Przeczytaj
W tym materiale będziemy rozpatrywać ciągi liczbowe skończone, czyli ciągi określone w pewnym podzbiorze zbioru liczb naturalnych.
Ciąg, w którym wyrazy są liczbami, nazywamy ciągiem liczbowym.
Ciągiem skończonym nazywamy funkcję określoną na zbiorze .
Rozważmy ciąg , którego wyrazy są liczbami –cyfrowymi równymi sumie –tych potęg swoich cyfr.
Wyrazami tego ciągu są na przykład liczby:
Liczby te zwane są liczbami narcystycznymi.
Okazuje się, że istnieją dokładnie cztery liczby –narcystyczne, trzy liczby –narcystyczne, trzy liczby –narcystyczne.
Wyrazy ciągu spełniają warunek
.
Ponieważ dla , to stwierdzamy, że liczb narcystycznych jest skończona ilość.
Można udowodnić, że ciąg , jest tylko –wyrazowy.
Wdzięcznym tematem do tworzenia skończonych ciągów liczbowych, są ciągi składające się z liczb pierwszych o określonych własnościach. Przy czym niektóre z tych ciągów, uważane dzisiaj za skończone, mogą, w miarę postępu badań nad tymi liczbami, okazać się nieskończone.
Przykłady ciągów liczb pierwszych, których pierwszym wyrazem jest .
– ciąg, w którym różnica między wyrazami jest równa ,
– ciąg, w którym różnica między wyrazami jest równa ,
– ciąg, w którym różnica między wyrazami jest równa .
Rozważmy ciąg liczb pierwszych, mniejszych od , postaci .
Kilka początkowych wyrazów tego ciągu:
, , , , , , ,
Każda z takich liczb jest sumą kwadratów dwóch liczb naturalnych.
Skończone ciągiSkończone ciągi liczbowe można tworzyć, wykorzystując ciekawe własności liczb rzeczywistych.
Niech będzie okresem ułamka .
Rozważmy sześciowyrazowy ciąg wielokrotności liczby .
Każdy wyraz tego ciągu składa się z tych samych cyfr co liczba . Cyfra w zapisie dziesiętnym kolejnych wyrazów ciągu jest kolejno cyfrą setek tysięcy, dziesiątek tysięcy, jedności tysięcy, itd.
Zaobserwujmy inną ciekawą własność wyrazów ciągu .
Dodajemy odpowiednio pogrupowane cyfry pierwszego wyrazu ciągu, mnożymy pierwszy wyraz przez .
Wyniki kolejnych działań, to liczby, w których każda cyfra jest równa .
Ciąg określony jest wzorem ogólnym .
Początkowe wyrazy ciągu:
Zauważmy, że każdy wyraz tego ciągu jest liczbą parzystą. Zatem tylko pierwszy wyraz ciągu jest liczbą pierwszą.
W przedziale istnieje tylko dziesięć liczb naturalnych takich, że lustrzane odbicie liczby jest liczbą pierwszą. Są to liczby:
, , , , , , , , ,
Na przykład:
Liczba lustrzana to – jest to liczba pierwsza.
Tylko jedna liczba jest potęgą liczby naturalnej, jest to liczba .
Ciągi liczbowe, szczególnie te, których wyrazy są liczbami naturalnymi, mają zastosowanie też w obliczeniach geometrycznych.
Trójkąt Herona, to taki trójkąt, którego długości boków, obwód i pole wyrażają się liczbami całkowitymi.
Każdy trójkąt pitagorejski jest trójkątem Herona. Przykładem trójkąta Herona, który nie jest trójkątem prostokątnym, jest trójkąt o bokach , , , którego pole jest równe . Trójkąt ten bowiem powstał z dwóch trójkątów pitagorejskich o bokach długości , , i wspólnym boku długości .
Przykłady trójwyrazowych ciągów, których wyrazy są długościami boków trójkąta Herona.
– obwód trójkąta , pole trójkąta ,
– obwód trójkąta , pole trójkąta ,
– obwód trójkąta , pole trójkąta ,
– obwód trójkąta , pole trójkąta ,
– obwód trójkąta , pole trójkąta .
Ciąg czwórek pitagorejskich, to ciąg, którego wyrazami są takie liczby całkowite
, , , , że .
Geometrycznie można zinterpretować liczby , , , jako długości boków prostopadłościanu, którego przekątna ma długość .
Wzór opisujący czwórki pitagorejskie jest analogiczny do wzoru na stożek świetlny, którym posługują się fizycy. Przy okazji przypomnienie – stożek świetlny danego punktu czasoprzestrzeni, to zbiór punktów czasoprzestrzeni, których odległość czasoprzestrzenna od tego punktu wynosi zero.
Przykłady ciągów, których wyrazy są czwórkami pitagorejskimi.
; ;
; ;
; ;
Słownik
ciągiem skończonym nazywamy funkcję określoną na zbiorze