Przeczytaj
Przyczyny migracji
Przystąpienie Polski do Unii Europejskiej i możliwość legalnej pracy bez okresu przejściowego w Wielkiej Brytanii nie wyjaśnia w pełni ogromnej skali emigracjiemigracji Polaków na Wyspy po 2004 r.
W historii Polski były już okresy masowej emigracji, np. kiedy w II połowie XIX w. setki tysięcy Polaków wyjechały do Stanów Zjednoczonych lub w latach 80., gdy ogromna liczba rodaków wyjechała do pracy do sąsiednich Niemiec. Migracja w poszukiwaniu pracy i lepszego życia nie jest w historii naszego kraju niczym nadzwyczajnym.
Po drugie, w latach 90. nasz kraj przeszedł bardzo trudny okres „transformacji”. W 2004 r. poziom bezrobocia był szczególnie wysoki: wynosił 20% (dla porównania w roku 2019 było to nieco ponad 5%). Bezrobocie wśród młodych ludzi w wieku 15–24 lata wynosiło aż 43% (w roku 2019 było to 10%). Oznacza to, że bardzo wiele młodych osób, mimo posiadania kwalifikacji i determinacji, nie mogło znaleźć w Polsce żadnej pracy. Z tego powodu wiele z nich odczuwało frustrację, że ich start w dorosłość jest trudny, że ciężko jest żyć godnie, nawet mając pracę. Dla wielu migracja stała się mniej związana ze znalezieniem pracy, a bardziej ze znalezieniem „lepszego życia”.
Nie bez znaczenia był fakt dość powszechnej znajomości języka angielskiego przez młode pokolenie, które swoją edukację przeszło już w III Rzeczpospolitej. Dlatego drugim najbardziej popularnym kierunkiem migracyjnym po Wielkiej Brytanii była Irlandia.
Ponadto lata 2004–2005 to też czas, w którym „pokolenie wyżu demograficznego” urodzone na początku lat 80. XX w. znajdowało się właśnie w okresie wchodzenia w dorosłość, poszukiwania pierwszej pracy czy usamodzielniania się.
Urodzenia i zgony w Polsce od 1946 do 2019 r.
Urodzenia i zgony w Polsce w okresie po II wojnie światowej. Które lata można określić jako lata wyżu demograficznego? Jak myślisz, dlaczego w tych okresach rodziło się szczególnie wiele dzieci?
Kim są Polacy w Wielkiej Brytanii?
Pierwsze duże skupisko Polaków przybyło na Wyspy Brytyjskie w 1940 r. wraz z rządem polskim. Emigracja ta trwała do końca lat 40., kiedy na wyspach mieszkało ok. 150 tys. Polaków, głównie wojskowych i osób należących do elity – dyplomatów, polityków i artystów. Polacy migrowali również do Wielkiej Brytanii po wprowadzeniu w 1981 r. stanu wojennego, czemu sprzyjał wyraźnie antykomunistyczny rząd Margaret Thatcher. Największe fale migracyjne Polaków pojawiły się jednak po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej. W 2004 r. mieszkało na wyspach zaledwie 69 tys. Polaków. Już 12 lat później Polacy byli liczniejszą grupą niż Hindusi. Na koniec 2018 r. w Zjednoczonym Królestwie mieszkało ok. 900 tys. osób mających polskie obywatelstwo.
![Ilustracja przedstawia wykres pokazujący wielkość populacji Polaków zamieszkałych w Wielkiej Brytanii od 2003 do 2018 roku. Dane wyrażono w tysiącach i podzielono na dwie kolumny: urodzeni w Polsce i mający polskie obywatelstwo. W 2003 roku liczba urodzonych w Polsce wynosiła 75 tys., a mających polskie obywatelstwo: 44 tys.. W 2004 roku liczby te wynosiły 94 tys. i 69 tys. W 2005 roku: 162 tys. i 137 tys. W 2006 roku: 265 tys. i 249 tys. W 2007 roku: 411 tys. i 399 tys. W 2008 roku: 504 tys. i 508 tys. W 2009 roku: 529 tys. i 538 tys. W 2010 roku liczba urodzonych w Polsce wynosiła 540 tys., a mających polskie obywatelstwo: 564 tys. W 2011 roku liczby te wynosiły 654 tys. i 698 tys. W 2012 roku: 658 tys. i 715 tys. W 2013 roku: 688 tys. i 736 tys. W 2014 roku: 790 tys. i 853 tys. W 2008 roku: 831 tys. i 916 tys. Na przełomie 2015 i 2016 roku liczba urodzonych w Polsce wynosiła 883 tys., a mających polskie obywatelstwo: 971 tys. W 2016 roku: 911 tys. i 1002 tys. Na przełomie 2016 i 2017 roku liczba urodzonych w Polsce wynosiła 907 tys., a mających polskie obywatelstwo: 1000. W 2017 roku liczby te wynosiły 922 tys. i 1021 tys. Na przełomie 2017 i 2018 roku liczba urodzonych w Polsce wynosiła 889, a mających polskie obywatelstwo: 985 tys. W 2018 roku liczby te wynosiły 832 tys. i 905 tys.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/Rh7q1dt47oCOX/1640296003/1ZNnpKqhEZnec1GgZmvvFdifBXj4v6CW.png)
Nowi imigranci to przede wszystkim młodzi ludzie. Zazwyczaj przyjeżdżają jako pary, a ślub biorą, będąc w Wielkiej Brytanii, albo emigrują jako rodziny z małymi dziećmi, a kolejne ich dzieci rodzą się już za granicą. Polacy pracują przede wszystkim w administracji (34%), hotelarstwie (21%), rolnictwie (12%), fabrykach (7%), w większości za stawkę niewiele wyższą od minimalnego wynagrodzenia.
Znacząco wzrasta liczba imigrantów przebywających w UK z dziećmi – w latach 2004–2008 tylko 8% Polaków przybyło na Wyspy z potomstwem. Od 2011 r. Polki stanowią najliczniejszą grupę matek obcych narodowości rodzących dzieci w Wielkiej Brytanii.
Poza imigrantami – osobami, które osiedlały się na stałe – do Wielkiej Brytanii przyjeżdżali z Polski również młodzi ludzie do pracy wakacyjnej oraz do kilkutygodniowych szkół językowych.
Organizacje polskie w Wielkiej Brytanii
Głównymi ośrodkami polskimi założonymi przez „starą emigrację” w latach 40. XX w. są: Instytut Polski w Londynie, Biblioteka Polska i Muzeum im. gen. Sikorskiego (największa placówka muzealna poza Polską). Mediami polskimi tradycyjnie były gazety (np. „Głos Żołnierza”). Media współczesnej emigracji to przede wszystkim portale i radia internetowe. Powstały też nowe stowarzyszenia ogólnokrajowe, jak np. Poland street, Polish City Club lub lokalne, jak Stowarzyszenie Polskie w Inverness obok tych założonych w latach 40., jak Stowarzyszenie Polskich Kombatantów. Te dwa światy funkcjonują rozdzielnie, widoczna jest wzajemna niechęć.
Tożsamość
Lot z Polski do Wielkiej Brytanii trwa od 2 do 3 godzin, a jego koszt nie przekracza przeciętnej dniówki polskiego emigranta. Portret współczesnego migranta zarobkowego jest zupełnie odmienny od tego z początku XX w. Współczesna emigracja zarobkowaemigracja zarobkowa żyje niejako między Wielką Brytanią a Polską, którą bardzo często odwiedza. Większość emigrantów utrzymuje stałe kontakty z Polską – czyta polską prasę, śledzi sytuację w Polsce dzięki internetowi, komunikuje się na co dzień z rodziną lub znajomymi w kraju, często jeździ do Polski.
![Fotografia przedstawiająca stojącego dojrzałego mężczyznę. Postać ukazuje prawy profil. Ma owalną twarz, znaczną łysinę, pozostałe włosy są bardzo krótko ostrzyżone. Czoło jest lekko zmarszczone, oczy zasłonięte oprawkami okularów, duży nos i otwarte usta . Ubrany jest w mundur wojskowy. W lewej dłoni trzyma kartkę. Przed nim, na trójnogim statywie stoi mikrofon. W tle mężczyźni siedzący przodem do nas.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/Ra3flh6bArgBx/1640296004/2MTufXojzMkC8lffOlAc9j5LKayWxsnw.jpg)
Jakie grupy społeczne tworzyła emigracja lat 40. XX w., a jakie obecna?
Problemy Polaków na wyspach
Zgodnie z raportem polskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych głównymi problemami, z jakimi boryka się współczesna migracja, są:
niska znajomość języka angielskiego, co zmniejsza szanse na lepszą pracę;
niska świadomość przysługujących im praw (w tym pracowniczych i socjalnych), co zwiększa ryzyko bycia ofiarą nieuczciwych pośredników;
trudności w odnalezieniu się w wielokulturowym i wielonarodowym społeczeństwie.
Brexit a sprawa polska
![Fotografia przedstawiająca fragment ściany zewnętrznej dwukondygnacyjnej kamienicy. Między oknami wisi plakat. Jest podzielony na ćwiartki. Górna lewa i dolna prawa część to fragmenty brytyjskiej flagi, czerwony krzyż z białą obwódką na niebieskim tle z obwiedzionym na biało krzyżem ukośnym naprzemiennie czerwono-białym. Na pozostałych ćwiartkach znajduje się napis: Get Britain Out. Time to leave the EU.](https://static.zpe.gov.pl/portal/f/res-minimized/RhS0Np7pjj3fy/1640296005/JO3n74tCGZV4oVSxoezlQI6XtAUJrqo0.jpg)
W 2020 r. Wielka Brytania opuściła Unię Europejską. Zdecydowało o tym referendum, które cztery lata wcześniej zostało przeprowadzone w tym kraju. Jednym z najważniejszych czynników, które wpłynęły na niechętny stosunek Brytyjczyków do integracji europejskiej, była trwająca od 2004 r. imigracja setek tysięcy mieszkańców z nowych krajów członkowskich UE, w tym z Polski. Opuszczenie przez Zjednoczone Królestwo wspólnego rynku europejskiego oznaczało, że kraj ten znalazł się poza obszarem swobodnego przepływu osób. Polacy (jak i inni obywatele UE), którzy w chwili wyjścia Wielkiej Brytanii z Unii pracowali na jej terytorium, uzyskali – po zarejestrowaniu się – prawo do otrzymania „statusu osoby osiedlonej”, co oznacza, że mogą pozostać na wyspach brytyjskich. Kolejnych migrantów obowiązują jednak nowe zasady, które już nie faworyzują obywateli UE. Wielka Brytania wprowadziła system, który umożliwia podjęcie pracy tylko przez ograniczone kategorie osób (specjalistów wybranych dziedzin, wykonujących zawody, w których występują niedobory pracowników oraz podejmujących pracę za odpowiednio wysokie wynagrodzenie).
Słownik
(z ang. british – brytyjski i exit – wyjście); proces zapoczątkowany wolą opuszczenia Unii Europejskiej przez Wielką Brytanię wyrażoną w referendum ogólnokrajowym w czerwcu 2016 r.
wyjazd za granicę na pobyt czasowy lub w celu zamieszkania na stałe
słowo określające tych, którzy urodzili się już poza Polską, jednak poczuwają się do polskiego pochodzenia i związków z polskością
osoby polskiego pochodzenia i wywodzące swoje korzenie z Polski, żyjące poza jej granicami
pracownik migrujący na podstawie wolności przepływu osób w Unii Europejskiej