Autorstwo Pieśni nad Pieśniami tradycja łączy z osobą króla Salomona, panującego w Izraelu w X w. p.n.e. W pełnym brzmieniu jej tytułu – Pieśń nad Pieśniami Salomonowa – przywołane zostało imię tego władcy. Autorstwo ksiąg biblijnych nie jest jednak kwestią najważniejszą – wielokrotnie, by uwiarygodnić ich przekaz, przypisywano je osobom cieszącym się dużym autorytetem. Pieśń nad Pieśniami wywodzi się z tradycji hebrajskich pieśni weselnych. Ostatecznej redakcji tego poematu dokonano najprawdopodobniej w IV lub III w. p.n.e. Nie jest wykluczone, że już od czasu ustalenia ostatecznej wersji Pieśń... funkcjonowała jako utwór alegorycznyalegoriaalegoryczny, dzięki czemu została włączona do kanonu biblijnego.
R4z2Bz1Uk3SlD
Ilustracja przedstawia otwartą księgę. Na lewej stronie jest duży, złoty tytuł w języku angielskim, wokół którego wiją się rośliny z kolorowymi kwiatami. Pod spodem leżą dwie sarny. W lewym rogu stoi mężczyzna w długiej, zielonej szacie i z pomarańczowo‑białą chustą na głowie. Na prawej stronie księgi jest zapisany tekst w języku angielskim z ozdobnymi inicjałami. Wokół wiją się rośliny z kolorowymi kwiatami. Na dole leżą dwie sarny. W prawym rogu stoi pochylona kobieta we wzorzystych, złotych szatach z niebieską chustą na głowie, która trzyma kawałek materiału w tym samym kolorze.
Wydanie Pieśni nad Pieśniami ilustrowane przez Florence Kate Kingsford, 1902
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.
Pieśń nad Pieśniami (fragmenty), Pnp 2,3–9; 4,1–5, 7; 5,10–16
R1Orj8dgctsTf
Nagranie filmowe lekcji pod tytułem Pieśń nad pieśniami (fragmenty).
Nagranie filmowe lekcji pod tytułem Pieśń nad pieśniami (fragmenty).
Nagranie filmowe lekcji pod tytułem Pieśń nad pieśniami (fragmenty).
2. [...] Jak jabłoń pośrodku drzew lasu, tak mój Miły między młodzieńcami. Upodobałam sobie siedzieć w jego cieniu, owoc jego dla mnie słodki w smaku. Zaprowadził mnie do domu wina, chorągiew jego nade mną, miłość.
Posilcie mnie ciastem z rodzynkami, jabłkami orzeźwijcie mnie, bo chora jestem z miłości. Jego lewica pod moją głową, a prawica jego obejmuje mnie. Zaklinam was, córki jeruzalemskie, na gazele i łanie polne, nie wyrywajcie ze snu, nie budźcie ukochanej, aż sama zapragnie. Słyszę mego Miłego! Idzie skacząc po górach, przeskakując pagórki. Podobny jest mój Miły gazeli albo jelonkowi. Oto stoi za naszym murem, zagląda w okna, wypatruje przez kraty. 4. Jakżeś ty piękna, przyjaciółko moja, jakżeś ty piękna! Jak gołębice twoje oczy za twoją zasłoną. Twoje włosy jak stado kóz, które schodzą z gór Galaad. Twoje zęby jak stado owiec strzyżonych, które wyszły z kąpieli, każda z dwoma jagniątkami, żadnej wśród nich niepłodnej. Jak sznur karmazynowy są twoje wargi, mowa twoja wdzięczna, jak dwie połowy granatu są twoje policzki za twoją zasłoną. Twoja szyja jak wieża Dawidowa zbudowana ku obronie, tysiąc tarcz wisi na niej, wszystka broń wojowników. Dwoje twoich piersi jak dwoje sarniąt, bliźniąt gazeli, pasących się między liliami. [...] Cała jesteś piękna, przyjaciółko moja, i nie ma w tobie skazy. 5. [...] Mój Miły jest biały i rumiany, wybrany z tysięcy. Głowa jego szczerozłota, włosy kędzierzawe, czarne jak kruk. Oczy jego jak gołębice u strumieni wód, wykąpane w mleku, usadowione pięknie. Policzki jego jak tarasy balsamu i grzędy ziół wonnych, jego wargi jak czerwone lilie opływające myrrą z drzewa ciekącą. Jego ręce toczone ze złota, wysadzane kamieniami z Tarszisz, jego brzuch, rzeźba z kości słoniowej, wykładana szafirami. Nogi jego, słupy marmurowe, osadzone na cokołach szczerozłotych, postać jego jak Liban, wyniosły jak cedry. Jego mowa wdzięczna, wszystek jest upragniony. Taki jest mój Miły, taki jest mój przyjaciel, córki jeruzalemskie.
fragment Źródło: Pieśń nad Pieśniami (fragmenty), Pnp 2,3–9; 4,1–5, 7; 5,10–16, tłum. Czesław Miłosz.
R18cPTeVuthCo
Obraz przedstawia młodą kobietę w złoto‑białej sukni, która ma upięte, jasne włosy, zamknięte oczy oraz założoną złotą biżuterię — pierścionki i bransolety. Opiera się grupie otaczających są blisko mężczyzn. Mężczyzna w hełmie ze skrzydełkami łapie ją za rękę i ciągnie w górę jej suknię. Mężczyzna w brązowym stroju łapie ją ręką od drugiej strony. Kolejny mężczyzna z jasną chustą na głowie, który trzyma włócznię, ma głowę skierowaną blisko twarzy kobiety. Pod nogami kobiety siedzi dwóch mężczyzn: jeden półnagi z chustą na głowie wyciąga w jej kierunku kielich, a drugi ma czerwony strój z opaską na czole i trzyma w lewej ręce włócznię, a prawą sięga w stronę kobiety. Tło obrazu jest zamglone.
Gustave Moreau, Pieśń nad Pieśniami, 1853
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.
Słownik
alegoria
alegoria
(gr. allēgoréo – mówię w przenośni, obrazowo) – postać, idea lub wydarzenie, które poza dosłownym sensem mają również stałe i umowne znaczenie przenośne; w odróżnieniu od symbolu, jej rozumienie musi być jednoznaczne, np. kobieca postać z kosą jest alegorią śmierci
motyw
motyw
(łac. motivus) – obiegowy schemat tematyczny utrwalony w tradycji kulturowej, np. w mitach, bajkach, pieśniach. Motywami są m.in. schematy zdarzeń i sytuacji ściśle związanych z centralnym tematem (motywy spoiste, zwykle dynamiczne) lub przedmioty przedstawione w opisach, nienależące do przyczynowo‑skutkowego układu zdarzeń (motywy luźne, zwykle statyczne)
topos
topos
(gr. tópos koinós, łac. locus communis - miejsce wspólne) – powtarzający się motyw, występujący w obrębie literatury i sztuki zbudowany na fundamencie dwu wielkich tradycji śródziemnomorskich: antycznej i biblijno‑chrześcijańskiej. Wskazuje na jedność, ciągłość kulturową danego kontynentu czy na istnienie pierwotnych wzorców myślenia człowieka. Topos budowany jest na zasadzie obrazu mającego na celu opis jakiejś sytuacji (topos tonącego okrętu w Kazaniach Skargi)
