Sąd NajwyższySąd NajwyższySąd Najwyższy jest organem wymiaru sprawiedliwości, który rozpatruje sprawy według właściwości przyznanej mu w ustawach. Przepisy dotyczące tego szczególnego sądu znajdują się w Konstytucji RP oraz w ustawie z 8 grudnia 2017 r. o Sądzie Najwyższym. Organ ten uzyskał status sądu kasacyjnego w sprawach rozpatrywanych przez sądy powszechne i wojskowe oraz prawo rozpatrywania innych środków odwoławczych.
R1JYRGbkf3wNp1
Dodajmy jeszcze, że jeżeli w orzecznictwieorzecznictwoorzecznictwie sądów ujawnią się rozbieżności co do wykładni prawa, to wówczas – na wniosek Pierwszego Prezesa Sądu Najwyższego lub Rzecznika Praw Obywatelskich, lub Prokuratora Generalnego – Sąd Najwyższy może taką wątpliwość rozstrzygnąć w drodze uchwały. Taka uchwała może zostać podjęta w składzie: a) siedmiu sędziów; b) izby; c) połączonych izb; d) w pełnym składzie.
Powzięta uchwała zostaje uznana za zasadę prawną, co skutkuje tym, że jeżeli jakikolwiek skład Sądu Najwyższego nosi się z zamiarem odstąpienia od wcześniej ustalonej zasady, to jest zobowiązany przedstawić zagadnienie prawne do rozstrzygnięcia pełnemu składowi izby albo składowi równoważnemu temu, który podjął wcześniejsze rozstrzygnięcie.
W ramach nadzoru judykacyjnegonadzór judykacyjnynadzoru judykacyjnego Sąd Najwyższy ma prawo unieważniania – na wniosek Prokuratora Generalnego – prawomocnych orzeczeń w sytuacji, gdy były one wydane w sprawie, która ze względu na osobę lub przedmiot nie podlegała orzecznictwu sądów w momencie orzekania, oraz jeśli orzeczenie nie może zostać podważone w innym trybie. Jeśli Sąd Najwyższy stwierdzi rażącą obrazę przepisów, to jednocześnie zwraca się do sądu, który jej się dopuścił, ze stosownymi uwagami potępiającymi.
Struktura SN
W skład Sądu Najwyższego wchodzi pięć izb:
RUwlAQ7YWUO4N
Siedziba Sądu Najwyższego
Przed wojną Sąd Najwyższy mieścił się w barokowym pałacu Krasińskich (zwanym też Pałacem Rzeczypospolitej) przy placu Krasińskich 5.
REDrDEHPm2WAa
Sąd Najwyższy bezpośrednio po wojnie (jak wiele instytucji państwowych ze względu na zniszczenia w stolicy), znalazł się tymczasowo w Łodzi. W 1950 roku jego nową siedzibą stał się wybudowany bezpośrednio przed wybuchem wojny monumentalny gmach Sądów Grodzkich przy ulicy Ogrodowej w Warszawie.
Rka1IhaJDJxrF
W latach 90. XX wieku podjęto decyzję o budowie nowej siedziby SN. W 1991 roku ogłoszono konkurs na projekt gmachu Sądu Najwyższego RP przy placu Krasińskich. W 1999 roku nowy gmach Sądu Najwyższego oddano do użytku.
RpltxiH0YDrMD
RGF24URdR9QSJ1
Projekt gmachu miał – zdaniem architektów – ilustrować rolę praw w życiu człowieka. Stąd pomysł na Kolumny Prawa, na których zostały odlane wybrane cytaty z prawa rzymskiego (i nie tylko). Zestaw paremii prawniczychparemia prawniczaparemii prawniczych przygotował zespół romanistów pod kierunkiem prof. Witolda Wołodkiewicza z Uniwersytetu Warszawskiego. Pod tekstem każdej z łacińskich sentencji zamieszczony został przekład na język polski oraz nota źródłowa. Paremie znajdziemy również na kolumnach głównego holu wewnętrznego Sądu Najwyższego – np. na kolumnie po lewej stronie czytamy: Si in ius vocat, ito – „Kto został wezwany przed sąd, niech się stawi”. Na głowicach kolumn widnieje stylizowany motyw wagi bogini sprawiedliwości – Temidy. Na kolumnach bliżej pomnika Powstańców Warszawskich motyw ten zastępuje znak Polski Walczącej – litera „P” zakończona hakami kotwicy.
R1ZK4XKqeUSLg
Słownik
nadzór judykacyjny
nadzór judykacyjny
nadzór, który sprawuje sąd nad podległymi mu organami władzy sądowej niższego szczebla
orzecznictwo
orzecznictwo
ogół decyzji jednego bądź wielu sądów i innych organów państwa
paremia prawnicza
paremia prawnicza
krótka sentencja sformułowana najczęściej przez uznany autorytet prawniczy