Lodowcami określa się nagromadzenie na powierzchni Ziemi ogromnej ilości lodu, który ma zdolność poruszania się. Lodowce zajmują 10% powierzchni lądowej Ziemi i stanowią ok. 2% objętości powłoki wodnej.

Lodowce dzielą się na:

• lądolody (lodowce kontynentalne) – ogromne pokrywy lodowe przemieszczające się we wszystkich kierunkach (np. na Antarktydzie, Grenlandii),

• lodowce górskie – występujące w górach masy lodu, których ruch jest uwarunkowany przebiegiem dolin.

Lądolody (lodowce kontynentalne) pokrywają współcześnie Antarktydę i Grenlandię Lądolód grenlandzki posiada powierzchnię 1,7 mln kmIndeks górny 2² i pokrywa ok. 80% powierzchni Grenlandii, będąc drugą pod względem powierzchni pokrywą lodową na świecie. Czapa lodowa posiada długość ok. 2400 km oraz szerokość 1100 km. Wysokość pokrywy lodowej to 20135 m, miąższość wynosi zaś średnio 2 km, natomiast w najgrubszym miejscu osiąga ponad 3 km. Lądolód grenlandzki po stopieniu przyczyniłby się do podniesienia poziomu wód o 7,2 m. Najniższe średnie temperatury w ciągu roku sięgają -31˚C.

RzdHU1qryHvN6

Mapa przedstawia lądolód grenlandzki mający kształt odwróconego trójkąta. Powierzchnia lądolodu jest przedstawiona jako plama o nieregularnym kształcie. Z kolei morze Baffina i ocean oznaczono kolorem niebieskim. W centralnej części mapy znajduje się największa wyspa. Wokół niej są mniejsze okoliczne wyspy.

Lądolód antarktyczny posiada powierzchnię 14 mln kmIndeks górny 2², co czyni go największą pokrywą lodową na świecie. Antarktyda, będąca piątym pod względem powierzchni kontynentem na świecie, w 98% pokryta jest lodem o średniej grubości 1,9 km. Antarktyda jest uznawana za obszar pustynny, z opadami do 200 mm w skali roku. Kontynent ten nie jest zamieszkiwany przez człowieka (z wyjątkiem osób przebywających na stacjach badawczych, których liczebność wynosi 1000 do ponad 4000 osób), gdyż na jego terenie temperatura powietrza dochodzi do -90˚C.

R1cyeYJwIzx2A

Widoczne jest zdjęcie satelitarne lądolodu antarktycznego. Jest on zbudowany z lodu, dlatego ma kolor biały. Przedstawiono go jako plamę o nieregularnym kształcie. Otacza ją powierzchnia oceanu. Jest ona w kolorze ciemnoniebieskim. Na lądolodzie widoczne są liczne niewielkie plamy - to różne formy ukształtowania powierzchni na lądolodzie.

Granica wiecznego śniegu na Antarktydzie przebiega na poziomie morza. Granica wiecznego śniegu na Grenlandii przebiega na wysokości ok. 200 m n.p.m. i dochodzi do ok. 1000 m n.p.m. w części południowej, dlatego też nawet w chłodniejszej północnej części znaczne obszary wyżynne i górskie pozbawione są lodu.

Oba lądolody łączy zbliżony bochenkowaty kształt. Największa ilość śniegu zbiera się w centralnej części lądolodu, boki natomiast „płyną”, dzięki czemu tarcza lodowa uzyskuje specyficzny kształt. Grubość lądolodów jest tak duża, że pokrywają one nawet wysokie obszary gór. W wielu miejscach nunatakinunatakinunataki wystają ponad powierzchnię lodu.

Na granicy lądu i morza ruch lądolodów sprzyja powstawaniu lodowców szelfowych. Są to płyty lodowe spływające ku morzom i oceanom, które następnie dryfują po wodzie. Lodowce szelfowe zakończone są często barierą lodową (stromą ścianą lodową). Fragmenty lodowców szelfowych mogą się odłamywać (cielić się), dając początek pływającym górom lodowym. Największymi na świecie są Lodowiec Szelfowy Rossa oraz Lodowiec Szelfowy Ronne-Filchnera znajdujące się na Antarktydzie.

Słownik