Zaburzenia łaknienia (apetytu) objawiają się najczęściej jako niechęć do spożywania pokarmów lub niepohamowana potrzeba jedzenia. Osoby nimi dotknięte mają obsesję na punkcie własnej sylwetki, co prowadzi do poważnych schorzeń, znanych jako anoreksja, bulimia i kompulsywne objadanie się. Dolegliwości te mają podłoże psychiczne. Wynikają często z zaburzonych relacji w rodzinie, wśród rówieśników albo z presji społecznej i propagowania przez media rzadko spotykanych naturalnie typów kobiecej budowy jako najbardziej atrakcyjnych. Zaburzenia łaknienia stanowią zagrożenie dla zdrowia oraz kondycji psychicznej, a w stanach zaawansowanych zagrażają życiu. Dotykają młodzież już w wieku nastoletnim.

Ważne!

Rpw4jy4BgXjZ51

Zdjęcie przedstawia kobietę o dużych oczach i filigranowej posturze. Ma długie włosy związane w dwie, luźne kitki. Ubrana jest w sukienkę sięgającą do połowy uda i wysokie skarpetki.

Przypadki zaburzeń odżywiania notowano od stuleci. Dawniej wynikały one jednak z umartwiania się i zbyt rygorystycznie przestrzeganych postów. W drugiej połowie XX wieku w krajach Zachodu anoreksja i bulimia stały się problemem społecznym. Mniej więcej w tym czasie masowe media zaczęły promować jako idealnie piękną bardzo drobną kobiecą sylwetkę. Ten typ budowy naturalnie miały tylko nieliczne młode kobiety. Inne, aby móc nosić modne ubrania szyte na takie proporcje, zaczęły stosować drastyczne diety. W kolejnych dekadach ten popkulturowy trend powracał w coraz bardziej niebezpiecznym wydaniu. Przykładowo w latach dziewięćdziesiątych obecny był trend o nazwie heroin chic. Charakteryzował się on m.in. bladą skórą, cieniami pod oczami, niedbale ułożonymi włosami i bardzo szczupłą figurą, co kojarzyło się ze stereotypowym obrazem osoby nadużywającej heroiny.

W ciągu ostatnich 50 lat wiele młodych dziewczyn, zafascynowanych modą i modelkami, uznawało, że naturalna budowa ich ciał jest niewłaściwa. Nie zdawały sobie sprawy, że prezentowane na zdjęciach mody wzorce nie są tak naprawdę osiągalne. Nawet modelki w rzeczywistości nie wyglądają tak dobrze, jak na fotografiach.

AnoreksjaanoreksjaAnoreksja jest zaburzeniem o podłożu psychicznym. Wynika m.in. z nadmiernej potrzeby kontroli, która manifestuje się obsesyjnym strachem przed tyciem oraz brakiem akceptacji własnego wyglądu. Chorobie towarzyszą regularnie powtarzane czynności, które mogą zamienić się w natręctwa, takie nieustane ważenie się i liczenie wartości kalorycznej spożywanych posiłków. Dlatego też osoby chorujące na anoreksję często zmniejszają porcje jedzenia do skali niewyobrażalnej dla zdrowych osób. Niektórzy, dla lepszych efektów diety, wdrażają intensywne ćwiczenia fizyczne, a także stosują środki odwadniające lub hamujące apetyt. Tak radykalna ingerencja w prawidłowe funkcjonowanie organizmu powoduje znaczny spadek masy ciała, wychudzenie i wyniszczenie, którego chorzy po prostu nie dostrzegają. Nieleczona anoreksja może skończyć się śmiercią z wycieńczenia.

R9oYT9UL7WRqz

Zdjęcie przedstawia dwie figury z brązu patrzące się na siebie. Obie figury przedstawiają dwie nagie kobiety, jednak jedna z nich jest nadmiernie otyła, a druga wychudzona.

W początkowej fazie anoreksja jest trudna do rozpoznania, gdyż często osoba chora ukrywa swój stan. Później spadek masy ciała jest tak znaczny, że nie może zostać niezauważony. Poza widocznym, nadmiernym wychudzeniem występują objawy świadczące o zaburzeniu stanu równowagi organizmu: zmniejszenie odporności, zaburzenia krążenia, naprzemienne biegunki i zaparcia. W ostatniej fazie choroby następuje całkowita utrata apetytu i uczucia głodu. Następstwem głodowania jest zwiększone ryzyko złamań kości, będące skutkiem postępującej osteoporozyosteoporozaosteoporozy. Ponadto dochodzi do obniżenia ciśnienia tętniczego krwi, zwolnienia tętna i obniżenia ciepłoty ciała, czemu towarzyszy ciągłe uczucie zimna. Kobiety dotknięte anoreksją często przestają miesiączkować. Głodówka wpływa również na stan psychiczny – pojawiają się depresja i niepokój przed utratą efektów długotrwałej głodówki.

RC8S3GKdIS6JF1

Grafika przedstawia osobę z jadłowstrętem psychicznym. Ma ona wychudzoną twarz z zapadniętymi policzkami.

Jadłowstręt psychiczny jest chorobą trudną w leczeniu z uwagi na częsty brak motywacji osoby chorej do wyzdrowienia. Leczenie polega na stopniowym zwiększaniu masy ciała anorektyka przez stosowanie wysokokalorycznej diety z równoczesną psychoterapią oraz opieką psychiatry. Często potrzebne jest stosowanie leków zwiększających apetyt oraz poprawiających samopoczucie (eliminujących stany lękowe czy depresję). W przypadkach skrajnej anoreksji stosuje się karmienie dojelitowe podczas leczenia szpitalnego. Niektóre osoby wracają do zdrowia po jednym epizodzie anorektycznym, u innych problem powraca wielokrotnie.

R1cEMmtO3cD8Q1

Zdjęcie przedstawia młodego chłopaka pochylającego się nad toaletą w celu wymiotowania.

BulimiabulimiaBulimia jest chorobą o podłożu psychicznym. Bardzo często dotyka osób, które nie akceptują swojego wyglądu. Osoby cierpiące na bulimię przeżywają okresy trudnego do opanowania głodu i nadmiernego objadania się. Po spożyciu ogromnej ilości pożywienia czują się winne i przyjmują środki przeczyszczające, moczopędne lub hamujące apetyt, a także często prowokują wymioty. Cykliczność epizodów objadania się i wymiotów jest coraz częstsza, aż w końcu dominuje w życiu chorego. Odruchowe wymioty pojawiają się po każdym posiłku.

Objawy bulimii często są niezauważalne dla otoczenia, bo chorzy objadają się w ukryciu. Pierwszymi widocznymi dla otoczenia objawami bulimii są uszkodzenia szkliwa zębów, stany zapalne dziąseł oraz podrażnienia przełyku. Zmiany te powstają wskutek działania soku żołądkowego zawartego w cofającej się podczas wymiotów treści pokarmowej. Wymioty prowadzą również do odwodnienia i zachwiania równowagi jonowej, co powoduje zaburzenia akcji serca i uszkodzenia nerek. Stałe zażywanie środków przeczyszczających wiąże się z trudnościami w wypróżnianiu i, w konsekwencji, chorobami jelit.

Leczenie bulimii jest długotrwałe i nie zawsze przynosi oczekiwane efekty. Polega na ustaleniu racjonalnego jadłospisu oraz długotrwałej psychoterapii wspomaganej lekami antydepresyjnymi. Ważnym elementem leczenia jest wsparcie rodziny i osób najbliższych, bo często się zdarza, że bulimik ulega chorobowym nawykom pod wpływem stresu.

Zaburzenie to polega na powtarzających się niekontrolowanych napadach objadania się, stąd nazywane jest również wewnętrznym przymusem nadmiernego jedzenia. Jeżeli objadanie się występuje cyklicznie i co najmniej dwa razy w tygodniu, najprawdopodobniej jest sposobem na zredukowanie napięcia i lęku, z którymi chory nie może sobie poradzić. Osoba dotknięta zaburzeniem spożywa znaczne ilości pożywienia, nie kontrolując jego objętości ani rodzaju. W trakcie epizodu objadania się chory je znacznie szybciej niż normalnie, a kończy dopiero wtedy, gdy do jego świadomości dojdzie sygnał bólowy z okolicy brzucha. Po zakończonym napadzie żarłoczności chorzy odczuwają wyrzuty sumienia i wstyd. Długotrwałe kompulsywne objadanie siękompulsywne objadanie siękompulsywne objadanie się może doprowadzić do nadwagi i otyłości. Może być również przyczyną depresji i obniżenia nastroju. Pierwszym krokiem w terapii jest rozpoznanie czynników, które powodują zaburzenie. W jego leczeniu skuteczna może okazać się psychoterapia wspomagana przez psychodietetyka.

R64f4oWyd4PbJ

Grafika przedstawia mężczyznę jedzącego pączka. Jego twarz jest pokryta białym lukrem, natomiast na jego krawacie widoczna jest duża, czerwona plama dżemu. Mężczyzna ma ściągnięte brwi i zmarszczki na czole. Ubrany jest w białą koszulę i niebieski krawat.

Słownik