Przeczytaj
Użytki rolne na świecie stanowią około 50% powierzchni lądów, z czego 77% stanowią pastwiskapastwiska i łąkiłąki, a około 23% to pola uprawne. Do użytków rolnych zaliczamy: grunty orne (pola uprawne, winnice, plantacje, ugory i odłogi), sady, plantacje trwałe, trwałe użytki zielone. Z uwagi na coraz większe zapotrzebowanie na żywność, wynikające z tendencji wzrostowej liczby ludności na świecie, w wielu krajach przeznacza się pod tereny rolnicze obszary wcześniej nieużytkowane. Do takich terenów należą obszary półpustynne i pustynne, formacje bagienne i podmokłe oraz lasy. Zmiany te w ujęciu globalnym zachodzą w powolnym tempie.
![Grafika przedstawia użytkowanie terenów na świecie. Na powierzchni Ziemi lądy to 29% czyli 149 milionów kilometrów kwadratowych a oceany to 71% czyli 361 milionów kilometrów kwadratowych. Na powierzchnię lądu w 71% składają się tereny nadające się do zamieszkania. Jest to 104 miliony kilometrów kwadratowych. W 29% czyli 28 milionów kilometrów kwadratowych ziemie zdegradowane oraz w 10% czyli 15 milionów kilometrów kwadratowych lodowce. Na tereny nadające się do zamieszkania składają się w 50% czyli 51 milionów kilometrów kwadratowych tereny rolnicze, w 37% czyli 39 milionów kilometrów kwadratowych lasy, w 11% czyli 12 milionów kilometrów kwadratowych krzewy, w 1% czyli 1,5 miliona kilometrów kwadratowych tereny miejskie i zabudowane oraz w 1% czyli 1,5 miliona kilometrów kwadratowych rzeki i jeziora słodkowodne. Na grunty orne składają się w 77% czyli 40 milionów kilometrów kwadratowych zwierzęta gospodarskie, mięso i nabiał i w 23% czyli 11 milionów kilometrów kwadratowych uprawy. Pozyskiwanie kalorii na świecie w 18% pochodzi z mięsa i nabiału a w 82% z żywności pochodzenia roślinnego. Pozyskiwanie białka na świecie w 37% pochodzi z mięsa i nabiału a w 63% z żywności pochodzenia roślinnego.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/Rc69OxCcIaBOs/1627313205/2O01shIXi6p4UXHDAU0MVbLA0RnackBj.png)
Ze względu na rozwój rolnictwa większość terenów pozyskiwanych pod grunty orne oraz łąki i pastwiska pochodzi z karczowania lasów. Powierzchnia lasów w Afryce Równikowej zmniejszyła się o ponad 40% w porównaniu do lat sprzed ekspansji rolniczej. Dodatkowo problem zmniejszania się lasów na rzecz uprawy rolnej dotknął również Azję i Amerykę Południową, gdzie powierzchnia lasów zmniejszyła się o około 35%. Kolejnym przykładem pozyskiwania gruntów pod uprawy jest osuszanie zatok morskich i bagien oraz nawadnianie terenów deficytowych w wodę. Przykładem takiego regionu jest Afryka Subsaharyjska, w której odsetek gruntów ornych w wyniku nawadniania wzrósł o 3,4% w ciągu 37 lat od 1981 r. Bardzo powszechnym zabiegiem jest osuszanie terenów bagiennych w Azji Południowo‑Wschodniej pod uprawy palmy olejowej. Ma to poważne konsekwencje, takie jak np. pożary torfowisk oraz wzrost stężenia COIndeks dolny 22 w regionie, uprzednio absorbowanego przez torfowiska.
![Wykres przedstawia zmiany w wielkości użytków rolnych. W 1961 roku było ich około 4,5 miliona. Następnie liczba ta rosła. W 1973 roku wyniosła 4,6 miliona. W 1988 roku wyniosła 4,8 miliona. W 2000 roku wyniosła prawie 4,9 miliona. Następnie zaczęła spadać. W 2012 roku wyniosła 4,8 miliona. Od 2015 roku zaczęła nieznacznie rosnąć.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/RAX6jb0pWVFAe/1627313206/2HuBDP8DB82p8EhJDnPGHpycFSJr7x0y.png)
Wycinanie lasów równikowych zachodzi w bardzo szybkim tempie – ponad 5 mln ha na rok. Działania te mają bardzo niekorzystny wpływ na środowisko, mogą skutkować nie tylko pozbawianiem schronienia i wyginięciem zwierząt mających siedliska na tym obszarze, ale także zachwianiem równowagi tlenowej na świecie, osuszaniem gleb i pustynnieniem.
![Zdjęcie przedstawia fragment lasu deszczowego. Na dole znajduje się gęsty las. Od środka zdjęcia ku górze rozciąga się teren wylesiony z piaszczystym podłożem.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/R2E3d4U2SUi3I/1627313206/1Ak7hQsEOuBEJ3sX9P63ZEjiQApAyPeG.jpg)
Zmiany użytkowania gruntów wiążą się z:
zabiegami nawadniającymi ziemie o niewystarczających warunkach wodnych,
zabiegami osuszania gleb podmokłych,
racjonalnym nawożeniem,
poprawą bioróżnorodności gleb wyjałowionych.
W większości krajów na świecie udział łąk i pastwisk w ogólnym udziale użytków rolnych stanowi większość. Największy udział pól uprawnych w stosunku do gruntów rolnych występuje na Półwyspie Indyjskim oraz na Ukrainie. Największy udział pastwisk w ujęciu światowym występuje w Mongolii i Kazachstanie oraz w RPA i Somalii.
Słownik
teren gęsto porośnięty roślinami, głównie trawami, używanymi na paszę lub do wypasu; też: rośliny porastające ten teren
Indeks dolny Źródło: sjp.pwn.pl Indeks dolny koniecŹródło: sjp.pwn.pl
teren porośnięty trawą, na którym pasie się bydło
Indeks dolny Źródło: sjp.pwn.pl Indeks dolny koniecŹródło: sjp.pwn.pl