Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Przykład 1

W ulubionej księgarni czwórki przyjaciół interesujących się kosmosem, książka „Astronomia” kosztuje 21,57 .

RNY0GDY7Mllyu
Źródło: Pixabay, dostępny w internecie: https://pixabay.com/pl/photos/ksi%C4%85%C5%BCki-biblioteka-odczyt-3480216/, domena publiczna.

Po powrocie do domu Tomek powiedział, że książka kosztowała prawie 25 , Tymek – że trochę ponad 20 , Wojtek – prawie 22 , a Adam, że około 21 .

Każdy z chłopców podał przybliżoną wartość ceny książki. Zwróć uwagę, że niektóre z tych przybliżeń są większe od dokładnej wartości, a pozostałe są od niej mniejsze.

Przykład 2

W sklepie do ceny netto dolicza się podatek VAT, wynoszący 23% wartości, za którą właściciel chce sprzedać towar.

R1Ss1nZfU2UpV
Źródło: Pixabay, dostępny w internecie: https://pixabay.com/pl/photos/kosiarka-zajmowa%C4%87-si%C4%99-ogr%C3%B3dkiem-1593898/, domena publiczna.

Jeśli cena netto kosiarki spalinowej do trawy wynosi 1373,17  i doliczymy do niej 23% podatku, to otrzymamy kwotę 1688,9991 .

Oczywiście cena brutto podana przez sprzedawcę będzie przybliżeniem powyższej – 1689 .

Przykład 3

Uczniowie zaplanowali wycieczkę w Bieszczady. Postanowili pokonać jedną ze znanych tras Rozsypaniec i Halicz.

R1aKFPlrhkORC
Bieszczady
Źródło: jarekgrafik, dostępny w internecie: pixabay.com, domena publiczna.

Korzystając z informacji zawartych na portalach internetowych i mapach, ustalili następujące etapy wyprawy:

  1. Wołosate – Rozsypaniec – 9,3 km; 2 godz. 20 min.

  2. Rozsypaniec – Halicz – 1,4 km; 19 min.

  3. Halicz – Przełęcz Goprowska – 3,4 km; 50 min.

  4. Przełęcz Goprowska – Tarnica – 1,2 km; 26 min.

  5. Tarnica – Wołosate – 4,9 km; 1 godz. 11 min.

Oszacowali długość trasy:

9 km+1,5 km+3,5 km+1 km+5 km=20 km 

oraz czas, jaki powinni przeznaczyć na wycieczkę:

2,5 h+0,5 h+1 h+0,5 h+1 h=5,5 h

Sprawdźmy dokładność ich obliczeń.

Długość trasy:

9,3 km+1,4 km+3,4 km+1,2 km+4,9 km=20,2 km.

Czas potrzebny na pokonanie trasy:

2 godz 20 min+19 min+ 50 min+26 min+1 godz 11 min=

=3 godz 126 min=5 godz 6 min

A zatem ich przybliżenia okazały się być bliskie dokładnej sumy podanych wartości.

W powyższych przykładach pokazaliśmy, gdzie możemy spotkać się z przybliżeniami. Korzystamy z nich na co dzień. Są potrzebne i przydatne.
Ale oczywiście przybliżenia to matematyka.

Przykład 4

Najbardziej znanym w matematyce jest przybliżenie liczbyprzybliżenie liczbyprzybliżenie liczby π (pi).

Już w starożytności Archimedes – słynny starożytny matematyk oszacował liczbę π jako 227.

III wieku n.e. Liu Hui ustalił, że wartość π jest równa 3,14159.

Z biegiem lat pasjonaci matematyki starali się znaleźć coraz dokładniejsze przybliżenia tej liczby.

XVII w. niemiecki matematyk Ludolph van Ceulen, podał rozwinięcie liczby π z dokładnością do 35 miejsc po przecinku.

XIX wieku brytyjski pasjonat matematyki William Shanks obliczył jej wartość z dokładnością do 707 miejsc po przecinku. Obliczenia te prowadził przez 15 lat.

W obecnych czasach w obliczeniach pomagają maszyny.
W styczniu 2010 r. francuski informatyk Fabrice Bellard, korzystając z domowego komputera, obliczył prawie 2,7 bilionów cyfr po przecinku w rozwinięciu dziesiętnym liczby π.

Liczba π jest liczbą niewymierną, a zatem jej rozwinięcie dziesiętnerozwinięcie dziesiętne liczby rzeczywistejrozwinięcie dziesiętne jest nieskończone i nieokresowe.

π=3,14159265358979323846...

Najczęściej używane przybliżenie liczby π:

π3,14

Przykład 5

Często też przybliżamy wartości innych liczb niewymiernych np. pierwiastków:

2=1,414213562...1,41

17=4,123105626...4,123

163=2,5198421...2,5

Oczywiście możemy również obliczać przybliżenia dziesiętne liczb wymiernych.

Rozwinięcie dziesiętne liczby wymiernej jest skończone lub nieskończone okresowe.

Może się ono składać z bardzo długiego ciągu cyfr, a zatem często wygodniej nam używać przybliżeń tych liczb.

Przypomnijmy, że aby znaleźć rozwinięcie dziesiętne liczby wymiernej przedstawionej w postaci ułamka zwykłego należy podzielić licznik tego ułamka przez jego mianownik.

27=0,2857142857142857...0,2857

413=4,33333333...4,3

Słownik

rozwinięcie dziesiętne liczby rzeczywistej
rozwinięcie dziesiętne liczby rzeczywistej

przedstawienie liczby w postaci ułamka dziesiętnego

przybliżenie liczby
przybliżenie liczby

podanie wartości liczby z pewną dokładnością