Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
bg‑pink

Czym są sole?

SolamisoleSolami, nazywane są związkami chemicznymi, będącymi produktami reakcji chemicznych, m.in. kwasów z zasadami, na skutek której labilne atomy wodoru z kwasu (wszystkie lub ich część) zastąpione są atomami (lub grupami) o dodatnim ładunku. Związki te na ogół mają strukturę jonową (np. NaCl), w której nie można wyróżnić pojedynczych cząsteczek soli, chociaż znane są również sole o budowie kowalencyjnej (np. TiCl4). Wzory sumaryczne soli tworzy się poprzez połączenie atomu bądź kationu metalu (lub kationu amonu) – z lewej strony z resztą kwasową lub z prawej z anionem reszty kwasowej.

MrRm

Gdzie:

  • M – oznacza atom metalu lub złożony jon, np. uranylowy, wanadylowy;

  • R – oznacza resztę kwasową;

  • m – oznacza współczynnik stechiometryczny reszty kwasowej, którego wartość jest taka jak stopień utlenieniastopień utlenieniastopień utlenienia metalu lub ładunek jonu metalu;

  • r – oznacza współczynnik stechiometryczny metalu lub kationu metalu, którego wartość jest równa wartościowości reszty kwasowej.

Wzory sumaryczne pozwalają na ustalenie składu pierwiastkowego, lecz nie dostarczają one informacji na temat ich wzajemnych połączeń. Informacje te można uzyskać ze wzorów strukturalnychwzór strukturalnywzorów strukturalnych, które ukazują, w jaki sposób atomy połączone są w związku.

bg‑pink

Rysowanie wzorów strukturalnych soli

We wzorach strukturalnych do narysowania wiązań kowalencyjnych pomiędzy atomami posługujemy się kreskami (które łączą dwa atomy pierwiastków), jedna kreska oznacza jedno wiązanie. Dla związków jonowych do narysowania ich struktur wykorzystujemy wzory Lewisa. Powstaje pytanie, jak narysować wzory strukturalne dla soli?

Dla fosforanu(V) potasu (K3PO4), który jest solą tworzącą związki jonowe, wzór strukturalny wygląda w sposób następujący:

RQ14JNm4a1EDk
Wzór strukturalny K3PO4
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Dla chlorku tytanu(IV) (TiCl4), który jest solą posiadającą wiązania kowalencyjne, wzór wygląda następująco:

R1e95IXufzzGJ
Wzór strukturalny TiCl4
Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Poniższa tabela przedstawia przykładowe sole o różnych stopniach utlenienia metali i reszt kwasowych.

Przykłady soli o różnych stopniach utlenienia metali i wartościowościach reszt kwasowych

Nazwa soli

Wzór soli

Stopień utlenienia metalu

Wartościowość reszty kwasowej

Chlorek tytanu(IV)

TiCl4

IV

I

Siarczek potasu

K2S

I

II

Chlorek żelaza(II)

FeCl2

II

I

Siarczan(VI) cynku

ZnSO4

II

II

Siarczan(VI) potasu

K2SO4

I

II

Azotan(V) amonu

NH4NO3

I

I

Azotan(V) strontu

SrNO32

II

I

Węglan glinu

Al2CO33

III

II

Fosforan(V) magnezu

Mg3PO42

II

III

Siarczan(IV) sodu

Na2SO3

I

II

1
Polecenie 1

Narysuj wzór strukturalny siarczku potasu.

R19RdzYHTfIqX
Odpowiedź zapisz w zeszycie do lekcji chemii, zrób zdjęcie, a następnie umieść je w wyznaczonym polu.

Opisz wzór strukturalny siarczku potasu.

R17YnOjmrDFMC
(Uzupełnij).
1
Polecenie 2

Narysuj wzór strukturalny NH4NO3.

R1bFSVLXoaAmg
Odpowiedź zapisz w zeszycie do lekcji chemii, zrób zdjęcie, a następnie umieść je w wyznaczonym polu.
RAkb78hcH8YyZ
(Uzupełnij).

Słownik

wartościowość
wartościowość

oznacza liczbę wiązań chemicznych, jaką dany jon lub pierwiastek może tworzyć z innymi pierwiastkami, wartościowość jest pojęciem stricte teoretycznym

stopień utlenienia
stopień utlenienia

liczba dodatnich lub ujemnych ładunków elementarnych, jakie można przypisać atomom pierwiastka danego związku chemicznego, gdyby wszystkie wiązania utworzone przez atom były jonowe

wzór strukturalny
wzór strukturalny

pozwala na określenie poszczególnych połączeń, składu jakościowego i ilościowego w danym związku chemicznym

sole
sole

są to związki chemiczne, będące produktami reakcji chemicznych kwasów z zasadami, na skutek których labilne atomy wodoru z kwasu (wszystkie lub ich część) zastąpione są atomami (lub grupami) o dodatnim ładunku

Bibliografia

Encyklopedia PWN

Atkins P., Jones L., Chemical Principles: The Quest for Insight, 5th Edition, New York 2009.