Wartością bezwzględną liczby jest ta sama liczba, jeśli jest liczbą nieujemną. Jeśli jest liczbą ujemną, to jej wartość bezwzględna jest równa .
Korzystając z definicji wartości bezwzględnej zapisujemy:
Zatem wykres funkcji otrzymujemy, odbijając symetrycznie względem osi wykres funkcji .
Aby narysować wykres funkcji , wykonujemy następujące czynności:
1. rysujemy wykres funkcji ograniczając się tylko do tych części wykresu dla których (części wykresu leżące w i ćwiartce układu współrzędnych i na osi );
2. odbijamy symetrycznie względem osi wykres funkcji dla i otrzymujemy część wykresu dla ;
3. wykres funkcji jest sumą wykresów funkcji: dla i dla .
Przykład 1
Narysujemy wykres funkcji .
Rozwiązanie
Rysujemy wykres funkcji .
Wyznaczamy (interesuje nas część wykresu dla ).
R1KrA0GPOjTO8
Ilustracja przedstawia układ współrzędnych z poziomą osią x od minus 4 do 4 i pionową osią y od minus 2 do cztery. W układzie zaznaczono ukośną prostą o równaniu , która przecina oś y w punkcie nawias zero średnik minus jeden i przecina oś x w punkcie nawias jeden średnik zero zamknięcie nawiasu. W układzie zaznaczono kolorem ćwiartkę pierwszą i czwartą.
Odbijamy symetrycznie części wykresu, dla których względem osi .
RUiKweoDOGxHk
Ilustracja przedstawia układ współrzędnych z poziomą osią x od minus 4 do 4 i pionową osią y od minus 2 do cztery. W układzie zaznaczono wykres o równaniu , ma on kształt litery V o ramionach skierowanych do góry, wierzchołek ma współrzędne nawias zero średnik minus jeden zamknięcie nawiasu, lewe ramię przecina oś x w punkcie nawias minus jeden średnik zero zamknięcie nawiasu, a prawe ramię przecina oś x w punkcie nawias jeden średnik zero zamknięcie nawiasu. W układzie zaznaczono kolorem ćwiartkę pierwszą i czwartą.
Przykład 2
Narysujemy wykres funkcji .
Rozwiązanie
Rysujemy część wykresu funkcji .
Wyznaczamy: , , a następnie, odbijając symetrycznie względem osi części wykresu, dla których , otrzymujemy rozwiązanie.
RS5Tamzk6tsrt
Ilustracja przedstawia układ współrzędnych z poziomą osią x od minus 4 do 4 i pionową osią y od minus 2 do cztery. W układzie zaznaczono wykres o równaniu , ma on kształt litery V o ramionach skierowanych do góry, wierzchołek ma współrzędne nawias zero średnik minus jeden zamknięcie nawiasu, lewe ramię przecina oś x w punkcie nawias minus zero pół średnik zero zamknięcie nawiasu, a prawe ramię przecina oś x w punkcie nawias zero pół średnik zero zamknięcie nawiasu.
Przykład 3
Wykresem funkcji jest parabola o wierzchołku w punkcie.
R8mHy70I2XN3i
Ilustracja przedstawia układ współrzędnych z poziomą osią x od minus 2 do 3 i pionową osią y od minus 4 do jeden. W układzie zaznaczono wykres o równaniu . Wykres ma kształt paraboli o ramionach skierowanych do dołu, jej wierzchołek znajduje się w pierwszej ćwiartce układu, lewe ramię przechodzi przez środek układu, a prawe przecina oś x w punkcie nawias jeden średnik zero zamknięcie nawiasu.
Korzystając z wykresu tej funkcji, narysujemy wykres funkcji: .
Odczytamy z wykresu: dziedzinędziedzina funkcjidziedzinę, zbiór wartościzbiór wartości funkcjizbiór wartości funkcji i jej miejsca zerowe.
Rozwiązanie
Odbijamy symetrycznie względem osi części wykresu, dla których .
R2cI0TbEK7giN
Ilustracja przedstawia układ współrzędnych z poziomą osią x od minus 3 do 3 i pionową osią y od minus 4 do jeden. W układzie zaznaczono wykres o równaniu . Wykres ma kształt przypominający dwie połączone ze sobą parabole o ramionach skierowanych w dół. Wykres rozpoczyna się w trzeciej ćwiartce układu i biegnie po łuku przecinając oś x w punkcie nawias minus jeden średnik zero zamknięcie nawiasu do punktu znajdującego się w drugiej ćwiartce układu, dalej biegnie po łuku do punktu nawias zero średnik zero zamknięcie nawiasu, stąd biegnie po łuku do punktu znajdującego się w pierwszej ćwiartce układu, skąd biegnie po łuku przecinając oś x w punkcie jeden średnik zero zamknięcie nawiasu i wychodzi poza płaszczyznę układu w czwartej ćwiartce. Ze środka układu współrzędnych linią przerywaną poprowadzono łuk, równoległy do pierwszego fragmentu wykresu.
Ilustracja przedstawia układ współrzędnych z poziomą osią x od minus 4 do 4 i pionową osią y od minus 4 do trzy. W układzie zaznaczono wykres o równaniu . Wykres ma kształt hiperboli, której poziomą asymptotą jest oś x a pionową asymptotą prosta o równaniu .
narysujemy wykres funkcji . Odczytamy z wykresu: dziedzinędziedzina funkcjidziedzinę, zbiór wartościzbiór wartości funkcjizbiór wartości i miejsca zerowe funkcji .
Rozwiązanie
Odbijamy symetrycznie względem osi część wykresu dla .
RrDuXsBAV8nU6
Ilustracja przedstawia układ współrzędnych z poziomą osią x od minus 4 do 4 i pionową osią y od minus 2 do trzy. W układzie zaznaczono wykres o równaniu . Wykres pojawia się na płaszczyźnie w drugiej ćwiartce układu, biegnie nad osią x i po łuku biegnie do punktu nawias zero średnik jeden zamknięcie nawiasu, dalej biegnie najpierw po łuku, a potem znów nad osią x i wychodzi poza płaszczyznę układu w pierwszej ćwiartce układu współrzędnych.
W przypadku funkcji postaci możemy jej wykres otrzymać opierając się na wykresie funkcji .
Przykład 5
Narysujemy wykres funkcji .
Rozwiązanie
R1BsPCGTMJ0Wd
Ilustracja przedstawia układ współrzędnych z poziomą osią x od minus 4 do 4 i pionową osią y od minus 2 do trzy. W układzie zaznaczono wykres o równaniu , wykres ten ma kształt litery V, której wierzchołek znajduje się w punkcie nawias zero średnik dwa zamknięcie nawiasu. Wykres ten powstał z przesunięcia wykresu o tym samym kształcie, namalowanego linią przerywaną, którego wierzchołek znajduje się w punkcie nawias zero średnik zero zamknięcie nawiasu. Przesunięcie pokazują pionowe strzałki, zwrócone do góry, które łączą ze sobą oba wykresy.
Przesuwamy wykres funkcji wzdłuż osi o dwie jednostki w górę (czyli przesuwamy o wektor ).
Przykład 6
Narysujemy wykres funkcji .
Rozwiązanie
RORlvzzv754TL
Ilustracja przedstawia układ współrzędnych z poziomą osią x od minus 4 do 4 i pionową osią y od minus 2 do trzy. W układzie zaznaczono wykres o równaniu , wykres ten ma kształt litery V, której wierzchołek znajduje się w punkcie nawias zero średnik minus jeden zamknięcie nawiasu. Wykres ten powstał z przesunięcia wykresu o tym samym kształcie, namalowanego linią przerywaną, którego wierzchołek znajduje się w punkcie nawias zero średnik zero zamknięcie nawiasu. Przesunięcie pokazują pionowe strzałki, zwrócone do dołu, które łączą ze sobą oba wykresy.
Przesuwamy wykres funkcji wzdłuż osi o jedną jednostkę w dół (czyli przesuwamy o wektor ).
bg‑azure
Wykres funkcji otrzymamy, przesuwając wykres funkcji wzdłuż osi :
o jednostek w górę, gdy jest dodatnie,
o jednostek w dół, gdy jest ujemne.
Słownik
wartość bezwzględna liczby a
wartość bezwzględna liczby a
ta sama liczba, jeśli jest liczbą nieujemną lub liczba do niej przeciwna, czyli , jeśli jest liczbą ujemną
dziedzina funkcji
dziedzina funkcji
zbiór wszystkich liczb rzeczywistych, dla których funkcja jest określona
zbiór wartości funkcji
zbiór wartości funkcji
zbiór wszystkich tych liczb, które można otrzymać w wyniku obliczenia wartości funkcji dla wszystkich jej argumentów