Przeczytaj
Cztery kryteria określające państwo jako podmiot prawa międzynarodowego, wyznaczone przez przepisy konwencji o prawach i obowiązkach państw, stały się od czasu jej podpisania w 1933 r. w Montevideo częścią międzynarodowego prawa zwyczajowego i są powszechnie uznawane na arenie międzynarodowej za cechy państwowości.
Artykuł 1 tej konwencji głosi:
Konwencja z MontevideoPaństwo jako podmiot prawa międzynarodowego powinno mieć następujące elementy:
stałą ludność,
suwerenną władzę,
określone terytorium oddzielone od innych granicą,
zdolność wchodzenia w stosunki międzynarodowe.”
Źródło: Konwencja z Montevideo, 1933.
Klasyczna, trójelementowa definicja państwa według Georga Jellinka, powszechnie akceptowana przez politologów, stwierdza natomiast, że państwo to korporacja osiadłego ludu, wyposażona w bezpośrednią władzę zwierzchnią
.
Czy dostrzegasz elementy podobne obu definicji? Jakie cechy powinno posiadać państwo, by można je było państwem nazywać?
Państwo jest organizacją terytorialną, polityczną, przymusową i suwerenną.
Terytorialność państwa oznacza, że jego jurysdykcjajurysdykcja rozciąga się na określonym terytorium.
Terytorium państwa obejmuje:
Jest on wyznaczony granicami, obejmuje również wody śródlądowe występujące w granicach tego obszaru, przy czym obszar ten może być rozczłonkowany, co znaczy, że w jego skład wchodzić mogą wyspy lub eksklawyeksklawy.
Do odległości 12 mil morskich od tzw. linii podstawowej (linia wybrzeża w stanie najdalszego odpływu lub zewnętrzna granica morskich wód wewnętrznych).
Ponadto jurysdykcja państwowa rozciąga się na mocy prawa międzynarodowegoprawa międzynarodowego na terenie placówek dyplomatycznychplacówek dyplomatycznych w innych państwach oraz na pokładach statków wodnych i powietrznych, chociaż formalnie nie należą one do terytorium państwowego.
Terytorium państwa jest integralne, a jego granice nienaruszalne. Z integralności wynika, że terytorium państwa jest całością, a jego suwerenność utrzymywana jest w ustalonych granicach geograficznych i stan ten nie może zgodnie z prawem międzynarodowych ulec zmianie (np. wskutek zajęcia części terytorium przez inne państwo). Nienaruszalność granic natomiast to zasada prawa międzynarodowego polegająca na wzajemnym powstrzymaniu się państw od zamachów na te granice oraz wszelkich działań lub żądań zmierzających do zawładnięcia częścią lub całością terytorium. Wiąże się ona z koniecznością uzyskania zgody państwa na przekraczanie tych granic.
Polityczność państwa to cecha wynikająca z faktu, że społeczeństwo zamieszkujące terytorium państwa poddane jest władzy, której zadaniem jest zabezpieczenie istniejącego ładu.
- Nazwa kategorii: Władza
- Nazwa kategorii: Zdolność podejmowania i egzekwowania decyzji, np. władza rodzicielska.
- Nazwa kategorii: Władza polityczna
- Nazwa kategorii: Władza rozciągająca się nad dużą grupą ludzi, a nawet całym społeczeństwem, np. władza lidera ruchu społecznego, partii politycznej. Koniec elementów należących do kategorii Władza polityczna
- Nazwa kategorii: Władza państwowa
- Nazwa kategorii: Władza polityczna obwarowana możliwością zastosowania przymusu bezpośredniego, np. osadzenie w więzieniu osoby naruszającej prawo. Koniec elementów należących do kategorii Władza państwowa
- Elementy należące do kategorii Władza
- Elementy należące do kategorii Władza polityczna
- Elementy należące do kategorii Władza państwowa
Przymusowość państwa obejmuje dwa aspekty – jurysdykcję podmiotową i terytorialną państwa. W obu przypadkach jednak dotyczy po prostu ludzi, którzy podporządkowani są władzy państwowej.
Jurysdykcja podmiotowapodmiotowa – niemal każdy człowiek rodzi się jako obywatel jakiegoś państwa, obywatele mają zaś wobec państwa określone obowiązki, muszą przestrzegać prawa państwa, którego są obywatelami, niezależnie od tego, gdzie się znajdują.
Jurysdykcja terytorialna – wszystkie osoby, niezależnie od ich obywatelstwa, zmuszone są w obrębie terytorium państwa przestrzegać jego prawa.
- Nazwa kategorii: Państwo jest suwerenne, co również obejmuje dwa aspekty – suwerenność wewnętrzną i zewnętrzną.
- Nazwa kategorii: Suwerenność
- Nazwa kategorii: Wewnętrzna (całowładność)
- Nazwa kategorii: Państwu podlegają wszystkie istotne z punktu widzenia życia społeczno-politycznego sprawy na całym jego terytorium. Koniec elementów należących do kategorii Wewnętrzna (całowładność)
- Nazwa kategorii: Zewnętrzna (samowładność)
- Nazwa kategorii: Państwo jest niezależne w swoim działaniu od wpływu innych podmiotów funkcjonujących na arenie międzynarodowej. Koniec elementów należących do kategorii Zewnętrzna (samowładność)
- Elementy należące do kategorii Państwo jest suwerenne, co również obejmuje dwa aspekty – suwerenność wewnętrzną i zewnętrzną.
- Elementy należące do kategorii Suwerenność
- Elementy należące do kategorii Wewnętrzna (całowładność)
- Elementy należące do kategorii Zewnętrzna (samowładność)
Słownik
część terytorium państwa położona w oddzieleniu od głównego jego obszaru, lecz na tym samym terytorium lądowym
uprawnienie do rozstrzygania spornych spraw
niepisane źródło prawa międzynarodowego, obejmujące normy nieusankcjonowane w wiążących umowach, ale trwale i jednolicie przestrzegane w przekonaniu, że są obowiązującym prawem
misja dyplomatyczna państwa zlokalizowana w innym państwie w celu reprezentacji interesów państwa wysyłającego i współpracy z państwem przyjmującym
ten, kto wywodzi swoje prawa i obowiązki bezpośrednio z norm prawa międzynarodowego