Przeczytaj

TlenkitlenkiTlenki, pod względem charakteru chemicznego, dzielą się na zasadowe, kwasowe, amfoteryczne oraz obojętne.

Do grupy tlenków, które reagują z kwasamikwasykwasami, należą tlenki zasadowe i amfoteryczne.

bg‑azure

Tlenki zasadowe

To te, które reagują z kwasami, za to nie reagują z zasadami. Do tlenków zasadowych z bloku s należą wszystkie tlenki oprócz $BeO$ . W bloku $p$ jedynymi tlenkami zasadowymitlenki zasadowetlenkami zasadowymi są ${Tl}_{2} O_{3}$ , ${Tl}_{2} O$ , ${Bi}_{2} O_{3}$ . Jeśli zaś chodzi o tlenki zasadowe bloku $d$ , są to zazwyczaj tlenki metali na najniższym stopniu utlenienia, jak chociażby $CrO$ lub $MnO$ .

W reakcjach tlenków zasadowych z kwasem powstaje odpowiednia sól i woda, zgodnie z poniższymi równaniami reakcji chemicznych:

forma cząsteczkowa:

MgO + 2 {HNO}_{3} \to Mg {({NO}_{3})}_{2} + H_{2} O

{Na}_{2} O + 2 HCl \to 2 NaCl + H_{2} O

{Bi}_{2} O_{3} + 3 H_{2} {SO}_{4} \to {Bi}_{2} {({SO}_{4})}_{3} + 3 H_{2} O

forma jonowa – skrócona:

MgO + 2 H_{3} O^{+} \to {Mg}^{2 +} + 3 H_{2} O

{Na}_{2} O + 2 H_{3} O^{+} \to 2 {Na}^{+} + 3 H_{2} O

{Bi}_{2} O_{3} + 6 H_{3} O^{+} \to 2 {Bi}^{3 +} + 9 H_{2} O

bg‑azure

Tlenki amfoteryczne

Są to tlenki, które reagują z mocnymi kwasami oraz mocnymi zasadami. W odróżnieniu od tlenków zasadowych, wiązania w tlenkach amfoterycznych wykazują słabszy charakter jonowy. Jedynym tlenkiem amfoterycznymtlenki amfoterycznetlenkiem amfoterycznym z bloku $s$ jest $BeO$ . W bloku $p$ tlenkami amfoterycznymi są m.in.: ${Al}_{2} O_{3}$ , ${SnO}_{2}$ , ${PbO}_{2}$ . Z kolei wśród tlenków amfoterycznych bloku $d$ można wymienić np.: ${Cr}_{2} O_{3}$ , $ZnO$ , ${Cu}_{2} O$ , $CuO$ , ${MnO}_{2}$ , ${Fe}_{2} O_{3}$ .

Reakcje tlenków amfoterycznych z kwasami często wymagają podwyższonej temperatury, więc aby zaobserwować efekty reakcji, należy podgrzewać mieszaninę. W reakcji tlenku amfoterycznego z mocnym kwasem powstaje odpowiednia sól i woda, zgodnie z poniższymi równaniami reakcji chemicznych:

forma cząsteczkowa:

BeO + H_{2} {SO}_{4} \to {BeSO}_{4} + H_{2} O

{Al}_{2} O_{3} + 6 HCl \to 2 {AlCl}_{3} + 3 H_{2} O

forma jonowa – skrócona:

BeO + 2 H_{3} O^{+} \to {Be}^{2 +} + 3 H_{2} O

{Al}_{2} O_{3} + 6 H_{3} O^{+} \to 2 {Al}^{3 +} + 9 H_{2} O

W przypadku tlenków amfoterycznych, w których pierwiastek występuje na +IV stopniu utlenienia, reakcja jest typem utleniania‑redukcji, a produkty utlenienia zależą od użytego do reakcji kwasu. Dla przykładu, jeżeli w reakcji bierze udział kwas chlorowodorowy (solny), to jednym z produktów jest chlor – zielonożółty gaz o charakterystycznym zapachu, zaś reakcja przebiega zgodnie z poniższym równaniem:

forma cząsteczkowa:

{PbO}_{2} + 4 HCl \to {PbCl}_{2} + {Cl}_{2} + 2 H_{2} O

forma jonowa – skrócona:

{PbO}_{2} + 4 H_{3} O^{+} + 2 {Cl}^{-} \to {Pb}^{2 +} + {Cl}_{2} + 6 H_{2} O

Jeżeli natomiast w reakcji bierze udział kwas siarkowy( $VI$ ), to jednym z produktów jest tlen – bezbarwny, bezwonny gaz, a reakcja przebiega zgodnie z poniższym równaniem:

forma cząsteczkowa:

2 {MnO}_{2} + 2 H_{2} {SO}_{4} \to 2 {MnSO}_{4} + O_{2} + 2 H_{2} O

forma jonowa – skrócona:

2 {MnO}_{2} + 4 H_{3} O^{+} \to 2 {Mn}^{2 +} + O_{2} + 6 H_{2} O

Słownik

tlenki

dwuskładnikowe związki tlenu z innymi pierwiastkami, w których atomy tlenu występują na $- II$ stopniu utlenienia

tlenki zasadowe

tlenki, które reagują z kwasami, a nie reagują z zasadami

tlenki amfoteryczne

tlenki reagujące z mocnymi kwasami i mocnymi zasadami

kwasy

związki chemiczne, które – zgodnie z teorią Arrheniusa – w roztworze wodnym dysocjują na kationy wodoru i aniony reszt kwasowych

Bibliografia

Bielański A., Podstawy chemii nieorganicznej 2, Warszawa 2013.

Pazdro K. M., Chemia. Podręcznik do kształcenia rozszerzonego w liceach. Część IV. Chemia nieorganiczna, Warszawa 2009.

Wprowadzenie

Wirtualne laboratorium – S

Tlenki zasadowe

Tlenki amfoteryczne

Słownik

Bibliografia