Dzieci w getcie warszawskim

Działalność Ireny Sendlerowej i jej łączniczek

Irena Sendlerowa powtarzała często:

Indeks górny Anna Bikont, Sendlerowa. W ukryciu, Wołowiec 2017, s. 5. Indeks górny koniec^{Anna Bikont, Sendlerowa. W ukryciu, Wołowiec 2017, s. 5.}

RhD3L7PHl15PA

Zdjęcie przedstawia młodą kobietę. Jej twarz jest owalna, oczy osadzone blisko siebie, nos prosty, usta wydatne. Kobieta ma długie włosy zaplecione w warkocz, z których ma upiętą na głowie koronę.

Irena Sendlerowa, z domu Krzyżanowska – córka lekarza i oddanego działacza społecznego, który bezpłatnie leczył swoich najbiedniejszych pacjentów, od dziecka miała zacięcie społecznikowskie. Po przerwaniu studiów polonistycznych najpierw podjęła pracę w Sekcji Opieki nad Matką i Dzieckiem Obywatelskiego Komitetu Pomocy Społecznej Wolnej Wszechnicy Polskiej pod kierownictwem Heleny RadlińskiejHelena RadlińskaHeleny Radlińskiej, później w Zarządzie Miejskim m.st. Warszawy. Do jej podstawowych obowiązków należało sprawowanie opieki nad matkami posiadającymi nieślubne dzieci oraz mieszkańcami osiedla dla bezrobotnych i bezdomnych na Annopolu.

Po wybuchu II wojny światowej Irena Sendlerowa wraz ze swoimi współpracownikami szybko zaangażowała się w niesienie pomocy warszawskiemu gettu, w którym znaleźli się także jej przyjaciele. Będąc posiadaczką upoważnienia wydanego przez władze niemieckie, mogła swobodnie poruszać się po dzielnicy żydowskiej. Organizowała przepustki dla chcących uciec z getta Żydów, przemycała pożywienie, lekarstwa, w tym bezcenne wówczas szczepionki WeiglaWeiglWeigla na tyfustyfustyfus. W 1943 roku została aresztowana przez gestapo. Dzięki zaangażowaniu współpracowniczek i łapówce zorganizowanej przez Żegotę udało ją się wydostać z więzienia na Pawiaku, gdzie była bita i torturowana. Po wybuchu powstania warszawskiego pracowała jako pielęgniarka w punkcie sanitarnym.

Literaturoznawca Michał Głowiński, zawdzięczający swoje życie w dużej mierze właśnie Sendlerowej, wspominał:

Indeks górny Anna Bikont, Sendlerowa. W ukryciu, Wołowiec 2017, s. 111–112. Indeks górny koniec^{Anna Bikont, Sendlerowa. W ukryciu, Wołowiec 2017, s. 111–112.}

W 1942 roku rozpoczęła się w getcie warszawskim wielka akcja wysiedleńcza, w wyniku której około 75 proc. jego mieszkańców zostało wywiezionych do obozów śmierci.

Reakcją Polaków zaangażowanych w pomoc ludności żydowskiej było utworzenie Rady Pomocy Żydom „Żegota”, która łączyła reprezentantów stronnictw politycznych związanych z rządem londyńskim oraz przedstawicieli partii żydowskich. Działacze „Żegoty” zajmowali się m.in. udzielaniem pomocy finansowej Żydom ukrywającym się po aryjskiej stronie, zdobywaniem metryk chrztu, organizacją mieszkań, pożywienia, opieki medycznej.

Sendlerowa jeszcze przed rozpoczęciem współpracy z organizacją wraz z grupą zaufanych osób pomagała Żydom, organizowała schronienie wyprowadzanym z getta dzieciom. Kiedy została kierownikiem referatu dziecięcego w „Żegocie”, jej działania otrzymały finansowe i organizacyjne wsparcie, co pozwalało działać na większą skalę.

Irena Sendlerowa nigdy nie wymieniła dokładnej liczby dzieci, które zostały uratowane przez nią i jej współpracowników. Szacuje się, że udało się ocalić około 2,5 tysiąca żydowskich dzieci oraz wspomóc wielu dorosłych Żydów chcących się wydostać z getta bądź ukrywających się po aryjskiej stronie. Irena Sendlerowa często powtarzała, że było ich za mało.

W 1965 roku otrzymała tytuł Sprawiedliwej wśród Narodów ŚwiataSprawiedliwy wśród Narodów ŚwiataSprawiedliwej wśród Narodów Świata. W 2003 roku Prezydent RP przyznał Irenie Sendlerowej Order Orła BiałegoOrder Orła BiałegoOrder Orła Białego „za bohaterstwo i niezwykłą odwagę oraz za szczególne zasługi w ratowaniu życia ludzkiego”Indeks górny 1¹1Indeks górny 1¹.

Słownik