bg‑azure

Would you like to see zebras, rhinos or giraffes in the wilderness? Would you like to watch elephants playing in the water or sleeping lions? If your answer is yes, then a safari is for you! A safari is a trip during which you can watch animals in national parks and nature reserves in Africa. You will read about Sasha’s safari experiences. Would you like to go on a safari?

Czy miałbyś/miałabyś ochotę zobaczyć zebry, nosorożce lub żyrafy w naturalnym środowisku? Czy marzysz o tym, by podglądać słonie bawiące się w wodzie lub śpiące lwy? Jeśli tak, to safari jest czymś dla ciebie. Safari to podróż do Afryki polegająca na obserwowaniu zwierząt w tamtejszych parkach narodowych i rezerwatach przyrody. Przeczytasz tekst o doświadczeniach Sashy związanych z safari. Chciałbyś/chciałabyś pojechać na taką wyprawę?

RwF53GiWR65dJ
Breakfast with giraffes? Why not?
Śniadanie z żyrafami? Czemu nie!
Źródło: dostępny w internecie: www.unsplash.com [dostęp 8.06.2022], domena publiczna.
Exercise 1

Match the names of the animals with the translations.

Połącz nazwy zwierząt z tłumaczeniami.

RNR1AC5zlF4Mt
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Exercise 1

Look at the pictures and arrange the letters to create names of animals.

Przyjrzyj się ilustracjom i ułóż wymieszane litery, tak aby powstały nazwy zwierząt.

R8mJX8L8ggGwZ
Źródło: dostępny w internecie: www.unsplash.com [dostęp 8.06.2022], domena publiczna.
RzmWyi5qVmtyE
1. i, 2. a, 3. f, 4. e, 5. f, 6. r, 7. g1. i, 2. a, 3. f, 4. e, 5. f, 6. r, 7. g1. i, 2. a, 3. f, 4. e, 5. f, 6. r, 7. g1. i, 2. a, 3. f, 4. e, 5. f, 6. r, 7. g1. i, 2. a, 3. f, 4. e, 5. f, 6. r, 7. g1. i, 2. a, 3. f, 4. e, 5. f, 6. r, 7. g1. i, 2. a, 3. f, 4. e, 5. f, 6. r, 7. g
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
R47k65naEKFEn
Źródło: dostępny w internecie: www.unsplash.com [dostęp 8.06.2022], domena publiczna.
Rv7y5rrhATPI4
1. a, 2. b, 3. r, 4. z, 5. e1. a, 2. b, 3. r, 4. z, 5. e1. a, 2. b, 3. r, 4. z, 5. e1. a, 2. b, 3. r, 4. z, 5. e1. a, 2. b, 3. r, 4. z, 5. e
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
ReDdsOk2Ymyqw
Źródło: dostępny w internecie: www.unsplash.com [dostęp 8.06.2022], domena publiczna.
RsTjKrhVLB0l0
1. i, 2. o, 3. l, 4. n1. i, 2. o, 3. l, 4. n1. i, 2. o, 3. l, 4. n1. i, 2. o, 3. l, 4. n
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
R1Z3Xqs3aE6TU
Źródło: dostępny w internecie: www.unsplash.com [dostęp 8.06.2022], domena publiczna.
RjXptoKgAEJV7
1. n, 2. l, 3. h, 4. p, 5. a, 6. t, 7. e, 8. e1. n, 2. l, 3. h, 4. p, 5. a, 6. t, 7. e, 8. e1. n, 2. l, 3. h, 4. p, 5. a, 6. t, 7. e, 8. e1. n, 2. l, 3. h, 4. p, 5. a, 6. t, 7. e, 8. e1. n, 2. l, 3. h, 4. p, 5. a, 6. t, 7. e, 8. e1. n, 2. l, 3. h, 4. p, 5. a, 6. t, 7. e, 8. e1. n, 2. l, 3. h, 4. p, 5. a, 6. t, 7. e, 8. e1. n, 2. l, 3. h, 4. p, 5. a, 6. t, 7. e, 8. e
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
R1I7ZEMWy7O9N
Źródło: dostępny w internecie: www.unsplash.com [dostęp 8.06.2022], domena publiczna.
R1Y36ompcfg2x
1. h, 2. a, 3. e, 4. h, 5. t, 6. e, 7. c1. h, 2. a, 3. e, 4. h, 5. t, 6. e, 7. c1. h, 2. a, 3. e, 4. h, 5. t, 6. e, 7. c1. h, 2. a, 3. e, 4. h, 5. t, 6. e, 7. c1. h, 2. a, 3. e, 4. h, 5. t, 6. e, 7. c1. h, 2. a, 3. e, 4. h, 5. t, 6. e, 7. c1. h, 2. a, 3. e, 4. h, 5. t, 6. e, 7. c
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Read the text about Sasha’s journey to Tanzania to find out what she has already done and what she hasn’t done yet. Then do the exercises below.

Przeczytaj poniższy tekst o podróży Sashy do Tanzanii, aby sprawdzić, co dziewczynka już zrobiła, a czego jeszcze nie. Następnie wykonaj zamieszczone niżej ćwiczenia.

We Are Going on a Safari
Ela Borowiec We Are Going on a Safari

It has always been my dream to visit Tanzania. It’s an African country and a very popular safari destinationsafari destinationsafari destination. My dream came true! I'm in Tanzania now. I have alreadyalreadyalready seen giraffes. They came to our hotel in the morning while we were having breakfast on the roof terrace. That was an amazing experienceexperienceexperience! Tomorrow, we are going on a safari to see wild animals in their natural environmentnatural environmentnatural environment. We have justjustjust met the safari guidesafari guidesafari guide who told us about the plan. We are going to have a bush breakfastbush breakfastbush breakfast which is usually bacon, eggs and tomatoes in the open air.

The safari guide also told us about the Big Fivethe Big Fivethe Big Five. These are the most difficult to see and quite dangerous African animals: lions, buffaloesbuffaloes [buffalo]buffaloes, elephants, rhinosrhinos [rhino]rhinos and leopards. Why not zebras? Because they are easy to see. An interesting fact about zebras is that they always travel with the wildebeestwildebeest [wildebeest]wildebeest. In that way, they can protect themselves from lions, cheetahs, and leopards, which attack and eat other animals. There is even a chance to see the great migrationthe great migrationthe great migration of animals. It's when zebras, wildebeest, and gazelles move in groups to find new water spotswater spots [water spot]water spots and new plants to eat. I can’t wait!

We’ve also had a meeting with a person who looks after the safari park. The man told us all about safetysafetysafety during a safari. He instructed us on how to behave. The man warned us that we should not wear dark colours in order to keep the tsetse fliestsetse flies [tsetse fly]tsetse flies away. He also advised us to be quiet when we see elephants because we can easily scare them.

There’s one more thing. There are many national parksnational parks [national park]national parks and nature reservesnature reserves [nature reserve]nature reserves in Tanzania. Animals need protection against people who kill them for their furfurfur, meat, and even teeth. There are also many endangered speciesendangered species [endangered species]endangered species, like chimpanzeeschimpanzees [chimpanzee]chimpanzees or cheetahs. That’s why safari parks have people who protect them!

1 Źródło: Ela Borowiec, licencja: CC BY-SA 3.0.
Exercise 2

Read the text again and choose the correct answers.

Przeczytaj tekst ponownie i wskaż właściwe odpowiedzi.

RFg2BVJKiMr9h
1. They belong to the Big Five family
lions, buffaloes, elephants
zebras, wildebeests, gazelles
chimpanzees, lions, cheetahs
lions, cheetahs, leopards

2. They are the endangered species
lions, buffaloes, elephants,
zebras, wildebeests, gazelles
chimpanzees, pangolins, cheetahs
lions, cheetahs, leopards

3. You can spot these animals while watching the Great Migration
lions, buffaloes, elephants
zebras, wildebeests, gazelles
chimpanzees, pangolins, cheetahs
lions, cheetahs, leopards

4. These animals eat plants
lions, buffaloes, elephants
zebras, wildebeests, gazelles
chimpanzees, pangolins, cheetahs
lions, cheetahs, leopards

5. These animals eat other animals
lions, buffaloes, elephants
zebras, wildebeests, gazelles
chimpanzees, pangolins, cheetahs
lions, cheetahs, leopards
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Exercise 3

Match the definitions to the right words.

Dopasuj definicje do właściwych wyrazów.

Rst9ZDQOUuqDm
the most difficult and dangerous animals to hunt Możliwe odpowiedzi: 1. bush breakfast, 2. nature reserve, 3. national park, 4. the great migration, 5. The Big Five the first meal of the day eaten outside on a safari Możliwe odpowiedzi: 1. bush breakfast, 2. nature reserve, 3. national park, 4. the great migration, 5. The Big Five the event in which animals change place in order to find new water and food Możliwe odpowiedzi: 1. bush breakfast, 2. nature reserve, 3. national park, 4. the great migration, 5. The Big Five an area of a country that is protected by the government because of its natural beauty or because it has a special history Możliwe odpowiedzi: 1. bush breakfast, 2. nature reserve, 3. national park, 4. the great migration, 5. The Big Five a part of land managed so as to preserve its flora, fauna, and physical features Możliwe odpowiedzi: 1. bush breakfast, 2. nature reserve, 3. national park, 4. the great migration, 5. The Big Five
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Exercise 4

Read the text about safari again. Then write the missing words to complete the gaps in the text below.

Przeczytaj ponownie tekst o safari, a następnie uzupełnij wyrazami w języku polskim luki w poniższych zdaniach.

RKViu1xgPb9tb
Słyszałeś, że jestem już w Tanzanii? W tym kraju znajduje się wiele 4.1. Tu uzupełnij oraz rezerwatów przyrody, w których można obserwować różne afrykańskie zwierzęta w ich naturalnym domu. Ja na przykład bardzo chciałbym zobaczyć 4.2. Tu uzupełnij czy 4.3. Tu uzupełnij, które zjadają inne zwierzęta. Zazwyczaj wszyscy marzą o tym, by zobaczyć 4.4. „Tu uzupełnij”, ale osobiście myślę, że dużo ciekawsze muszą być antylopy gnu, które zawsze podróżują z 4.5. Tu uzupełnij. To pozwala im przetrwać i uniknąć drapieżników. Podobno bardzo widowiskowy jest sposób, w jaki oba te gatunki przemieszczają się w poszukiwaniu nowych miejsc. Nazywa się to 4.6. Tu uzupełnij. Zwierzęta podróżują całymi stadami. Sam przyznaj, że trzeba to zobaczyć! Trzymaj się! Janek
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Exercise 5

Imagine you are going on a safari. What animals would you like to see? Why? Write your answer in 2–3 sentences.

Wyobraź sobie, że jedziesz na safari. Jakie zwierzeta chciałbyś/chciałabyś zobaczyć? Dlaczego? Twoja odpowiedź powinna składać się z 2–3 zdań.

R1EkVB8W4uyRs
(Uzupełnij).
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
GRAMATYKA

Present Perfect

W tej części dowiesz się, jak tworzyć i stosować czas Present Perfect.

Present Perfect to czas, który często sprawia trudność, ponieważ zdarza się, że tłumaczymy go jako czas teraźniejszy, a nie jako czas przeszły. Dzieje się tak, gdyż w Present Perfect nie jest ważne, kiedy się coś wydarzyło, liczą się natomiast skutki danych czynności, które odczuwamy w teraźniejszości. Tego czasu używamy również, kiedy chcemy powiedzieć o tym, co zaczęło się w przeszłości i trwa do dziś. Stosujemy go także, gdy mówimy o swoich doświadczeniach życiowych.

  1. Tworzenie zdań twierdzących

W zdaniach twierdzących używamy have (dla trzeciej osoby liczby pojedynczejhas) i dodajemy czasownik regularny z końcówką -ed. W przypadku czasowników nieregularnych używamy trzeciej formy.

Czasowniki nieregularne (przykłady):

Example

Translation

see - seen

widzieć

buy – bought

kupować

Czasowniki regularne (przykład):

Example

Translation

play – played

grać

Przykłady zdań twierdzących:

Example

Translation

We have walked 10 kilometres.

Przeszliśmy 10 kilometrów.

My dad has already bought the tickets.

Mój tata kupił już bilety.

have already seen zebras.

Widziałam już zebry.

  1. Tworzenie zdań przeczących

W zdaniach przeczących używamy have not (haven’t)/ has not (hasn’t) oraz czasownika regularnego z końcówką -ed, a w przypadku czasowników nieregularnych używamy trzeciej formy.

Przykłady:

Example

Translation

We haven’t walked 10 kilometres.

Nie przeszliśmy 10 kilometrów.

My dad hasn’t bought the tickets yet.

Mój tata nie kupił jeszcze biletów.

haven’t seen zebras yet.

Nie widziałam jeszcze zebr.

  1. Tworzenie pytań

W czasie Present Perfect pytania tworzymy za pomocą have/has. Czasownik regularny otrzymuje końcówkę -ed, a w przypadku czasowników nieregularnych używamy trzeciej formy.

Przykłady:

Example

Translation

Have we walked 10 kilometres yet?

Czy przeszliśmy już 10 kilometrów?

Has my dad bought the tickets yet?

Czy mój tata kupił już bilety?

Have you seen zebras yet?

Czy widziałaś już zebry?

  1. Najczęściej używane określenia czasu

Example

Translation

already

już

just

właśnie

yet

już/jeszcze

ever

kiedykolwiek, kiedyś

never

nigdy

since / for

od

ZAPAMIĘTAJ!

W czasie Present Perfect wyrazy alreadyjust stosujemy przy tworzeniu zdań twierdzących, a wyraz yetprzy tworzeniu zdań przeczących i pytających. Yet stawiamy zawsze na końcu.

Przykłady:

Example

Translation

I have just visited a wildlife park.

Właśnie odwiedziłem/odwiedziłam park dzikich zwierząt.

I haven’t visited a wildlife park yet.

Nie odwiedziłem/ nie odwiedziłam jeszcze parku dzikich zwierząt.

Have you visited a wildlife park yet?

Czy odwiedziłeś/odwiedziłaś już park dzikich zwierząt?

Exercise 6

Read the sentences and choose have/haven’t or has/hasn’t.

Przeczytaj zdania i wybierz odpowiednią formę: have/haven’t lub has/hasn’t.

RyeoTmLtDbml0
1. I have has already seen giraffes.
2. She haven’t hasn’t visited the nature reserve yet.
3. Have Has Mary bought the tickets yet?
4. My parents have has just seen the elephants.
5. Sue haven’t hasn’t gone on a safari yet.
6. Have Has we booked the safari yet?
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Exercise 7

Read the Present Perfect sentences and select the right words.

Przeczytaj zdania w czasie Present Perfect i wybierz właściwe wyrazy.

R1CtUv7G2N9N7
1. Mary has alreadyyet seen zebras and giraffes.
2. Have you neverever been on a safari?
3. I have neverever had a bush breakfast.
4. John hasn’t bought safari tickets yetjust.
5. We have justyet seen rhinos!
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Exercise 8

Answer the questions about your experiences.

Odpowiedz na pytania na podstawie twoich własnych doświadczeń.

  1. Have you ever seen zebras?

RmNz74tl61dQ3
(Uzupełnij).
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Show hintazurewhite
Show answerazurewhite
  1. Have you ever seen giraffes?

RCf9MN9s1zYAe
(Uzupełnij).
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Show hintazurewhite
Show answerazurewhite
  1. Have you ever been on a safari?

Rewk7C9DSJc2h
(Uzupełnij).
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Show hintazurewhite
Show answerazurewhite

Słownik

already
already

/ ɔːlˈredi /

R15OJtodtfJcK1
Nagranie dźwiękowe

już

R1CbZ1ZsDZN451
Nagranie dźwiękowe
buffaloes [buffalo]
buffaloes [buffalo]

/ ˈbʌfələʊz / / ˈbʌfələʊ /

R1L5GN4a8TUlh1
Nagranie dźwiękowe

bawoły [bawół]

R1VsSoZs5VR6J1
Nagranie dźwiękowe
bush breakfast
bush breakfast

/ bʊʃ ˈbrekfəst /

R15xKg4nsFSpq1
Nagranie dźwiękowe

śniadanie w buszu

R1qgTjCy2kA791
Nagranie dźwiękowe
the Big Five
the Big Five

/ ðə bɪg faɪv /

RM7oNXrpXRLpG1
Nagranie dźwiękowe

„wielka piątka”

RXisY3WWV4szY1
Nagranie dźwiękowe
chimpanzees [chimpanzee]
chimpanzees [chimpanzee]

/ ˌtʃɪmpænˈziːz / / ˌtʃɪmpænˈziː /

R68jK9EoimVhM1
Nagranie dźwiękowe

szympansy [szympans]

R1T5cat9AfN7n1
Nagranie dźwiękowe
endangered species [endangered species]
endangered species [endangered species]

/ ɪnˈdeɪndʒəd ˈspiːʃiːz / / ɪnˈdeɪndʒəd ˈspiːʃiːz /

R1Osu58JdS7A01
Nagranie dźwiękowe

gatunki zagrożone wyginięciem [gatunek zagrożony wyginięciem]

R1FsUltzPoIDw1
Nagranie dźwiękowe
experience
experience

/ ɪkˈspɪərɪəns /

RDyaiU6jIsWiw1
Nagranie dźwiękowe

doświadczenie

R1bsjILO7l6FP1
Nagranie dźwiękowe
fur
fur

/ fɜː /

R1CYzaLk2Een51
Nagranie dźwiękowe

futro

R10KhoYl9Pod11
Nagranie dźwiękowe
the great migration
the great migration

/ ðə ˌgreɪt maɪˈɡreɪʃn̩ /

R15g8tOb2zC2T1
Nagranie dźwiękowe

wielka migracja

RWQtJKNnXHTS71
Nagranie dźwiękowe
just
just

/dʒʌst/

ROCWoexYmg18x1
Nagranie dźwiękowe

właśnie, dopiero co

RMyw3mOUitbc61
Nagranie dźwiękowe
national parks [national park]
national parks [national park]

/ ˈnæʃnəl pɑːks / / ˈnæʃnəl pɑːk /

R1m3vDdgAl3xc1
Nagranie dźwiękowe

parki narodowe [park narodowy]

RobVrj1zpyuM91
Nagranie dźwiękowe
natural environment
natural environment

/ ˈnætʃrəl ɪnˈvaɪərənmənt /

R4qG2QyurDHoB1
Nagranie dźwiękowe

środowisko naturalne

R10tldNW089wY1
Nagranie dźwiękowe
nature reserves [nature reserve]
nature reserves [nature reserve]

/ ˈneɪtʃə rɪˈzɜːvz / / ˈneɪtʃə rɪˈzɜːv /

R1dOGIaq08zxx1
Nagranie dźwiękowe

rezerwaty przyrody [rezerwat przyrody]

RZn31CiuuGSke1
Nagranie dźwiękowe
rhinos [rhino]
rhinos [rhino]

/ ˈraɪnəʊz / / ˈraɪnəʊ /

R1LzDkz3RYn6k1
Nagranie dźwiękowe

nosorożce [nosorożec]

R1Npl93VqApgZ1
Nagranie dźwiękowe
safari destination
safari destination

/ səˈfɑːri ˌdestɪˈneɪʃn̩ /

R7I5LvN7IjhZd1
Nagranie dźwiękowe

cel safari

R8qqskHdEBsmY1
Nagranie dźwiękowe
safari guide
safari guide

/ səˈfɑːri ɡaɪd /

RoOh16LjhVi4y1
Nagranie dźwiękowe

przewodnik/przewodniczka po safari

R1XoJjghDWaoG1
Nagranie dźwiękowe
safety
safety

/ ˈseɪfti /

RDs5m6YCwOx9u1
Nagranie dźwiękowe

bezpieczeństwo

RbEXYiaRS6z601
Nagranie dźwiękowe
tsetse flies [tsetse fly]
tsetse flies [tsetse fly]

/ ˈtsetsi flaɪz / / ˈtsetsi flaɪ /

RydZ38Aos8lbO1
Nagranie dźwiękowe

muchy tse‑tse [mucha tse‑tse]

RPnSXai0OPtHX1
Nagranie dźwiękowe
warned [warn]
warned [warn]

/ wɔːnd / / wɔːn /

R17JUaKq3BJY61
Nagranie dźwiękowe

ostrzegł/ostrzegła [ostrzegać]

R1KnfH2VO9TSO1
Nagranie dźwiękowe
water spots [water spot]
water spots [water spot]

/ ˈwɔ:tə spɒts / / ˈwɔ:tə spɒt /

Rfw0IeST5Ew8n1
Nagranie dźwiękowe

miejsca z wodą [miejsce z wodą]

R1DhfzzgzAfEq1
Nagranie dźwiękowe
wildebeest [wildebeest]
wildebeest [wildebeest]

/ ˈwɪldɪbiːst / / ˈwɪldɪbiːst /

Ru0QQCHlHkape1
Nagranie dźwiękowe

antylopy gnu [antylopa gnu]

R16TfOTwNwwyx1
Nagranie dźwiękowe

Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY‑SA 3.0

RlzyS8vkgXuvL
(Uzupełnij).
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.