gdzie: – pole podstawy, – pole powierzchni bocznej.
Wzór na pole podstawy zależy od figury, jaka w tej podstawie się znajduje. Natomiast pole powierzchni bocznej jest sumą pól ścian bocznych, które są trójkątami.
Przykład 1
Podstawą ostrosłupa jest prostokąt. Krawędź boczna jest wysokością tego ostrosłupa, ponadto , , .
Obliczmy pole powierzchni tego ostrosłupa.
RkZu6g3eE5iFc
Rozwiązanie:
Wprowadźmy oznaczenia pomocnicze na rysunku:
R1UGWHopSW0rT
– wysokość ostrosłupa (czyli długość odcinka ),
Zatem
Trójkąty , i są prostokątne, zatem na mocy twierdzenia Pitagorasa mamy:
Z dwóch pierwszych równań wynika, że
więc podstawiając do trzeciego równania mamy:
Stąd ,
Możemy policzyć już pole podstawy ostrosłupa:
Zajmijmy się teraz powierzchnią boczną.
Składa się ona z czterech trójkątów i każdy z nich rozważymy z osobna.
Trójkąt jest trójkątem prostokątnym, więc .
Trójkąt także jest prostokątny: .
Trójkąt : Na mocy twierdzenia odwrotnego do twierdzenia Pitagorasa mamy:
jest to więc trójkąt prostokątny, więc .
Podobnie z trójkątem :
jest to więc trójkąt prostokątny, więc .
Zatem
Przykład 2
Podstawą ostrosłupa, w którym wszystkie krawędzie boczne są tej samej długości, jest prostokąt. Wysokość ostrosłupa ma długość , a obwód podstawy .
Obliczmy pole podstawy tego ostrosłupa, wiedząc, że mniejsza ściana boczna jest nachylona do płaszczyzny podstawy pod kątem .
Rozwiązanie:
Wykonajmy rysunek pomocniczy.
R1SUjKd8XsyvX
Niech
Wówczas mamy, że , czyli , a więc , .
Skoro wysokość ma długość , to przyprostokątna przy kącie ma długość .
Zatem mamy równanie:
co daje, że .
Przykład 3
Podstawą ostrosłupa jest romb o boku długości i kącie ostrym . Wysokość ostrosłupa jest równa , a spodek tej wysokości jest środkiem okręgu wpisanego w podstawę.
Skoro kąt ostry naszego rombu ma miarę , to znaczy że wysokość rombu ma długość .
Zatem .
RwILmvB29CMLG
Promień okręgu wpisanego w romb jest równy połowie jego wysokości, zatem .
Trójkąt jest prostokątny, co w łatwy sposób pozwoli nam policzyć wysokość ściany bocznej ostrosłupa:
.
Przykład 4
Dany jest ostrosłup, w którego podstawie jest trójkąt prostokątny. Obliczmy pole jego powierzchni wiedząc, że , , a krawędzie boczne są razy dłuższe od przyprostokątnej .
Ryg5oI3QAHPVu
Rozwiązanie:
Skoro , to . Zatem, wykorzystując twierdzenie Pitagorasa, mamy:
Krawędzie boczne mają więc długość .
Ściany boczne ostrosłupa to trzy różne trójkąty równoramienne. Aby policzyć ich pola, musimy wyznaczyć ich wysokości.
Trójkąt :
Trójkąt :
Trójkąt :
Policzmy więc pole podstawy i pole powierzchni bocznej:
Przykład 5
Na rysunku przedstawiono siatkę ostrosłupa prostegoostrosłup prostyostrosłupa prostego czworokątnego o podstawie trapezu równoramiennego. Kąt ostry w trapezie ma miarę .
Obliczmy pole powierzchni całkowitej ostrosłupa, jeśli wiadomo, że .
R1PLz6xMi86ls
Rozwiązanie:
Obliczmy ramiona i wysokość trapezu. Wykonajmy rysunek pomocniczy.
RZ0D4L9Wb4lK1
Z obliczeń na rysunku wynika, że
Skoro , to mamy równanie:
Zatem wysokość trapezu ma długość:
Obliczmy pola poszczególnych ścian ostrosłupa:
Pole ścian bocznych:
R194kR2a4uLrP
Rp8b3Wnlwy2ZC
RZWBYcKSdcAwc
Zatem
Słownik
ostrosłup prosty
ostrosłup prosty
ostrosłup, w którym wszystkie krawędzie boczne są tej samej długości.