Przeczytaj
Stres przedporodowy
Negatywne emocje związane z porodem zwykle są intensywniejsze u kobiet rodzących po raz pierwszy niż u wieloródek, choć niektóre badania wykazują zróżnicowanie w zależności od przyczyny lęku. Pierworódki odczuwają silniejszy stres przed porodem, a wieloródki charakteryzuje silniejszy lęk natury ogólnej. Lęk przed porodem nie jest stały – spada nieco w drugim, a wzmaga się w trzecim trymestrze ciąży.
Czynniki, które mogą przyczynić się do wystąpienia stresu przedporodowego, można podzielić na cztery grupy: biologiczne, psychologiczne, społeczne i wtórne.
Konsekwencje stresu przedporodowego
Wyższy poziom kortyzolu (hormonu wydzielającego się podczas stresu) u kobiet w ciąży powoduje wzrost tętna płodu w spoczynku, szybszą reakcję płodu na bodźce zewnętrzne oraz stanowi istotny czynnik niskiej masy urodzeniowej noworodków.
Długotrwały prenatalny lęk wpływa negatywnie na funkcje łożyska, którego zadaniem jest aktywna regulacja ekspozycji płodu na wysoki poziom kortyzolu matki. Konsekwencją tego mogą być zakłócone procesy rozwojowe u dziecka.
Profilaktyka stresu przedporodowego
Rzetelna edukacja przedporodowa, na którą składa się nie tylko dostarczenie wiedzy na temat przygotowań do porodu i technik oddychania, lecz również sposobów radzenia sobie z własnymi trudnymi emocjami, technik panowania nad bólem czy metod relaksacyjnych, to podstawa profilaktyki. Niezwykle ważna jest pewność ciężarnej, że zarówno na etapie przygotowań, jak i podczas samego porodu będzie mogła liczyć na wsparcie bliskich, personelu medycznego lub doulidouli.
Poród i połóg
PoródPoród to proces związany z wydaleniem zdolnego do życia płodu z macicy przez kanał rodny na zewnątrz organizmu matki.
Wydalenie płodu przed osiągnięciem przez niego dojrzałości (przed 22. tygodniem ciąży) nazywamy poronieniemporonieniem.
Dwutygodniowe odchylenia od spodziewanego terminu porodu, tj. między 38. a 42. tygodniem ciąży, uznaje się za poród o czasie. Tylko 5% dzieci rodzi się w spodziewanym terminie porodu.
Mimo licznych badań do końca nie wiadomo, co decyduje o rozpoczęciu porodu. Na pewno oprócz zmian hormonalnych i enzymatycznych duże znaczenie mają czynniki mechaniczne, czyli rozciąganie macicymacicy przez duży płód i uciskanie jej szyjki. W okresie okołoporodowym spada wydzielanie progesteronuprogesteronu i wzmaga się synteza estrogenówestrogenów, które z kolei wpływają na wzrost stężenia oksytocynyoksytocyny, pobudzającej macicę do skurczów. Skurcze odczuwane są jako bóle i świadczą o rozpoczęciu porodu.
Fazy porodu: rozwierania, wypierania, łożyskowa
Cesarskie cięcie
Operacja trwa ok. 1 godziny, przy czym dziecko wydostaje się na świat już po upływie ok. 5 minut. Wskazaniami do tego typu zabiegu mogą być:
nieprawidłowe ułożenie dziecka (położenie pośladkowe lub poprzeczne);
pęknięcie pęcherza płodowego, odklejenie lub nieprawidłowe położenie łożyska.
Połóg
Po porodzie organizm matki potrzebuje ok. 2 miesięcy, aby się zregenerować. Okres ten nazywamy połogiempołogiem. Macica w tym czasie kurczy się i osiąga taką wielkość, jaką miała przed ciążą, a jajniki zaczynają ponownie pełnić swoją funkcję, przygotowując się do kolejnej ciąży (u kobiet karmiących piersią proces ten może ulec opóźnieniu).
Pod koniec ciąży i w pierwszej, drugiej dobie połogu z gruczołów mlekowych w piersiach matki wydzielane są niewielkie ilości siarysiary (młodziwa): żółtego, gęstego płynu, który stanowi pierwszy pokarm noworodka. Siara zawiera znaczne ilości białek i ciał odpornościowych chroniących dziecko przed infekcjami. Po 48 godzinach od zakończenia porodu wzrasta aktywność gruczołów i rozpoczyna się proces wydzielania mleka zwany laktacjąlaktacją.
Już podczas ciąży, pod wpływem estrogenów, w piersiach rozwijają się przewody wyprowadzające, natomiast progesteron stymuluje wzrost pęcherzyków wydzielających mleko. Sama produkcja mleka, czyli laktacja, zachodzi pod wpływem prolaktyny, a jego wydzielanie pod wpływem oksytocyny, która obkurcza ściany przewodów wyprowadzających mleko. Laktację podtrzymuje i reguluje ssanie piersi przez dziecko – jeśli jest ono rzadko przystawiane do piersi, to laktacja stopniowo zanika.
Skład mleka matki zmienia się w ciągu doby i wraz z rozwojem dziecka, dostosowując się do jego potrzeb. Z tego powodu żaden pokarm nie jest w stanie go zastąpić. Przejście na karmienie mlekiem sztucznym powinno być ostatecznością lub wynikać z określonych wskazań lekarskich.
Mniej więcej po 6 miesiącach po urodzeniu dziecka wszystkie funkcje w organizmie kobiety wracają do stanu sprzed ciąży.
Słownik
kobieta zapewniająca ciągłe niemedyczne, fizyczne, emocjonalne i informacyjne wsparcie dla matki i rodziny w trakcie ciąży, porodu i po porodzie
steroidowe żeńskie hormony płciowe wytwarzane przez jajniki, a u mężczyzn w niewielkich ilościach przez jądra i korę nadnerczy
wytwarzanie i wydzielanie mleka przez gruczoły sutkowe samic ssaków
narząd rozrodczy samic ssaków, silnie umięśniony i unaczyniony, w którym podczas ciąży rozwija się nowy organizm; także końcowy odcinek jajowodów innych kręgowców oraz część układu rozrodczego bezkręgowców
hormon powodujący skurcze mięśni gładkich, będący fizjologicznym bodźcem do rozpoczęcia porodu, produkowany w podwzgórzu i magazynowany w tylnym płacie przysadki mózgowej
trwający ok. 6 tygodni okres poporodowy, w trakcie którego dochodzi do cofnięcia się ogólnoustrojowych i miejscowych zmian wynikających z ciąży
powikłanie ciąży – przedwczesne jej zakończenie i wydalenie jaja płodowego lub płodu z macicy, u człowieka przed ukończeniem 22 tygodnia ciąży
fizjologiczny akt urodzenia dziecka i tkanek popłodu, stanowiący naturalne zakończenie ciąży i rozpoczęcie połogu
steroidowy żeński hormon płciowy wytwarzany przez ciałko żółte, łożysko i w niewielkich ilościach przez pęcherzyki Graafa
hormon białkowy wytwarzany przez przedni płat przysadki pod kontrolą podwzgórzowych przekaźników neurohormonalnych; wpływa na procesy rozrodcze i czynności związane z opieką nad potomstwem; u ssaków wzmaga rozwój gruczołów mlecznych, ich czynność wydzielniczą i przejaw instynktu macierzyńskiego, a także reguluje wzrost organów wewnętrznych; ponadto wpływa na produkcję progesteronu przez ciałko żółte
żółtawy, gęsty płyn wydzielany przez gruczoły mleczne kobiet i samic ssaków pod koniec ciąży i w pierwszych dniach po porodzie