Przeczytaj
Podstawowe definicje
PierwiastekPierwiastek chemiczny składa się z atomów o tej samej liczbie atomowej (jest to zbiór atomów o jednakowej liczbie protonów w jądrze atomowym) i nie można go przekształcić w inny pierwiastek w wyniku reakcji chemicznej.
Związek chemicznyZwiązek chemiczny to substancja złożona, wykazująca zarówno jednorodność makroskopową, jak i jednorodność molekularną.
Pierwiastki i związki chemiczne to substancje czyste. Najczęściej jednak można spotkać się z mieszaninamimieszaninami. Na przykład leki stanowią połączenia różnych składników, odpowiednio dobranych tak, aby spełniały swoje zastosowanie. Podobnie jest również w przypadku perfum, które składają się z kilku różnych zapachów.
Porównanie pierwiastka chemicznego, związku chemicznego i mieszaniny
Cecha | Pierwiastek chemiczny | Związek chemiczny | Mieszanina |
|---|---|---|---|
Definicja | Zbiór atomów, które posiadają jądra atomowe z identyczną liczbą protonów. Jądra o tej samej liczbie protonów mogą różnić się liczbą neutronów. Są to wtedy różne izotopy danego pierwiastka. | Substancja chemiczna, która stanowi jednorodne połączenie atomów lub jonów co najmniej dwóch różnych pierwiastków chemicznych za pomocą dowolnego wiązania chemicznego. Składników nigdy nie można rozróżnić gołym okiem lub za pomocą przyrządów optycznych. | Mieszanina składa się z dwóch lub więcej substancji, w przypadku których nie występuje połączenie chemiczne. Niekiedy składniki można rozróżnić gołym okiem lub za pomocą przyrządów optycznych. |
Skład | Składa się z atomów o tej samej liczbie protonów w jądrze lub stanowi mieszaninę izotopów. | Składniki łączą się w ściśle określonym stosunku masowym (istnieją jednak bertoidybertoidy). | Skład mieszaniny może mieć zmienny stosunek. W większości przypadków możemy dowolnie modyfikować skład masowy mieszaniny. |
Przedstawienie/opis | Każdy pierwiastek chemiczny przedstawiany jest za pomocą określonego symbolu. | Za pomocą wzoru chemicznego, który reprezentuje jego skład i strukturę, w zależności od rodzaju wzoru. | Mieszaniny nie mają wzoru chemicznego. Można je opisać jako jednorodne (kiedy nie można rozróżnić składników mieszaniny) lub niejednorodne (kiedy można rozróżnić składniki mieszaniny). Często opisuje się je, podając ich skład procentowy. |
Typy | Pierwiastki chemiczne można podzielić na metale oraz niemetale. | Można stworzyć ogromną, praktycznie nieograniczoną liczbę związków chemicznych. Związki dzieli się na molekularne, jonowe, kompleksowe, organiczne oraz nieorganiczne. Podział ten nie jest zamknięty. | Substancje stałe, ciecze i gazy można łączyć w celu utworzenia mieszaniny. Mogą być one jednorodne (homogeniczne, w których nie można łatwo odróżnić składników za pomocą prostej obserwacji) lub niejednorodne (heterogeniczne, w których składniki różnią się kształtem, rozmiarem lub stanem skupienia oraz można je łatwo odróżnić za pomocą prostej obserwacji). |
Możliwość rozdziału | Pierwiastek chemiczny w większości przypadków jest mieszaniną izotopów. Możliwe jest wyodrębnienie poszczególnych izotopów. | Nie można rozdzielić go na składniki, wykorzystując przemiany fizyczne. | Można ją rozdzielić na składniki, wykorzystując przemiany fizyczne. |
Temperatura topnienia i wrzenia | Zdefiniowana | Zdefiniowane | Niezdefiniowane |
Powstawanie | Większość powstała około 13,8 miliarda lat temu w czasie Wielkiego Wybuchu. Możliwe jest także otrzymanie niektórych z nich w wyniku rozszczepiania jąder atomowych pierwiastków lub w wyniku rozpadów promieniotwórczych. | Można go otrzymać tylko na drodze reakcji chemicznej. | Można ją sporządzić przez zmieszanie dwóch lub większej liczby składników. |
Właściwości | Różnią się między sobą właściwościami. Ułożone w układzie okresowym, zgodnie ze wzrastającą liczbą atomową, wykazują okresowe powtarzanie się właściwości. | Otrzymany z połączenia pierwiastków chemicznych ma charakterystyczne właściwości, inne niż pierwiastki, z których powstał. | Mieszanina substancji może mieć właściwości pośrednie pomiędzy właściwościami jej składników. |
Sprawdź teraz swoją wiedzę i określ, które substancje są pierwiastkami, które związkami chemicznymi, a które mieszaniną.
Słownik
składa się z atomów o tej samej liczbie atomowej
substancja złożona, wykazująca zarówno jednorodność makroskopową, jak i jednorodność molekularną
składa się z dwóch lub więcej substancji, w przypadku których nie występuje połączenie chemiczne
związki chemiczne zbudowane z atomów węgla i wodoru
związki chemiczne, które nie spełniają prawa stałości składu
Bibliografia
Atkins P., L. Jones., Chemical Principles: The Quest for Insight, 5th Edition, New York 2009.