Przeczytaj

bg‑azure

Nomenklatura chemiczna

Nomenklatura chemiczna stanowi zbiór zasad nadawania nazw substancjom chemicznym. Jest niezwykle ważna w nauce i pozwala na usystematyzowanie wszystkich związków chemicznych. Międzynarodową organizacją, która zajmuje się standaryzacją nazewnictwa i symboliki związków chemicznych jest IUPAC (Międzynarodowa Unia Chemii Czystej i Stosowanej, ang. International Union of Pure and Applied Chemistry).

bg‑azure

Wzory wodorotlenków

WodorotlenkiwodorotlenekWodorotlenki to związki chemiczne, które zbudowane są z kationów metalu i anionów wodorotlenkowych.

Wzór ogólny wodorotlenków ma postać:

M {(OH)}_{m}

gdzie:

$M^{m +}$ – kation metalu,
${OH}^{-}$ – jon wodorotlenkowy,
$m$ – liczba jonów wodorotlenkowych, w praktyce wartość stopnia utlenienia atomów metalu tworzącego wodorotlenek.

bg‑azure

Jak tworzy się nazwy wodorotlenków?

Nazwy wodorotlenków są dwuczłonowe, podaje się je poprzez połączenie ze sobą słowa wodorotlenek z nazwą metalu w dopełniaczu.

Na przykład: $NaOH$ – wodorotlenek sodu.

W nazwie wodorotlenku podajemy wartość stopnia utlenieniastopień utlenieniastopnia utlenienia metalu tworzącego ten wodorotlenek z wyjątkiem wodorotlenków metali grup $1 .$ i $2 .$ oraz wodorotlenku glinu oraz cynku.

Na przykład:

$Fe {(OH)}_{2}$ – wodorotlenek żelaza( $II$ ),
$Fe {(OH)}_{3}$ – wodorotlenek żelaza( $III$ ).

W poniższej tabeli zamieszczono nazwy i wzory sumaryczne wybranych wodorotlenków oraz wartości stopni utlenienia metali w tych związkach.

Nazwa wodorotlenku	Wzór wodorotlenku	Wartość stopnia utlenienia metalu
wodorotlenek litu	$LiOH$	$I$
wodorotlenek sodu	$NaOH$	$I$
wodorotlenek potasu	$KOH$	$I$
wodorotlenek rubidu	$RbOH$	$I$
wodorotlenek cezu	$CsOH$	$I$
wodorotlenek magnezu	$Mg {(OH)}_{2}$	$II$
wodorotlenek wapnia	$Ca {(OH)}_{2}$	$II$
wodorotlenek strontu	$Sr {(OH)}_{2}$	$II$
wodorotlenek glinu	$Al {(OH)}_{3}$	$III$
wodorotlenek żelaza( $II$ )	$Fe {(OH)}_{2}$	$II$
wodorotlenek żelaza( $III$ )	$Fe {(OH)}_{3}$	$III$
wodorotlenek manganu( $II$ )	$Mn {(OH)}_{2}$	$II$
wodorotlenek miedzi( $II$ )	$Cu {(OH)}_{2}$	$II$
wodorotlenek cynku	$Zn {(OH)}_{2}$	$II$

Indeks górny Tabela 1. Przykłady wodorotlenków Indeks górny koniec

Przykład 1

Ustal wzór sumarycznywzór sumarycznywzór sumaryczny wodorotlenku wapnia.

Z położenia wapnia w układzie okresowym ( $2 .$ grupa) można wnioskować, że atom wapnia posiada dwa elektrony walencyjne, które może „oddać” na utworzenie wiązania jonowego, w czasie określonej reakcji chemicznej. Stopień utlenienia wapnia w związkach chemicznych jest zatem równy $II$ . Można więc wnioskować, że w strukturze wodorotlenku wapnia, na jeden jon wapnia przypadają dwa jony wodorotlenkowe.

Ogólny wzór sumaryczny wodorotlenków ma postać:

M {(OH)}_{m}

Zatem w miejsce $M$ – metalu, należy wstawić symbol wapnia, a w miejsce $m$ – $2$ (stopień utlenienia wapnia). Wówczas wzór przyjmuje postać:

Ca {(OH)}_{2}

Przykład 2

Ustal nazwę $Fe {(OH)}_{3}$ .

W nazwie analizowanego wodorotlenku należy podać stopień utlenienia tworzącego go metalu. Stopień utlenienia metalu w wodorotlenku równy jest liczbie jonów wodorotlenkowych przypadających na jeden kation metalu (pamiętaj, że liczba ta stanowi jednocześnie indeks stechiometryczny umieszczany we wzorze wodorotlenku za nawiasem, w którym umieszczamy symbole atomów tworzących jon wodorotlenkowy). W przypadku $Fe {(OH)}_{3}$ stopień utlenienia żelaza wynosi zatem $III$ .

Fe {(OH)}_{3}

– wodorotlenek żelaza(

III

)

Słownik

stopień utlenienia

to ładunek jonu, w jaki przekształciłby się atom danego pierwiastka, gdyby wszystkie tworzone przez niego wiązania miały charakter jonowy

wzór sumaryczny

jest to wzór chemiczny, który podaje symbole pierwiastków oraz liczbę ich atomów tworzących dany związek chemiczny, określa skład jakościowy i ilościowy związku chemicznego

system Stocka

system nazewnictwa związków chemicznych, w którym podaje się stopień utlenienia atomów pierwiastka lub centrum koordynacyjnego w nawiasie okrągłym, bez spacji przy danej nazwie związku chemicznego

wodorotlenek

jest to związek chemiczny zbudowany z kationów metalu i anionów wodorotlenkowych

Bibliografia

Encyklopedia PWN

Hejwowska S., Marcinkowski R., Chemia ogólna i nieorganiczna, Gdynia 2005.

Wartościowość, online: https://pl.wikipedia.org/wiki/Warto%C5%9Bciowo%C5%9B%C4%87, dostęp: 01.02.2022.

Wprowadzenie

Gra edukacyjna

Nomenklatura chemiczna

Wzory wodorotlenków

Jak tworzy się nazwy wodorotlenków?

Słownik

Bibliografia