Przeczytaj
Warto przeczytać
Kim był Wilhelm Conrad Röntgen?
Röntgen urodził się 27 marca 1845 r. w Lennep w Niemczech, ale wychowywał się i uczył w Appeldorn w Holandii, gdzie trzy lata później przeniosła się w interesach jego rodzina. W 1862 r. rozpoczął studia w Szkole Technicznej w Utrechcie, skąd z powodu złego zachowania został wydalony; próbował potem mimo to dostać się na uniwersytet w Utrechcie, ale mógł co najwyżej być tam wolnym słuchaczem. Nie mając szans wstąpienia bez dyplomu na uniwersytet w Holandii, zdecydował się w 1865 r. na studia inżynierii na Politechnice (ETHETH) w Zurychu, gdyż tam przyjmowano studentów na podstawie egzaminu. W 1868 r. uzyskał dyplom inżyniera w dziedzinie budowy maszyn.
Coraz bardziej pociągała go jednak fizyka, którą się zainteresował podczas studiów słuchając wykładów wybitnego fizyka Rudolfa Clausiusa. W 1870 r. uzyskał na uniwersytecie w Zurychu doktorat na podstawie rozprawy z teorii gazów. Pod wpływem Augusta Kundta zdecydował się zostać fizykiem. Najpierw był asystentem Kundta na uniwersytecie w Würzburgu, potem pracował na uniwersytecie w Strasburgu, gdzie w 1874 r. się habilitował, w Giessen w 1879 r. został profesorem, a stamtąd przeniósł się w 1888 r. na uniwersytet w Würzburgu.
W 1894 r. proponowano mu przeniesienie się do Berlina i objęcie prestiżowej katedry zwolnionej po śmierci słynnego uczonego, Hermanna Helmholtza. Wolał jednak pozostać profesorem w Würzburgu. Pełnił tam wtedy funkcję dyrektora instytutu fizyki i mieszkał z żoną w budynku instytutu na pierwszym piętrze, nad laboratorium, w którym przeprowadzał doświadczenia. W piątek 8 listopada 1895 r. niespodziewanie odkrył nowe, bardzo przenikliwe promieniowanie, które zmieniło bieg fizyki, a jego uczyniło sławnym.
Wilhelm Conrad Röntgen był bardzo przystojnym mężczyzną. Był wysoki i dobrze zbudowany, miał gęste, kędzierzawe włosy i długą, starannie utrzymaną brodę. Spojrzenie jego niebieskich oczu było przyjazne, ale przenikliwe. W jego ruchach dawało się wyczuć atletyczną lekkość i zwinność, co było wynikiem wielu lat uprawiania turystyki górskiej i wyczerpujących polowań. Nie widać w nim było ani śladu zaniedbania, tak często spotykanego wśród roztargnionych profesorów. Był zawsze dobrze ubrany, nosił dobrze skrojony garnitur, ale nie raził przesadną elegancją.
Dzięki tym przymiotom wyróżniał się w każdym towarzystwie. Nie znosił jednak publicznych zgromadzeń, i to nie z powodu dumy, lecz szczerej skromności. Po prostu nie lubił jakichkolwiek oznak popularności.
Chociaż w stosunku do swych uniwersyteckich kolegów wykazywał wielką rezerwę, aż na granicy wrogości, to był niezwykle miły i przyjacielski w stosunku do studentów. Zapraszał ich do swego letniego domku w Weilheim, gdzie spędzali czas na pogawędkach i grze w kręgle. Swoje umiłowanie przyrody zaspokajał, polując w górach otaczających jego domek.
Natychmiast po swym wielkim odkryciu Röntgen otrzymał zaproszenie od cesarza Wilhelma II, aby 13 stycznia 1896 r. zademonstrował na dworze właściwości tajemniczych promieni. Pokaz udał się, a potem nastąpił wspólny obiad z cesarzem, odznaczenie orderem i – po jego otrzymaniu – wycofanie się tyłem, jak nakazywała etykieta dworska.
W 1901 roku przyznano pierwsze Nagrody Nobla. Nagrodę w dziedzinie fizyki otrzymał właśnie Röntgen. Nie było wątpliwości, że jego odkrycie przewyższa osiągnięcia wszystkich innych fizyków. Mimo ogromnej sławy pozostał on człowiekiem bardzo skromnym, męczyła go popularność, unikał wielkich zgromadzeń i udzielania wywiadów. W 1900 r. przeniósł się na uniwersytet w Monachium, gdzie był profesorem aż do przejścia na emeryturę w 1920 r. Zmarł tam 10 lutego 1923 r.
W 1872 r. Röntgen ożenił się z Anną Berthą Ludwig. Małżeństwo pozostało bezdzietne. W 1887 r. Röntgenowie zaadoptowali jednak sześcioletnią Jacqueline Ludwig, córkę brata Anny Berthy.
Słowniczek
(ang.: Federal University of Technology, niem.: Eidgenössische Technische Hochschule) Politechnika Federalna w Zurychu. Założona w 1854 r., uważana za najlepszą politechnikę w Europie i jedną z najlepszych na świecie (ranking QS World University Rankings). Znana jest jako ośrodek naukowy i dydaktyczny o wysokim poziomie nauczania i badań naukowych, zwłaszcza w dziedzinie chemii, fizyki, mechaniki, elektroniki i informatyki. Bywa nazywana „europejskim MIT”.
(ang.: isospin) spin izotopowy – liczba kwantowa.
(ang.: barium platinocyanide) związek chemiczny (kompleks) o wzorze sumarycznym Ba[Pt(CN)Indeks dolny 44] i strukturalnym jak poniżej.
Ze względu na zdolność do fluorescencji, był on jednym z pierwszych detektorów promieniowania, używanych w drugiej połowie XIX wieku, m.in. do wykrywania promieni X oraz promieni gamma. Powierzchnie powleczone platynocyjankiem baru, naświetlane promieniami X lub gamma, emitowały światło widzialne.
(ang.: cathode rays) wiązka elektronów przyspieszona napięciem stałym o wartości w granicach 10Indeks górny 33 – 10Indeks górny 55 woltów, w specjalnie do tego skonstruowanej rurze lub bańce próżniowej. W drugiej połowie XIX wieku (czas rozkwitu badań nad promieniami katodowymi) natura promieni katodowych była nieznana, choć zdawano sobie sprawę, że jest to wiązka ujemnie naładowanych cząstek o masach znacznie mniejszych od masy jakiegokolwiek atomu. Nazwę łączy się z faktem, że elektrony odpychane są od katody (elektrody ujemnej) i przyspieszane w kierunku anody (elektrody dodatniej).