Przeczytaj
Człowiek rodzi się i żyje w społeczeństwie. Wchodzi do niego poprzez urodzenie w konkretnej rodzinie, która jest podstawową grupą społecznągrupą społeczną. W rodzinie nabywa podstawowych umiejętności, począwszy od mowy, a następnie systematycznie poszerza te związane z zaspokajaniem podstawowych potrzeb.
Jednocześnie poznaje zbiór normnorm chroniących wartościwartości uznawane przez grupę rodzinną oraz wzory zachowań aprobowane przez innych. Już w tym okresie socjalizacji (socjalizacja pierwotnasocjalizacja pierwotna) uwidaczniają się predyspozycje jednostki. Proces ten jest kontynuowany przez całe życie.
Przebieg procesu socjalizacji ma charakter uniwersalny. Ponieważ społeczeństwo, w którym jednostka jest socjalizowana, zmienia się w czasie, zmieniają się również treści socjalizacji, a co za tym idzie – sam człowiek, jego relacje społeczne i sposób społecznego funkcjonowania.
Spróbuj sobie wyobrazić ustabilizowane życie w równie ustabilizowanym społeczeństwie. Jak ono wygląda? Jak wygląda społeczeństwo, które człowiekowi daje stabilizację?
Współczesnym społeczeństwom postprzemysłowymspołeczeństwom postprzemysłowym socjologowie często przeciwstawiają społeczeństwa przemysłowespołeczeństwa przemysłowe, w których istniały powszechnie znane, trwałe, społecznie wytworzone i akceptowane tzw. wzorce dróg życiowych. Według nich jednostka mogła zaprojektować swoją indywidualną biografię. Biografie te były przewidywalne. Dla jednostki w miarę oczywiste było, że wchodząc w dorosłe życie, musi podjąć aktywność ekonomiczną, by zbudować materialne podstawy egzystencji.
Oczywiste było również to, że w pewnym okresie swej biografii powinna zawrzeć związek małżeński, mieć dzieci, poświęcić swój czas i środki na ich wychowanie, przygotowanie kolejnych pokoleń do życia w społeczeństwie. Większość uczestników życia społecznego przejawiała postawę konformistycznąkonformistyczną wobec istniejącego porządku społecznego. Porządek ten był podtrzymywany przez kolejne pokolenia, ponieważ pozwalał jednostkom realizować cele mieszczące się w przyjętym wzorcu drogi życiowej.
Czy masz pewność, że w takim właśnie świecie żyjesz? A inni ludzie, których znasz?
Istnieją zapewne społeczności lokalne lub pojedyncze zbiorowości, w których życie jednostek jest przewidywalne i nic nie zakłóca ich społecznego funkcjonowania. Jednak socjolodzy zupełnie inaczej charakteryzują współczesne społeczeństwa. Wśród nich dominują poglądy sformułowane przez dwóch wybitnych socjologów: Anthony'ego Giddensa i Ulricha Becka.
GlobalizacjaGlobalizacja i modernizacjamodernizacja to dwa zjawiska związane z przyspieszonym rozwojem kapitalizmu w postprzemysłowym współczesnym świecie. Oba chwieją stabilnością dawnych społeczeństw – tym samym rozchwianiu ulega również stabilność jednostkowych światów i to w różnych istotnych dla człowieka wymiarach: pracy, rodziny oraz oczekiwań, jakie społeczeństwo ma wobec jednostki.
Słownik
złożony zespół procesów społecznych i ekonomicznych, w wyniku których dochodzi do wzrostu intensywności stosunków politycznych, ekonomicznych oraz kulturowych ponad granicami narodowymi; najczęściej wymienia się globalizację ekonomiczną (swobodny obieg kapitału, dostęp do komunikacji z ponadnarodowymi korporacjami, dostęp do towarów, wolnych rynków, masowej kultury)
grupa jednostek o tożsamości zbiorowej, której towarzyszą kontakty, interakcje i stosunki społeczne w jej obrębie, częstsze i bardziej intensywne niż z osobami z zewnątrz; inaczej: zbiorowość ludzi (co najmniej trzy osoby), między którymi występuje więź, a powiązane w obrębie grupy role służą realizacji wspólnych celów
w pierwszym znaczeniu – zmiana zachowania pod naciskiem faktycznym lub wyobrażonym innych osób; w drugim – podporządkowanie zasadom, regułom obowiązującym w zbiorowościach lub w całym społeczeństwie
unowocześnienie, uwspółcześnienie, ulepszenie, działanie lub proces zmierzający do poprawy istniejącego przedmiotu lub stanu rzeczy w wymiarze technologicznym, społecznym, kulturowym, ekonomicznym, organizacyjnym itp.
nakaz lub zakaz określonego zachowania, działania, mający chronić i zarazem podtrzymywać wartość cenioną w grupie lub całym społeczeństwie; w innym, węższym znaczeniu: trwały, przyjęty w społeczeństwie lub zbiorowościach sposób działania
względnie trwałe, spójne oczekiwania, jakie wobec podejmującego rolę członka ma zbiorowość społeczna
uspołecznienie, proces nabywania przez podmiot umiejętności (a przede wszystkim przyswajania systemu wartości, norm i wzorów zachowań akceptowanych i podtrzymywanych przez zbiorowość lub społeczeństwo); proces, w którym jednostka ze swoimi specyficznymi biologicznymi i psychicznymi dyspozycjami staje się dojrzała społecznie; w wyniku tego zostaje wyposażona w dynamicznie podtrzymywane w okresie całego życia zdolności i umiejętności skutecznego działania w obrębie całego społeczeństwa (oraz w poszczególnych jego elementach); jednocześnie jest to proces powstawania i rozwoju osobowości zachodzący we wzajemnej zależności ze społecznie przekazywanym środowiskiem socjalnym i materialnym
(inaczej: podstawowa); faza procesu socjalizacji, w której dziecko nabywa podstawowych kompetencji kulturowych: umiejętności komunikacyjnych, wiedzy, norm, wartości i wzorów działania, oraz uczy się roli dziecka i rozpoznaje role tak zwanych znaczących innych (rodziców, dziadków i innych osób z najbliższego kręgu rodzinnego)
faza procesu socjalizacji, w której dziecko jest wprowadzane w różne wymiary życia społecznego, nabywa wiedzę niezbędną do pełnienia różnorodnych ról społecznych; przyjmuje się, że socjalizacja wtórna rozpoczyna się, kiedy dziecko uzyskuje zdolność uogólniania właściwości członków grup i reguł działania (tzw. uogólniony inny)
(inaczej: postindustrialne); społeczeństwo, w którym głównym źródłem utrzymania przestaje być wytwarzanie przedmiotów, a staje się nim wytwarzanie informacji; w takim społeczeństwie największy odsetek pracujących zatrudniony jest w sektorze usług; w koncepcji Alaina Touraine'a i Daniela Bella społeczeństwo takie wyłoniło się jako konsekwencja uzyskania wysokiego poziomu automatyzacji we wcześniejszym typie społeczeństwa
społeczeństwo, w którym głównym źródłem utrzymania jest wytwarzanie przedmiotów; przy produkcji zatrudniony jest największy odsetek pracujących
pożądane obiekty (materialne lub o symbolicznym charakterze) lub sądy (opinie) egzystencjalne (dotyczące tego, co istnieje) oraz normatywne (dotyczące tego, co powinno być i jak to osiągnąć)