Przeczytaj
Metafizyka i logika Arystotelesa
Dualizm zakłada, że istnieją substancje duchowe i substancje cielesne. W ontologii dualizm przeciwstawia się więc materializmowi. Według dualizmu ciała są podłożem zjawisk fizycznych, dusze są podłożem zjawisk znanych nam z doświadczenia wewnętrznego (myślenie, cierpienie, radość, itp.). Forma nie może istnieć bez materii, a materia bez form nie posiadałaby kształtu, koloru, ruchu i innych cech. Arystoteles postulował również istnienie ducha, który poruszałby światem, tak jak dusza porusza ciałem. Ostatecznym źródłem ruchu byłby nieruchomy poruszyciel.
Arystoteles, rozważając pierwszą przyczynę (sprawczą) ruchu (primus motor), postulował istnienie ducha, który poruszałby światem, tak jak dusza porusza ciałem. Jako ostateczne źródło ruchu byłby nieruchomy (nieruchomy poruszyciel). Duch ten został utożsamiony z Bogiem, ale nie był on czynnikiem aktywnym, czyli nie ingerował w dzieje świata. Jego zdolność poruszania wynika z tego, że rzeczy dążą do niego jako do czystej formy.
Słownik
(łac. deductio – wywód) rozumowanie polegające na tym, że z prawdziwych przesłanek wyprowadza się prawdziwy wniosek
(gr. entelechia – działanie) w metafizyce – forma jako rodzaj pewnej siły wewnątrz bytu, która jako akt kształtuje celowo materię; w człowieku – entelechia jest duszą ożywiającą ciało
(łac. forma – kształt, model) aktywny czynnik kształtujący z materii daną rzecz
(gr. iotadeltaέalfa – kształt, wyobrażenie) samodzielne byty niezłożone, niezmienne, wieczne, doskonałe, będące prawzorami zmiennych rzeczy materialnych, które poznaje się rozumowo
(łac. inductio – wprowadzenie) rozumowanie polegające na wyprowadzeniu wniosków ogólnych z przesłanek będących ich poszczególnymi przypadkami
(łac. essentia – istota rzeczy, treść) to, co powoduje, że byt jest tym, czym jest; natura właściwa jakiejś rzeczy; istnieje tylko dzięki istnieniu
(z gr. logos – mowa, słowo, myśl) nauka o zasadach poprawnego myślenia, regułach rozumowania i uzasadniania twierdzeń
(łac. mater – matka) u jońskich filozofów przyrody: to, z czego zbudowany jest świat; u Arystotelesa czysta potencjalność, składnik substancji kształtowany przez formę
(gr. ta meta ta physika – to, co po fizyce) – dziedzina filozofii, której przedmiotem są najogólniejsze własności bytu; rozważająca byt jako byt oraz jego istotne własności i ostateczne przyczyny
u Arystotelesa przyczyna wszelkich zjawisk i zdarzeń, która nie ma już swojej przyczyny, która wprawia wszechświat w ruch, sama tkwiąc w stanie nieporuszonym
(łac. potentia – możność, siła) to, co w bycie jest nieokreślone i podlega określeniu przez akt
(łac. substantia – istota) byt samodzielny; to, co istnieje samo przez się, a nie jest atrybutem innej rzeczy
(gr. syllogismos – wnioskowanie) rodzaj wnioskowania składającego się z dwóch przesłanek, czyli zdań, których prawdziwość jest oczywista, oraz wynikającej z nich konkluzji
(łac. transcendere – wychodzenie poza granice) określenie tego, co znajduje się „poza”, np. światem fizycznym; w tym sensie Bóg lub idee mogą być transcendentne - znajdują się bowiem poza światem; jest to zatem pojęcie z zakresu ontologii