różne trójkąty równoramienne. Aby policzyć ich pola, musimy wyznaczyć ich wysokości.

  1. Trójkąt ABS:
    h2=2x532-x22
    h=x716
    P=12·x·x716=x27112

  1. Trójkąt ACS:
    h2=2x532-x32
    h=x193
    P=12·23x·x193=x2199

  1. Trójkąt BCS:
    h2=2x532-x562
    h=5x36
    P=12·x53·5x36=5x21536

Policzmy więc pole podstawy i pole powierzchni bocznej:

Pp=12·23x·x53=x259

Pb=x27112+x2199+5x21536

Pc=x259+x27112+x2199+5x21536

Przykład 5

Na rysunku przedstawiono siatkę ostrosłupa prostegoostrosłup prostyostrosłupa prostego czworokątnego o podstawie trapezu równoramiennego. Kąt ostry w trapezie ma miarę α.

Obliczmy pole powierzchni całkowitej ostrosłupa, jeśli wiadomo, że cosα=34.

R1PLz6xMi86ls

Rozwiązanie:

Obliczmy ramiona i wysokość trapezu. Wykonajmy rysunek pomocniczy.

RZ0D4L9Wb4lK1

Z obliczeń na rysunku wynika, że

x=38k

Skoro cosα=34, to mamy równanie:

34=xc

34=38kc

c=12k

Zatem wysokość trapezu ma długość:

h2=12k2-38k2

h2=764k2

h=k78

Obliczmy pola poszczególnych ścian ostrosłupa:

Pp=1,5k+0,75k2·k78=9k2764

Pole ścian bocznych:

  1. h=k558
    P=12·34k·k558=3k25564

    R194kR2a4uLrP

  1. h=k154
    P=12·12k·k154=k21516

    Rp8b3Wnlwy2ZC

  1. h=k74
    P=12·32k·k74=3k2716

    RZWBYcKSdcAwc

Zatem

Pb=3k25564+2·k21516+3k2716=3k25564+8k21564+12k2764=

=k2355+815+12764

Pc=9k2764+k2355+815+12764=k2355+815+21764

Słownik

ostrosłup prosty
ostrosłup prosty

ostrosłup, w którym wszystkie krawędzie boczne są tej samej długości.

pole powierzchni ostrosłupa
pole powierzchni ostrosłupa

suma pól wszystkich ścian ostrosłupa