Przeczytaj
Rodzaje frontów atmosferycznych
Masa powietrza stanowi fragment troposfery, który cechuje się określonymi, jednorodnymi właściwościami fizycznymi (głównie temperaturą i wilgotnością), których dana masa nabiera nad swoim obszarem źródłowymobszarem źródłowym. Cyrkulacja atmosferyczna powoduje, że masy powietrza przemieszczają się (nierzadko na dalekie odległości w stosunku do swoich obszarów źródłowych). Istnieją różne klasyfikacje mas powietrza. Szczegółowe informacje na ten temat zawarte są w e‑materiale Kryteria podziału i rodzaje mas powietrza.
W kontekście frontów atmosferycznychfrontów atmosferycznych warto przypomnieć sobie klasyfikację mas powietrza ze względu na temperaturę.
Masy powietrza rozdzielone są frontami atmosferycznymi, czyli strefami przejściowymi między dwiema masami powietrza o różnych właściwościach fizycznych. Powierzchnia frontowa jest warstwą o grubości rzędu kilkuset metrów (czasem 1 do 2 km), nachyloną względem powierzchni Ziemi pod bardzo małym kątem. Linia przecięcia się powierzchni frontowej z powierzchnią Ziemi jest również strefą o szerokości kilkudziesięciu kilometrów. Główne fronty atmosferyczne rozdzielają masy powietrza wyodrębnione na podstawie obszaru źródłowego (kryterium geograficznego), charakteryzujące się znacznymi różnicami właściwości fizycznych, np. masy powietrza polarnego od mas powietrza arktycznego rozdziela front arktyczny itd. Więcej informacji o rodzajach i rozmieszczeniu frontów atmosferycznych zawartych jest w e‑materiale Rodzaje i rozmieszczenie frontów atmosferycznych na Ziemi.
Natomiast fragmenty tej samej masy powietrza (wyodrębnionej według klasyfikacji geograficznej na podstawie obszaru źródłowego, np. masy powietrza polarnego), które mają nieco odmienne właściwości fizyczne (wynikające często z oddziaływania podłoża: ląd–morze, np. powietrze polarne morskie i powietrze polarne kontynentalne), rozdzielają wtórne fronty atmosferyczne. Nadejście wtórnego frontu atmosferycznego powoduje zatem zmianę pogody.
Front ciepły
Powstaje wtedy, gdy powietrze ciepłe (lżejsze) przemieszcza się (zwykle z prędkością 15–20 km/h) i wślizguje się na powietrze chłodne, jednocześnie stopniowo je wypiera. Wówczas to ciepłe powietrze unosi się, ochładza, osiąga temperaturę punktu rosy, następuje kondensacja pary wodnej, powstają chmury (najpierw Ci, następnie Cs i As, a bezpośrednio na froncie – Ns, a czasem dodatkowo St), a następnie opady deszczu. Są one zwykle mało intensywne, lecz długotrwałe (nawet kilkudniowe), gdyż szerokość strefy frontu ciepłego obejmuje zwykle około 300–600 km (ze względu na niewielki kąt nachylenia powierzchni frontu), a szerokość strefy chmur – nawet do 1000 km.
Na mapach synoptycznych jest on oznaczany zwykle czerwoną linią z czerwonymi półkolami zwróconymi w stronę powietrza chłodniejszego (w stronę przemieszczania się frontu).
Front chłodny
Powstaje wtedy, gdy powietrze zimne (cięższe) przemieszcza się (z prędkością 25–50 km/h) i wpływa pod powietrze ciepłe (lżejsze), które jest wypychane w górę. Wówczas to ciepłe powietrze ulega ochłodzeniu i kondensacji, powstają chmury (głównie chmury kłębiaste: Cu i Ac, a bezpośrednio na froncie: Cb) i opady atmosferyczne (krótkotrwałe – maksymalnie dwugodzinne, lecz intensywne, często z wyładowaniami atmosferycznymi czy gradem w ciągu lata lub intensywnymi śnieżycami w ciągu zimy). Strefa frontu obejmuje zwykle około 50–200 km ze względu na duży kąt nachylenia powierzchni frontowej. Jest to również przyczyna silnych prądów wstępujących i intensywnej kondensacji pary wodnej, prowadzących do rozwoju silnie rozbudowanych w pionie chmur.
Na mapach synoptycznych jest on oznaczany zwykle niebieską linią z niebieskimi trójkątami (ząbkami) zwróconymi w stronę powietrza cieplejszego.
Szczegółowa charakterystyka frontu zokludowanego i zjawiska okluzji znajduje się w e‑materiale Fronty zokludowane i okluzje.
Słownik
małe, poszarpane fragmenty chmur, które zwykle znajdują się pod podstawą chmur otaczających, np. rodzaju stratus i nimbostratus
wąska strefa przejściowa (powierzchnia graniczna) między dwiema masami powietrza w troposferze, nachylona pod niewielkim kątem (do 3°) do powierzchni Ziemi; w strefie tej następuje gwałtowna zmiana właściwości fizycznych atmosfery: gęstości, temperatury, wilgotności itp.
front powstały z połączenia frontu chłodnego z frontem ciepłym; przyczyną tego połączenia jest szybszy ruch frontu chłodnego, który dogania front ciepły; front okluzji może mieć charakter frontu ciepłego lub chłodnego
proces łączenia się frontów atmosferycznych, w wyniku którego tworzy się front zokludowany
obszar, nad którym kształtują się określone masy powietrza