RZvMX9aLqTqUm

Kim był Wilhelm Conrad Röntgen?

Czy to nie ciekawe?

Jak sądzisz, czy można zaplanować odkrycie naukowe? To by się chyba nadawało do kiepskiej komedii: przychodzi uczony na ósmą rano do pracy, wykonuje zaplanowane badania, obliczenia, rozmawia ze współpracownikami, a o godzinie szesnastej ma gotową publikację, z odkryciem na miarę nagrody Nobla.

A może odkrycia naukowe powstają zupełnie przypadkowo? Przychodzi uczony do pracy, prowadzi badania, obliczenia, które są dalszym ciągiem jego dialogu z przyrodą, prowadzonego od dłuższego czasu. I nagle zauważa coś, co widział już kilkakrotnie. Co widzieli inni, przed nim. Widzieli i ... zlekceważyli naukową wagę tego, co przyroda im sama podsunęła pod nos. A nasz bohater zadał przyrodzie o jedno pytanie więcej, pytanie trafne.

Każde odkrycie sytuuje się pomiędzy tymi skrajnościami. Wilhelm Roentgen, odkrywając promienie X był bardzo bliski tej drugiej skrajności. Warto poznać historię odkrycia, które parę miesięcy po dokonaniu dało lekarzom narzędzie diagnostyczne ich marzeń, …

R1eBEHRS8UObM
Rys. a. Na zdjęciu widać u góry kości dłoni. Poniżej łączą się z kośćmi dłoni dwie, pionowo ustawione, długie kości przedramienia. Lewa kość jest złamana, a dwie części są przesunięte względem siebie. Prawa kość jest pęknięta.
Rys. a. Zdjęcie rentgenowskie przedramienia z rzucającym się w oczy złamaniem kości promieniowej i nie tak oczywistym uszkodzeniem kości łokciowej. Bez rentgenogramu to drugie złamanie mogło umknąć chirurgowi; nie zostałoby wtedy odpowiednio nastawione, kość zrosłaby się nieprawidłowo, a pacjent nigdy nie odzyskałby pełnej sprawności.

a sześć lat później przyniosło autorowi nagrodę marzeń: pierwszą w dziejach nagrodę Nobla z fizyki.

R2jCmHadqfxHR
Rys. b. Na zdjęciu pokazane są dwie strony dyplomu noblowskiego. Dyplom jest bogato zdobiony ornamentami, otaczającymi napis w języku szwedzkim.
Rys. b. Dyplom nagrody Nobla dla Wilhelma Conrada Roentgena, wręczony 16 grudnia 1901 r. w Sztokholmie.
Twoje cele

Pracując z tym e‑materiałem:

  • zapoznasz się z życiorysem i dokonaniami Wilhelma Roentgena,

  • przeanalizujesz wybrane aspekty jego odkrycia,

  • przedstawisz i ocenisz argumenty za i przeciw tezie, że odkrycia nigdy nie są dokonywane zupełnie przypadkowo, ale też nie można zaplanować ich dokonania.

Przeczytaj